حتی این جمله که مصرف مداوم فست‌فودها از مهمترین دلایل بروز چاقی و مشکلات قلبی ـ عروقی است به حدی تکرار شده که کمتر کسی به آن توجه دارد. البته همه عوارض غذاهای به اصطلاح سریع در این چند کلمه خلاصه نمی‌شود.
حــال چرا خوردن فست‌فـود خطرناک است و این غذاها در فهــرست خوراکی‌های ضــــدسلامــت دنیــا طبقه‌بندی می‌شوند؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید برای نشان دادن اثرات مضر فست‌فودها بر سلامت انسان‌ها در سال 2004 میلادی، فیلم مستندی ساخته شد که کارگردان آمریکایی آن در مدت یک ماه، هیچ چیز بجز فست‌فودهای یکی از رستوران‌های زنجیره‌ای معروف و شناخته شده را نمی‌خورد و هیچ گونه فعالیت بدنی نیز نداشت. در پایان این مدت، او بسیار چاق شد و علاوه بر 7.5 کیلو اضافه وزن در معرض افزایش چربی خون، تنگی عروق قلب و معده‌درد شدید قرار گرفت.
دکتر راحله توکلی، متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: براساس بررسی‌های پژوهشگران در کشورهای مختلف، ارتباط معنی‌داری میان مصرف فست‌فودها و ابتلا به چاقی، دیابت، چربی خون و... وجود دارد و افرادی که بیش از 2 بار در هفته به رستوران‌های فست‌فود می‌روند نسبت به کسانی که کمتر از 3 بار در ماه غذای آماده مصرف می‌کنند 5/4 تا 9 کیلوگرم اضافه وزن دارند و 50 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می‌گیرند؛ موضوعی که سلامت آنها را به خطر می‌اندازد و به کاهش طول عمرشان منجر خواهد شد.
چقدر پیادهروی کنیم تا کالری یک چیزبرگر را بسوزانیم؟
اگر بدانید برای سوزاندن کالری یک چیزبرگر ناقابل باید 2 ساعت پیادهروی کنید باز هم بدون عذاب وجدان از منوی رستوران، فست‌فود سفارش می‌دهید؟ در واقع خانم‌ها برای سوزاندن کالری یک چیزبرگر باید 2 ساعت پیادهروی کنند و آقایان با یک و نیم ساعت پیادهروی می‌توانند این میزان کالری را بسوزانند. این در حالی است که اگر در منوی رستوران‌ها میزان کالری غذا و مقدار ورزش مورد نیاز برای سوزاندن این کالری نمایش داده شود، افراد با وسواس بیشتری غذا سفارش می‌دهند و به قولی بی‌خیال هول زدن می‌شوند.
به گفته توکلی چند سال پیش چند رستوران در تهران دست به ابتکار زدند و در لیست غذایشان میزان کالری غذاها را ذکر کردند. نکته جالب این که چنین اقدامی با استقبال چندانی از سوی مشتریان مواجه نشد و همه آنها پس از مدت کوتاهی تعطیل شدند. شاید دلیلش این باشد که ما دوست داریم بدون عذاب وجدان از غذاخوردن لذت ببریم و بعد از بلعیدن کالری‌های اضافه پشیمان شویم، اما یادتان باشد جایزه این بی‌توجهی به کالری‌ها، تجمع چربی‌ها در بدن است. حتی براساس بررسی‌های اخیر، مصرف فست‌فودها بویژه برگرها 3 بار در هفته یا بیشتر احتمال بروز پوکی استخوان را نیز تا 15درصد افزایش می‌دهد.
از افزایش چربی خون تا کبد چرب و سکته
از آنجا که بیشتر فست‌فودها با غوطه‌ور شدن در روغن داغ تهیه می‌شوند، مصرف مداوم‌شان میزان کلسترول بد یا همان چربی خون را بشدت افزایش می‌دهد. این در حالی است که به گفته دکتر توکلی احتمال ابتلا به کبد چرب در کسانی که زیاد فست‌فود می‌خورند بیشتر است؛ چون این غذاهای چرب، بشدت پرکالری و چاق‌کننده‌اند. از طرفی معمولا برای سرخ کردن غذاهای فست‌فودی از روغن‌هایی با اسیدهای چرب اشباع و ایزومرهای ترانس بالا استفاده می‌کنند و این چربی همان چربی مضری است که میتواند در دیواره سرخرگ‌ها رسوب کند و باعث مسدود شدن آنها و در نتیجه افـــزایش احتمال سکته قلبی شود. بـا این حساب اگـر می‌خــواهید جلوی بــروز چربی خـون، دیــابت، پـوکی استـخـــوان و... را بگیرید باید دور غذاهای فست‌فود را خط بکشید و سراغ گزینه‌های بهتر یعنی غذاهای خانگی سالم، کم‌چرب و کم‌نمک بروید.
فست‌فود علیه دستگاه گوارش
همیشه متخصصان تغذیه به افرادی که دچار زخم معده هستند توصیه می‌کنند غذاهای پرادویه نخورند و همانطور که می‌دانید فست‌فودها بویژه انواع اسپایسی آنها سرشار از ادویه هستند. به همین دلیل طرفداران پروپاقرص این غذاها در معرض آسیب‌های گوارشی مثل نفخ، سوء‌هاضمه، رفلاکس و از همه مهم‌تر سرطان معده و روده بزرگ قرار دارند.
در عین حال علاوه بر ادویه، بیشتر غذاهای رستوران‌های فست‌فودی از نظر نمک بسیار بالاتر از حد استاندارد هستند و به گفته دکتر توکلی نه‌تنها ذائقه افراد را به مصرف غذاهای شور عادت می‌دهند، بلکه مصرف بی‌رویه آنها زمینه ابتلا به بیماری فشار خون را هم فراهم می‌کند.
وقتی خبری از رشد نیست
به گفته دکتر توکلی، غذاهای فست‌فود برخلاف ظاهر زیبا و گول‌زننده‌ای که دارند دارای ارزش غذایی پایینی هستند و نه‌تنها ویتامین و املاح مورد نیاز بدن را تامین نمی‌کنند، بلکه مصرف مداوم آنها باعث بروز اختلالات رشد در کودکان و نوجوانان بویژه در سنین بلوغ میشود. یادتان باشد ارزش غذایی پایین یکی از مهمترین مشکلاتی است که کودکان و نوجوانان را در سن رشد تهدید می‌کند.
توصیه‌های طلایی فست‌فودی
* به جای سیب‌زمینی سرخ‌شده، سیب‌زمینی تنوری سفارش دهید تا میزان کالری دریافتی و احتمال دریافت اسیدهای چرب ترانس را به حداقل برسانید.
* به جای غذاهایی که با گوشت قرمز تهیه می‌شوند (همبرگر و چیزبرگر) سراغ غذاهایی بروید که در ترکیباتشان گوشت سفید و سبزی وجود دارد. به عنوان مثال چیکن برگر کبابی بدون مایونز، میگوی کبابی و سالاد یا بشقاب سبزیجات ازجمله بهترین گزینه‌ها به حساب می‌آیند و غذاهای حاوی سوسیس و کالباس در صدر بدترین‌ها قرار می‌گیرند.
* به جای نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های طبیعی سفارش دهید.
پریسا اصولی / جام‌جم