جام جم سرا: آیا شما هم طرفدار عطر و طعم منحصربه‌فرد قهوه هستید؟ شاید هم عاشق کیک و بستنی با طعم قهوه‌اید. البته خواص قهوه در همه خوراکی‌ها یکسان نیست و هر ماده غذایی به تناسب میزان قهوه ای که در ترکیبات آن به کار رفته است، ارزش غذایی متفاوتی دارد. چه تفاوتی؟! این نوشتار به این پرسش پاسخ می‌دهد.
کافئین، ترکیب اصلی قهوه است به‌طوری که هر فنجان قهوه معمولی حدود 115 میلی گرم کافئین دارد، در حالی که یک فنجان قهوه فوری حاوی 65 میلی‌گرم کافئین است. حالا این کافئین به چه دردی می‌خورد؟ به گفته محققان مصرف متعادل کافئین، یعنی نوشیدن حداکثر دو تا سه فنجان قهوه در روز باعث رفع خستگی و بهبود سردردهای میگرنی میشود، به‌دلیل خاصیت نشاط‌آور بودن احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش می‌دهد و با افزایش متابولیسم بدن روی روند کاهش وزن تاثیر مثبت می‌گذارد اما امان از روزی که قانون اعتدال در نوشیدن قهوه را زیر پا بگذارید! آن موقع است که عوارضی مثل بی‌قراری، تعریق زیاد، بی‌خوابی و افزایش ضربان قلب سراغتان می‌آید و دکتر لازم می‌شوید. البته موضوع افراط و تفریط درباره همه خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها صادق است؛ همانطور که نوشیدن بیش از حد آب نیز میتواند باعث بروز مسمومیت و حتی مرگ شود.
همیشه پای املاح در میان است
قهوه علاوه بر کافئین حاوی املاح مورد نیاز بدن مثل پتاسیم، منیزیم، ید و فلوراید است و احتمال بروز مشکلات قلبی و عروقی، آلزایمر، سنگ صفرا، افسردگی و پوکی استخوان را کاهش می‌دهد و به‌دلیل ترکیبات پلی فنولی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و مثل یک سپر ضد سرطانی عمل می‌کند. البته روزی نیست که خبری درباره فواید یا مضرات این نوشیدنی در رسانه‌ها مطرح نشود، اما خیالتان راحت. بحث خواص ضدسرطانی بودن قهوه از جمله نکاتی است که همه پژوهشگران روی آن مهر تائید زده‌اند.
معرفی خوب‌ها و بدها
متخصصان تغذیه می‌گویند هر چه خوراکی‌ها طبیعی‌تر باشد و فرآیندهای صنعتی و شیمیایی کمتری روی آنها انجام شود از ارزش غذایی بیشتری برخوردار است. بنابراین یک فنجان قهوه معمولی علاوه بر اینکه حاوی بیشترین املاح معدنی و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است، کالری بسیار کمی (بین دو تا پنج کیلوکالری) هم دارد در حالی که دو قاشق چایخوری شکر حدود 35 کالری به این نوشیدنی اضافه می‌کند. اصلا خودمانیم نوشیدن قهوه تلخ هم مفیدتر است و هم باکلاس‌تر!
نسکافه بخوریم یا کافی‌میکس؟
احتمالا می‌دانید که نسکافه همان قهوه فوری است. در واقع قهوه دو بخش محلول و نامحلول دارد و وقتی در اولین مرحله تولید، بخش محلول قهوه وارد آب میشود و بعد از قرار گرفتن در دستگاه‌های تبخیرکننده خشک شده و به قسمت بسته‌بندی می‌رود، محصولی آماده میشود به نام قهوه فوری که برند نسکافه یکی از شناخته‌شده‌ترین‌هاست. البته در فرآیند تولید قهوه فوری بعضی از خواص قهوه کمتر میشود، به‌طوری که مثلا میزان کافئین یک فنجان قهوه معمولی دو برابر یک فنجان قهوه فوری است. همچنین بیشتر کارخانه‌ها در آخرین مرحله تولید رنگ و طعم‌های متفاوتی را به محصولشان اضافه می‌کنند و همین موضوع هم روی کاهش خواص قهوه تا حدی تاثیرگذار است. از طرفی برای تهیه کافی میکس معروف، پودر قهوه فوری را با ترکیب مشخصی از شیرخشک و پودر شکر مخلوط و به‌صورت یک‌نفره بسته‌بندی می‌کنند و به این ترتیب هم درجه خلوص قهوه کمتر و هم کالری‌دار میشود، بنابراین انواع قهوه تلخ ساده (ترک، فرانسه و اسپرسو) بهترین انتخاب است و قهوه فوری یا همان نسکافه در جایگاه دوم قرار دارد.
کاپوچینو حاضر
ترکیب یک‌سوم اسپرسو، یک‌سوم شیر داغ و یک‌سوم کف شیر ترکیبی می‌سازد به نام کاپوچینو، در واقع به زبان خودمانی‌تر میزان قهوه به کار رفته در این نوع نوشیدنی کمتر از قهوه‌های ترک، اسپرسو، فرانسه و حتی نسکافه است و با این حساب از نظر ارزش غذایی هم در رده پایین‌تری قرار می‌گیرد.
و اما کافه لاته
گول اسم باکلاس و عجیب و غریبش را نخورید، زیرا ترکیبی مثل کاپوچینو دارد با این تفاوت که در کاپوچینو نسبت قهوه و شیر و کف شیر مساوی است، ولی در لاته شیر دو برابر اسپرسو اضافه میشود به اضافه مقدار ناچیزی هم کف شیر. بنابراین شما با سفارش کافه لاته یک فنجان شیر سفارش می‌دهید با ردپای قهوه، پس نباید توقع خواص قهوه خالص را داشته باشید.
موکا با شکلات آمد
نصف لیوان قهوه فوری و مقداری سس شکلات و کافی‌میت (پودر شیر) ترکیبی به نام موکا را می‌سازد. حالا اگر روی موکا کمی‌کف شیر بریزید یک نوشیدنی خواهید داشت به نام موکاپینو! بد نیست بدانید فرانسوی‌ها و سوئیسی‌ها جزو طرفداران پروپا قرص موکا هستند و اعتراف می‌کنند این نوشیدنی بیشتر طعم شکلات می‌دهد تا قهوه. با این حساب موکا بیشتر خواص شکلات را دارد تا قهوه.
کافه گلاسه چه باکلاسه!
شاید اغراق نباشد اگر بگوییم قهوه را میشود با هر چیزی مخلوط کرد. مثلا همین کافه گلاسه خودمان یک جور دسر خنک با ترکیب قهوه سرد شیرین شده، بستنی وانیلی و کمی‌خامه شیرین تزئینی. البته این دسر معمولا با قهوه فوری درست میشود و اصلا هم غلیظ نیست. بنابراین بیشتر از اینکه قهوه داشته باشد بستنی و کالری دارد. پس خودتان را گول نزنید، زیرا خوردن یک لیوان کافه گلاسه نه‌تنها خواص یک فنجان قهوه تلخ و غلیظ را ندارد، بلکه شما را دچار عذاب وجدان می‌کند. از ما گفتن بود!
قهوه علیه شیر
کافی است یک فنجان قهوه اسپرسو یا فرانسه را با کمی‌پودر شکلات به شیر جوشیده شده ولرم اضافه کنید، یک لایه کف شیر روی آن بریزید و با کمی‌پودر قهوه تزئین کنید. به همین سادگی یک لیوان شیرقهوه خواهید داشت. خواص این نوشیدنی مشابه یک فنجان قهوه معمولی است، اما یک خبر بد، ترکیب شیر و قهوه میزان جذب کلسیم را در بدن کاهش می‌دهد. بنابراین اگر شیرقهوه‌خور حرفه‌ای هستید باید سراغ منابع غذایی سرشار از کلسیم بروید و به این یک فنجان شیر قهوه‌ای اکتفا نکنید تا دچار پوکی استخوان نشوید.
میلک شیک به سبک کدبانوها
شاید انواع میلک شیک بیشتر در کافی‌شاپ‌ها سرو میشود، اما کدبانوها ترجیح می‌دهند یک فنجان قهوه سرد و غلیظ، دو فنجان شیر، یک قاشق شکر و سه تا چهار اسکوپ بستنی وانیلی را داخل مخلوط کن ترکیب کنند، داخل لیوان‌های خنک بریزند و بعد از تزئین با پودر قهوه از مهمان‌هایشان به روش میلک شیکی پذیرایی کنند؛ آن هم از نوع قهوه‌ای. هر چند ترکیب این خوراکی‌ها با هم ممکن است تا حدی روی خواص قهوه تاثیر بگذارد، اما در عوض حجم زیاد قهوه این کمبود را جبران می‌کند. البته این نوشیدنی کالری زیادی دارد و با کمال معذرت خوردن آن به افراد دارای اضافه وزن توصیه نمی‌شود.
بفرمایید کیک قهوه
اگر از دوستداران همیشگی قهوه هستید، یک برش کیک با طعم و بوی قهوه همراه با یک فنجان قهوه داغ گزیده مناسبی برای یک عصر پاییزی است، اما این کیک بیشتر اسم قهوه را یدک می‌کشد، بنابراین نمی‌توانید توقع داشته باشید یک برش کیک همه خواص یک فنجان قهوه را داشته باشد. پس فقط از طعم کیک لذت ببرید و پیشگیری از سرطان و مشکلات قلبی و عروقی، رفع سردرد و خستگی و... را بر عهده همان یک فنجان قهوه همراه بگذارید.
شکلات با طعم قهوه
این روزها وقتی صحبت از شکلات میشود، حرف اول را شکلات تلخ می‌زند که خواص زیادی دارد؛ از کنترل فشارخون و دیابت گرفته تا کاهش احتمال سکته و ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی اما خیلی‌ها شکلات‌های طعم‌دار و شیرین را ترجیح می‌دهند و شکلات با طعم قهوه یکی از پرطرفدارترین‌هاست. درواقع اگر شکر این نوع شکلات را فاکتور بگیریم، ترکیب جادویی قهوه و شکلات یک اکسیر واقعی است، زیرا همه خواص با هم ترکیب می‌شوند و بیش از هر چیز کافئین خودنمایی می‌کند. البته باید مراقب این تیغ دو لبه باشید، زیرا دریافت حد متعادلی از کافئین نشاط‌آور است و خوردن بیش از اندازه‌اش میتواند محرک باشد و سلامت‌تان را تهدید کند.
شکست آدامس قهوه ای
چند سال پیش یک نظرسنجی مشترک بین مردم اروپا و آمریکا درباره طعم آدامس مورد علاقه شان انجام شد و بیش از 75 درصد شرکت‌کنندگان طعم نعنایی و ملایم را انتخاب کردند و حدود 8 درصد طعم تند اکالیپتوس و 15درصد افراد طعم میوه‌ای. جالب اینکه 2 درصد داوطلبان انتخابشان آدامس‌هایی با طعم دارچین، شکلات، قهوه، نسکافه و... بود. بنابراین آدامس با طعم قهوه اصلا پرطرفدار نیست. البته راستش را هم بخواهید قهوه‌ای در کار نیست و در آدامس‌های طعم‌دار فقط اسانس وجود دارد و نه دانه‌های واقعی قهوه. با این حساب این جویدنی یک فایده اساسی دارد و آن هم خوشبو کردن دهانتان است. پس شب امتحان به‌جای مصرف یک فنجان قهوه، آدامس با طعم قهوه نجوید، زیرا هیچ کمکی به بیدارماندنتان نمی‌کند!
این هم راز تهیه یک قهوه خوشمزه
دم کردن با حرارت ملایم؛ این مهمترین اصل برای تهیه قهوه ایده‌آل است. همچنین هرچه اندازه دانه‌های قهوه بزرگ‌تر باشد، قهوه عطر و طعم بهتری خواهد داشت. به همین دلیل توصیه میشود هنگام خرید، قهوه‌های دانه درشت را انتخاب کنید و درست پیش از مصرف، خودتان آنها را آسیاب کنید. اگر هم می‌خواهید پودر قهوه بخرید، باید دقت کنید که رنگ قهوه مرغوب، قهوه‌ای تیره و بسیار شفاف است، اما قهوه‌هایی که ناخالصی دارند، طعم خاک یا خاک‌چوب می‌دهند و رنگشان هم قهوه‌ای روشن و کدر است. برای تهیه بهترین نوع قهوه ترک یک قاشق چایخوری پودر قهوه را با یک فنجان آب بسیار سرد مخلوط کنید (با آب سرد کف خامه‌ای خوبی روی قهوه ایجاد میشود) و داخل قهوه‌جوش بریزید و ظرف را روی حرارت ملایم قرار دهید. در این مرحله به آرامی با قاشق مواد را مخلوط کرده و منتظر بمانید تا قهوه به جوش بیاید و پس از اینکه قهوه شروع به جوشیدن کرد بلافاصله از روی حرارت بردارید. یادتان باشد اگر قهوه بجوشد دیگر خامه‌ای روی آن تشکیل نمی‌شود. حالا قهوه را درون فنجان بریزید و سرو کنید.
پریسا اصولی / جام‌جام