یکی از مهمترین اختلالات، مربوط به عیوب انکساری چشم اســت که موجب میشود به دلیل یک نقص فیزیکی چشم کانون تصویر دقیقا روی پرده شبکیه چشم قرار نگیرد و باعث تار دیدن شخص شود. عیوب انکساری چشم میتواند دوربینی، نزدیک‌بینی یا آستیگماتیسم باشد. کوچک بودن کره چشم موجب دوربینی چشم و بزرگ‌تر بودن کره چشم سبب نزدیک‌بینی میشود و اگر کره چشم کروی نباشد، آستیگماتیسم ایجاد میشود. در نوزادانی که تازه متولد شده‌اند، کره چشم بسیار کوچک‌تر از سال‌های بعدی زندگی خواهد بود. بنابراین شیوع دوربینی به دلیل کوچک بودن کره چشم در این گروه سنی شایع اســت. این دوربینی طی دوران کودکی بتدریج با رشد کره چشم کاهش می‌یابد و تا زمان بزرگسالی اگر مکانیسم رشد و تکامل چشمها درست و صحیح اتفاق بیفتد، کم‌کم از بین می‌رود و به حالت طبیعی می‌رسد. حدود 80 درصد کودکان در سنین دو تا شش سالگی دوربین هستند، ولی به این معنی نیست که 80 درصد کودکان در این گروه سنی نیاز به عینک دارند. در بسیاری از موارد (حدود 60 درصد از کل 80 درصد دوربینی) این دوربینی فیزیولوژیک بوده و با فعالیت ماهیچه‌های داخلی چشم جبران میشود و کودک نیاز به استفاده از عینک ندارد، ولی در مواردی (حدود 20 درصد) نیاز اســت تا برای اصلاح این دوربینی، عینک مناسب برای کودک شما تجویز شود. مقادیر کم تا متوسط دوربینی در اغلب موارد نیاز به تجویز عینک ندارد، ولی زمانی که میزان دوربینی قابل توجه اســت به‌طوری‌که میتواند موجب سردرد، ناراحتی‌های چشمی، تنبلی چشم، انحراف چشم و بهطور کلی آسیب به سیستم بینایی کودک شما شود، اپتومتریست پس از بررسی دقیق بینایی کودک و عیوب انکساری وی این مقدار دوربینی را برای کودک تجویز می‌کند.
بیشتر والدین در دانستن مقدار نمره عینک یا عیب انکساری چشم کودکشان اصرار دارند و زمانی که می‌شنوند کودکشان دارای مثلا دو شماره دوربینی اســت ولی لازم نیست عینک استفاده کند، دچار سردرگمی میشوند. چون این مقادیر را با نمره عینک بزرگسالان مقایسه می‌کنند که این مقایسه درست نیست و اصول رسیدگی به مشکلات بینایی کودکان با بزرگسالان متفاوت اســت. معاینه چشم کودکان با هدف بررسی عیوب انکساری چشم اصول خاص خود را دارد و ممکن اســت گاهی پس از معاینه اولیه لازم باشد کودک با ریختن قطره‌های خاص چشمی مانند قطره‌های ««سیکلوپلژیک» دوباره تحت اندازه‌گیری عیوب انکساری چشم قرار گیرد. میزان عیب انکساری دوربینی چشم کودک شما در اندازه‌گیری‌های مختلف ممکن اســت متفاوت به‌دست آید که این اختلافات در زمان استفاده از قطره‌های سیکلوپلژیک بسیار اندک میشود. آنچه مهم اســت تحلیل درست در تصمیم‌گیری برای تجویز یا عدم تجویز عینک برای کودک اســت.
غالبا عیب انکساری دوربینی تا حدود سه تا چهار دیوپتری با بزرگ شدن کودک و رشد کره چشم کم‌کم کاهش یافته و تا بزرگسالی به وضعیت طبیعی و بدون نیاز به تجویز عینک می‌رسد. ولی عیوب انکساری دوربینی بیش از چهار دیوپتری با رشد کودک و بزرگ شدن طول محوری کره چشم بهطور کامل از بین نمی‌رود و تا بزرگسالی می‌ماند.
گاهی کودکان برای اصلاح دوربینی، تلاش تطابقی می‌کنند که این مساله موجب انحراف چشم کودک به طرف بینی میشود و یکی از مواردی که حتما باید دوربینی کودک با عینک اصلاح شود همین موارد اســت. همچنین در مواردی که دوربینی وجود دارد، ولی تجویز نمی‌شود این دوربینی بتدریج با بزرگ شدن کره چشم کودک، خود به خود اصلاح میشود.
دکتر علی میرزاجانی
دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران