از ماسک زیبایی تا میل جنسی: همه چیز درباره ماست

جام جم سرا: طبع شیر، سرد است و به همین دلیل ماست هم جزء مواد غذایی با طبع سرد و‌تر به شمار می‌رود. خاصیت رطوبت‌بخشی این ماده غذایی باعث شده تا علاوه بر مصرف خوراکی بتوان آن را به عنوان یک داروی طبیعی برای مشکلات پوستی هم به کار برد؛ مثلا افرادی که پوست خشکی دارند می‌توانند برای رفع مشکلشان از ماست به دو صورت استفاده کنند: اگر خشکی در یک بخش خاصی از پوست بروز کرده، ماست را به صورت موضعی به‌‌ همان محل بمالند؛ گذشته از این، کسانی که پوستشان خیلی خشک است، می‌توانند ماسک ماست تهیه کنند. یک لایه از ماست را بر سطح پوست بمالند و بگذارند چند دقیقه‌ای به‌‌ همان حالت باقی بماند.

مصلحات را فراموش نکنید!

برای ماست، سه مصلح وجود دارد که ناراحتی ناشی از خوردن ماست را از بین می‌برد؛ گیاه نعنا، آویشن و زنیان را اگر همراه ماست بخورید به هضم آن کمک می‌کند.

توصیه می‌شود اگر ماست مصرفی روزانه‌تان را از بیرون تهیه می‌کنید، سراغ انواع بسته‌بندی شده و کارخانه‌ای آن بروید. از ماست کارخانه‌ای بهتر، ماستی است که در منزل تهیه می‌شود و درست کردنش بسیار ساده است

افرادی که طبعشان سرد است در فصل گرم و سرد (خصوصا در فصل سرد سال) می‌توانند مقدار مصلحات بیشتری استفاده کنند ولی در مقابل کسانی که گرم‌مزاج هستند، بهتر است در فصول گرم سال مقدار کمتری مصلحات را به ماست بیفزایند اما در فصل سرد در این زمینه محدودیتی ندارند.

مفید و مضر برای زن و شوهر‌ها

ماست بر میل جنسی اثر می‌گذارد. خوردن ماست برای آنهایی که طبع گرمی دارند، نشاط را افزایش می‌دهد و میل جنسی را بیشتر می‌کند اما کسانی که طبعشان سرد است، با خوردن ماست حالت رخوت و سستی به آن‌ها دست می‌دهد، از انرژیشان کاسته می‌شود و میل جنسی را هم در سردمزاج‌ها کم می‌کند.

خودتان را به ماست نبندید

ماست نفخ می‌آورد و دستگاه گوارش را ضعیف می‌کند؛ پس به خاطر خواص بی‌شمارش در مصرف آن افراط نکنید. البته برای خنثی کردن اثرات منفی ماست، راه‌حل مطمئن دیگری هم هست: اگر در کنار ماست از مصلحات آن استفاده شود، مشکل برطرف می‌شود.

پرچرب خوب است یا کم‌چرب؟

ماست از سه جزء اصلی تشکیل شده است؛ مائیت (بخش آبکی ماست)، جبنیت (قسمت پنیری ماست) و دهنیت (چربی ماست).
ماستی که به آن پرچرب گفته می‌شود، در واقع دهنیت بیشتری دارد. ممکن است به ماست قدری خامه اضافه کنند و از این طریق دهنیت ماست را بالا‌تر ببرند. در این صورت ماست پرچرب را دو نوع غذا به حساب می‌آوریم. افرادی که دچار اضافه وزن هستند، هاضمه ضعیفی دارند، زیاد ترش می‌کنند، زیاد نفخ می‌کنند و افرادی که به دل‌دردهای گوارشی دچار می‌شوند، نباید ماست پرچرب مصرف کنند.

اگر چربی ماست بیش از حد گرفته شود، قسمت آبکی آن بیشتر می‌شود و باز هم برای همه افراد خوب نیست. بهترین ماست، ماست معمولی است که ترجیحا به روش سالم و طبیعی در منزل تهیه شود، چربی غیر معمولی به آن اضافه نشود و بیش از حد مجاز چربی‌اش را از دست ندهد.

ماست ‌بند شوید

ماست‌هایی که تحت عنوان ماست طبیعی و در محلی غیر از کارخانجات تهیه می‌شوند، بیشتر در معرض آلودگی هستند. بنابراین توصیه می‌شود اگر ماست مصرفی روزانه‌تان را از بیرون تهیه می‌کنید، سراغ انواع بسته‌بندی شده و کارخانه‌ای آن بروید. از ماست کارخانه‌ای بهتر، ماستی است که در منزل تهیه می‌شود و درست کردنش بسیار ساده است:

* در قابلمه‌ای، شیر را بجوشانید. به محض اینکه به دمای جوش رسید، قابلمه را از روی حرارت بردارید و بگذارید قدری خنک شود. اما حواستان باشد که نباید بیش از اندازه سرد شود. برای اینکه بدانید وقت مناسب افزودن مایه خمیر چه زمانی است، به قابلمه دست بزنید: باید گرم باشد ولی نه آن قدر که دستتان را بسوزاند.

* به ازای هر پنج لیتر شیر، دو تا سه قاشق ماست، یک قاشق غذاخوری شکر و نصف قاشق مرباخوری نمک نیاز دارید.

* مواد را که به شیر اضافه کردید، در قابلمه را بگذارید. دور آن را با پارچه ضخیمی خوب بپوشانید و در مکان معتدل و تا حدی گرم قرار بدهید. حتی‌الامکان سعی کنید یک روز و نیم یا دو روز ظرف را جابه‌جا نکنید.

* بعضی خانم‌ها از ترشی ماستی که در منزل تهیه می‌شود، گلایه می‌کنند. ترش شدن ماست بر اثر فعالیت‌های میکرب لاکتوباسیل است. اگر محیط مناسب فعالیت این میکرب را ایجاد نکنیم، ماست ترش نمی‌شود. قند و سدیم یعنی‌‌ همان شکر و نمک محیط را برای میکرب نامناسب می‌سازد و در ‌‌نهایت مانع از ترش شدن ماست می‌شود. پس شکر و نمک را فراموش نکنید!

اگر آب انداخت...؟

در صورتی که ماست در محل گرمی نگهداری شود، مائیت یا آب آن از سایر بخش‌ها جدا می‌شود؛ همان حالتی که در اصطلاح عام می‌گویند ماست آب انداخته است.

طبع ماست سرد و‌ تر است. پس وقتی با میوه‌ای ترکیب می‌شود که آن هم طبیعت سرد و‌ تر دارد، در واقع تاثیر سردی و رطوبتش دوبرابر می‌شود و این ترکیب برای سلامت خوب نیست

اگر آب انداختن ماست با تغییر رنگ و بوی آن همراه نباشد، جای هیچ نگرانی نیست و ماست خراب نشده است ولی اگر تغییر یافته بود، بهتر است دیگر از آن مصرف نکنید.
به طور کلی بهترین محل نگهداری ماست، یخچال است.

بزی بهتر است یا گاوی؟!

این روز‌ها اگر کسی هوس تهیه ماستی غیر از ماست معمول در بازار به سرش بزند، لازم نیست تا اولین روستا بکوبد و برود. در شهر‌ها و روستا‌ها، فروشگاه‌ها یا مراکزی هستند که به شکل غیر رسمی از شیر حیواناتی مثل گاو، گوسفند، میش، بز و شتر، ماست می‌سازند ولی در دسترس بودنشان دلیلی بر مفید بودنشان نیست. هر کدام از این‌ها خواص خودشان را دارند و بر سلامت تاثیر یکسانی نمی‌گذارند.

ماستی که از شیر گاومیش تهیه می‌شود، طبع گرم‌تری دارد و ماست به‌دست‌آمده از شیر بز رقیق‌تر است. معمولا مصرف شیر حیواناتی از این قبیل، تنها در موارد خاص و برای درمان بیماری‌ها توصیه می‌شود. حتی ممکن است خوردن چند باره یا دائم ماست حیوانات دیگر باعث بروز مشکلاتی در سلامت فرد شود.
بهترین ماست از شیر گاو تهیه می‌شود. این امر در مورد سایر لبنیات هم صدق می‌کند.

ملاقه فلزی بخرید

گاهی بعد از چند روز، رنگ و طعم ماست تغییر می‌کند. بعضی وقت‌ها قارچی در آن رشد می‌کند که رنگ صورتی کمرنگی دارد یا قارچی که به رنگ سبز متمایل است و مزه ماست را تلخ می‌کند. این‌ها به خاطر عدم رعایت بعضی مسائل است: مثلا اینکه هر بار با یک قاشق از ظرف ماست برداشته شود یا انگشت به ماست زده شود، کیفیت ماست را تغییر می‌دهد. برای ماندگار‌تر کردن ماستی با کیفیت زمانی که شیر در حال جوشیدن است، یک ملاقه فلزی درون ظرف شیر بگذارید. اجازه بدهید ملاقه با شیر بجوشد و به این ترتیب استریل شود. بعد که ماست آماده شد، به طور ثابت از‌‌ همان ملاقه برای برداشتن ماست استفاده کنید.

ماست میوه‌ای خوب است ولی نه با هر میوه‌ای!

امروزه انواع و اقسام ماست‌ها بوفور تولید و عرضه می‌شوند. مردم می‌توانند ماست را با کیفیت‌ها و ترکیبات مختلف به‌راحتی از سوپرمارکت‌ها خریداری کنند. یکی از اقسام جدید و پرطرفدار، ماست‌های میوه‌ای هستند.

سردی و رطوبت‌بخشی زیاد در طولانی‌مدت در سنین پایین باعث اختلال حافظه و در سنین بالا باعث بزرگ شدن پروستات می‌شود

گفتیم طبع ماست سرد و‌ تر است. پس وقتی با میوه‌ای ترکیب می‌شود که آن هم طبیعت سرد و‌ تر دارد، در واقع تاثیر سردی و رطوبتش دوبرابر می‌شود و این ترکیب برای سلامت خوب نیست. حالا اگر کسی اصرار دارد که حتما ماست میوه‌ای بخورد، می‌تواند به عنوان مصلح قدری شکر به آن اضافه کند.

آبدوغ

آبدوغ‌خیار (ترکیبی از ماست و خیار) یکی از مهم‌ترین ترکیبات سردی بود که به عنوان غذای رایج خورده می‌شد و البته مفید هم بود اما امروزه همه محیط‌ها به وسیله کولر خنک می‌شوند و فعالیت جسمی آن‌چنانی هم در کار نیست، بنابراین مصرف بیش از حد ماست و خیار حتی در فصل تابستان به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

سردی و رطوبت‌بخشی زیاد در طولانی‌مدت در سنین پایین باعث اختلال حافظه و در سنین بالا باعث بزرگ شدن پروستات می‌شود. ماست و خیار بهتر است هر چند وقت یک‌بار همراه نعنا مصرف شود تا به اصلاح سردی آن کمک کند.

چی به ماست بزنیم و چی نزنیم؟

غیر از سه مصلح اصلی ماست، گیاهان خوراکی دارویی دیگری هم هستند که می‌توانند طبع ماست را اصلاح کنند:

گل سرخ:
دو نوع گل سرخ وجود دارد؛ گل سرخ کاشان و گل سرخ اردبیل و تبریز. از بین این دو، گل سرخ کاشان است که اثر خوبی روی ماست می‌گذارد و آن را اصلاح می‌کند. گل سرخ تبریز باعث ایجاد یبوست می‌شود و بهتر است جز با تجویز پزشک مصرف نشود.

دلار:
ترکیبی از سبزیجاتی مثل پونه، سبزیجات معطر محلی و نمک است که طبع ماست را متعادل می‌سازد. معمولا خیار را با دلار می‌خورند اما می‌شود این ترکیب خوب را با ماست هم میل کرد.

گردو و کشمش:
گردو و کشمش که بیشتر در آب‌دوغ خیار به کار می‌رود، مصلح خوبی برای ماست به شمار می‌رود و از پیش آمدن عوارض سوء آن جلوگیری می‌کند.

مربا، شیره و خرما:
بعضی‌ها ماست را با نوعی شیرینی میل می‌کنند. مصرف مربا، شیره‌ها و خرما با ماست هیچ اشکالی ندارد و علاوه بر طعم، طبع ماست را هم معتدل می‌کنند. در این میان مربای زنجبیل هم به طور خاص تاثیر خوبی بر ماست می‌گذارد. (سیب سبز)

ماست خانگی درست کنیم

جام جم سرا: اما سوالاتی که اغلب در مورد ماست خانگی پرسیده می‌شود این‌ است که چرا گاهی ماست خانگی ترش و گاهی شیرین یا بی‌مزه می‌شود؟ دلیل آب‌انداختن ماست چیست؟ چه کنیم تا ماست قوام بیشتری پیدا کند و در اصطلاح سفت شود؟ اگر ماست نگرفت چه باید کرد؟

ـ شرط اصلی برای این‌که ماست بگیرد، باید شیر آن پاستوریزه و فاقد آنتی‌بیوتیک و بار میکروبی و میزان مواد جامد آن در حد نرمال باشد.

ـ اگر می‌خواهید ماست سفت شود بهتر است شیر را در دمای ملایم به میزانی حرارت دهید که حدود 10 تا 20 درصد آب شیر تبخیر شود و مواد جامد آن افزایش یابد. دلیل شل‌شدن ماست، پایین بودن مواد جامد شیر است.

ـ حالا دمای شیر را به حدود 40 درجه سانتی‌گراد به گونه‌ای که انگشت را نسوزاند کاهش دهید.

ـ به ازای هر لیتر شیر یک تا دو قاشق غذاخوری ماست به عنوان مایه به شیر بیفزایید و خوب به هم بزنید. بهتر است ماست را از قبل با مقدار کمی شیر مخلوط کنید و سپس در حین هم‌زدن شیر عمل افزودن را انجام دهید.

ـ ظرف شیر مایه‌زده شده را حدود دو تا سه ساعت با پتو یا مشابه آن بپوشانید تا از پایین آمدن دمای شیر ممانعت شود. به این مرحله به اصطلاح گرمخانه‌گذاری می‌گویند.

ـ بعد از مدت مذکور ظرف را به آرامی داخل یخچال بگذارید و قبل از سرد شدن کامل به آن دست نزنید. اگر ماست زود از گرمخانه خارج شود یا قبل از سرد شدن کامل تکان بخورد یا قاشق در آن وارد شود مانع بسته‌شدن کامل ماست شده و ماست آب می‌اندازد.

ـ البته اگر ماست آب انداخت، آن را دور نریزید چون آب ماست همان سرم شیر است و ارزش غذایی فراوانی داشته و سرشار از پروتئین‌های محلول و ویتامین‌های گروه B است. این آب را همراه ماست استفاده کنید یا همچون شیر بنوشید.

دلیل ترش و شیرین شدن ماست

اگر دمای شیر مایه‌زده شده بیش از 50 درجه سانتی‌گراد یعنی سوزان باشد، مایه ماست تازه نباشد یا میزان آن زیاد باشد، دمای گرمخانه‌گذاری بالا باشد، زمان تخمیر طولانی شود یا ماست پس از خروج از گرمخانه به کندی سرد شود، بدون شک ماست ترش می‌شود. البته بد نیست بدانید ترشی ماست از نظر تغذیه‌ای به جذب کلسیم کمک می‌کند. حال اگر دمای شیر مایه‌زده شده و گرمخانه کمتر از دمای بدن باشد و مایه ماست تازه باشد احتمال این‌که ماست شیرین شود زیاد است و اگر زمان تخمیر یعنی گرمخانه‌گذاری کوتاه باشد چون مواد مولد شیر مایه‌زده شده برای ایجاد عطر و طعم خوشایند فرصت چندانی ندارد احتمال این‌که ماست بی‌مزه شود وجود دارد. حال اگر ماست نگرفت و همچون شیر آبکی بود کمی آن را حرارت دهید و به میزان مشخص به آن قرص پنیر بیفزایید که پنیر آن بسیار خوشمزه خواهد شد.

فاخره بهبهانی - گروه سلامت

آیا ماست هم خراب می‌شود؟

جام جم سرا به نقل از تبیان: از ماست ترش‌شده می‌توان برای تهیه دوغ استفاده کرد اما ارزش غذایی بسیار کمتری نسبت به ماست شیرین دارد.

فراورده‌های لبنی- تخمیری به دلیل pH پایین خاصیت اسیدیته بالایی دارند بنابراین محیط مناسبی برای رشد کپک محسوب می‌شوند و محصولاتی مانند ماست یا دوغ از این گروه‌اند. ماست در صورت کپک‌زدگی فسادپذیر می‌شود و ظاهر و طعم آن تغییر می‌کند به طوری که با تغییر طعم آن، رنگ سبز، سیاه، خاکستری یا حتی قرمز در آن ایجاد می‌شود. از آنجا که احتمال سمی بودن کپک ماست وجود دارد، خوردن ماست کپک‌زده به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود و در صورت مصرف زیاد آن، امکان ابتلا به انواع سرطان‌ها وجود دارد.

مصرف ماست کپک‌زده و ابتلا به انواع سرطان‌ها

یک کار‌شناس صنایع غذایی، دمای یخچال را برای نگهداری ماست مناسب دانست و به خانواده‌های کم جمعیت توصیه کرد ماست مصرفی خود را در حجم کم تهیه و در کوتاه‌مدت مصرف کنند تا نگهداری طولانی مدت آن منجر به بروز کپک و فساد ماست نشود.

دکتر سید امیرمحمد مرتضویان فارسانی تصریح کرد: کپک‌ها میکروارگانیسم‌هایی مقاوم در مقابل محیط اسیدی هستند. این سلول‌ها در هر ماده غذایی وجود دارد اما به علت سرعت کند رشد برای تکثیر به زمان کافی و دمای مناسب نیاز دارند. در شرایطی که آلودگی کپکی و مخمری در محصول زیاد باشد احتمال رشد این کپک وجود دارد.

وی ادامه داد: فرآورده‌های لبنی و تخمیری لبنی به سبب داشتن ph پایین خاصیت اسیدیته بالایی دارند لذا مناسب برای رشد کپک در محیط خود هستند که محصولاتی مانند ماست یا دوغ از این دسته‌اند.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص نشانه‌های تشخیص کپک‌زدگی در ماست اظهار کرد: ماست در صورت کپک‌زدگی فسادپذیر شده ظاهر و طعم آن تغییر می‌کند به طوری که با بوی بد گندیدگی، تغییر طعم و رنگ ماست با رنگ‌هایی هم چون سبز، سیاه، خاکستری و حتی قرمز مواجه می‌شویم.
دکتر مرتضویان با اشاره به احتمال سمی بودن کپک ماست بیان داشت: خوردن سلول‌های کپک خطرناک است و در صورت مصرف زیاد آن، امکان ابتلا به انواع سرطان‌ها وجود دارد که خود این کپک‌ها می‌توانند در ترکیب ماست تولید سم کنند.

این کار‌شناس ارشد صنایع غذایی وجود آثار کپک‌زدگی در محصولات لبنی را نشان شاخص بهداشتی نامناسب دانست و گفت: مشاهده کپک در ماست بیانگر وجود مشکل در طراحی کارخانه، بهداشت محیط و در کل فرایند تولید است که از نظر فرهنگی و بهداشتی مطلوب نیست.

وی اضافه کرد: گاهی منشأ این آلودگی‌ها به ماده اولیه یعنی شیر ورودی به کارخانه، هوای محیط یا بسته‌بندی‌های آلوده و غیربهداشتی برمی‌گردد.

دکتر مرتضویان با تأکید بر نظارت وزارت بهداشت و سازمان استاندارد در فرایند تولید همه فرآورده‌های تخمیری ادامه داد: استاندارد ملی یک حد مجاز برای تعداد سلول‌های کپک موجود در ماست تعیین کرده است به طوری که در هر میلی‌لیتر از ماست تعداد این سلول‌ها نباید بیشتر از ۱۰۰ باشد.

لزوم نگهداری ماست در دمای ۵ تا ۷ درجه سانتی‌گراد

وی تصریح کرد: نکته مهم در جلوگیری از کپک زدن محصولات تخمیری مانند ماست، نگهداری آن‌ها در دمای یخچال یعنی دمایی بین ۵ تا ۷ درجه سانتی‌گراد است. در دمای پایین سرعت رشد کپک کم می‌شود اما با افزایش دما سرعت رشد آن افزایش یافته و کپک به سرعت در محیط ظاهر می‌شود.

دکتر مرتضویان مناسب‌ترین دما برای رشد سلول‌های کپک را ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد عنوان و توصیه کرد: از نگهداری ماست در فضای بیرون از یخچال خودداری شود. بهتر است خانواده‌های کم جمعیت ماست مصرفی خود را در حجم کم تهیه و در مدت کوتاه مصرف کنند تا نگهداری طولانی مدت آن منجر به بروز کپک و فاسدشدن ماست نشود.

علائم خراب شدن ماست

تا به حال برایتان پیش آمده است که تاریخ مصرف ماستتان بگذرد و ندانید که آیا این اتمام تاریخ مصرف به معنای فاسدشدن آن است یا می‌توان آن را بدون ایجاد مشکلی خورد؟ اصلاً آیا می‌دانید که نشانه فساد ماست چیست؟ یک متخصص بهداشت مواد غذایی در پاسخ به این پرسش گفت: «ماست به‌خاطر دو ویژگی خاصی که دارد، فسادش نسبت به سایر مواد غذایی با تاخیر بیشتری صورت می‌گیرد. یکی از این ویژگی‌ها، آن است که شیر مصرفی برای تهیه ماست، باید جوشیده شده باشد و با شیر خام نمی‌توان ماست، درست کرد. دومین ویژگی هم فعالیت میکروارگانیسم‌های غیر بیماری‌زا داخل محیط ماست است. این میکروارگانیسم‌ها یا باکتری‌ها، به‌صورت رقابتی اجازه رشد به سایر باکتری‌ها را نمی‌دهند و به این ترتیب، روند فاسد شدن این محصول لبنی را به تعویق می‌اندازند».

دکتر آراسب دباغ‌مقدم با اشاره به این نکته که همین میکروارگانیسم‌ها، باعث تولید اسیدلاکتیک در ماست می‌شوند و وجود این محیط اسیدی هم عامل دیگری برای فساد دیرهنگام ماست است، افزود: ‌ اسیدلاکتیک باعث کاهش pH ماست می‌شود و جلوی رشد میکروب‌ها در محیط آن را می‌گیرد؛ بنابراین، تمام این ویژگی‌ها دست به دست هم می‌دهند تا از ماست محصولی بسازند که به سادگی فاسد نشود.

وی ادامه داد: «اگرچه بحث مسموم شدن با مصرف ماست، تقریبا منتفی است اما کیفیت این محصول می‌تواند تحت شرایطی به‌شدت پایین بیاید و آن را غیر قابل مصرف کند. اگر ماست در معرض حرارت محیطی بالا، تابش نور آفتاب یا گرمای شدید قرار بگیرد، پروتئین‌هایش هیدرولیز و تجزیه به اسیدهای آمینه‌ای می‌شوند که مزه تلخی دارند. با این حساب می‌توان گفت که تلخ شدن یا کپک زدن ماست نشانه از دست رفتن ایمنی خوراکی آن است و در این شرایط باید ماست را دور بریزید».

ساده و سریع و ارزان: ‌کوکوی ماست و هویج

طرز تهیه:

هویج را رنده کنید، زعفران، نمک، فلفل، آرد و خلال‌ها را با هم در یک ظرف بریزید و تخم‌مرغ‌ها را در آن شکسته و خوب بزنید. ماست را به مخلوط اضافه و مواد را در روغن داغ سرخ کنید و برش بزنید و طرف دیگر کوکو را هم سرخ کنید. بهتر است از ماست چکیده استفاده کنید. کوکو را در ظرف مناسب بچینید و با دورچین سبزیجات میل کنید. (جام جم سرا)

837

غذای سنتی: طرز تهیه «اشکنه ماست و تخم‌مرغ»

طرز تهیه:

ابتدا روغن را در قابلمه‌ای بریزید و پیاز را خرد و سرخ کنید و آرد را هم بیفزایید و آن را هم تفت دهید. زردچوبه را هم اضافه کنید و در این مرحله سبزیجات خرد شده را اضافه کرده و آب را روی مواد بریزید و بگذارید سبزی‌ها پخته شود. بعد تخم‌مرغ‌ها را در غذا بشکنید و به آرامی هم بزنید که یک جا بسته نشود. نمک و فلفل را به ماست اضافه کنید و هم بزنید تا کاملا صاف شود. در آخرین مرحله ماست را هم به اشکنه اضافه کرده و مرتب هم بزنید و تا قبل از جوش آمدن از روی حرارت بردارید و در ظرف مناسب بریزید و با نان سنگک تازه میل کنید. (جام جم سرا)

363

هشدار یک متخصص: با کباب، ماست و دوغ نخورید

«کم‌خونی انواع مختلفی دارد اما در همه آن‌ها ما با کاهش میزان هموگلوبین خون مواجه هستیم که البته این مشکل باعث کاهش میزان اکسیژن‌رسانی به مغز و سایر اندام‌های بدن می‌شود. البته ما بیشتر با ۳ نوع شایع از کم‌خونی‌ها، یعنی کم‌خونی ناشی از فقر آهن، کمبود اسیدفولیک و کمبود ویتامین B12 سروکار داریم.»

این‌ها را دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره انواع کم‌خونی‌ها گفت و باب مصاحبه را باز کرد:

* تفاوت کم‌خونی ناشی از فقر آهن با سایر کم‌خونی‌ها چیست؟

در کم‌خونی ناشی از فقر آهن، علاوه بر کاهش سطح هموگلوبین خون با کوچک‌تر شدن سلول‌های خونی، مخصوصاً گلبول‌های قرمز خون هم مواجه هستیم. به همین دلیل گاهی برای معرفی این نوع کم‌خونی از واژه «میکروسیتیک» هم استفاده می‌شود.

* درباره کم‌خونی‌های ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسیدفولیک برایمان می‌گویید؟

بله، در این دو نوع خاص از کم‌خونی، هموگلوبین خون پایین می‌آید اما سلول‌های خونی بزرگ می‌شوند. به همین دلیل از واژه «ماکروسیتیک» برای معرفی این نوع کم‌خونی استفاده می‌کنند. تشخیص کم‌خونی ناشی از فقر آهن با این دو نوع کم‌خونی، با یک آزمایش ساده امکان‌پذیر است اما راه تشخیص کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 از کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک، کمی سخت‌تر است و به آزمایش‌های دقیق‌تری در آزمایشگاه‌های مجهز نیاز است تا بتوان سطح ویتامین B12 یا اسیدفولیک موجود در سرم خون را اندازه‌گیری کرد و متوجه شد که فرد، به کدام‌یک از این دو نوع کم‌خونی مبتلا شده است.

* علائم ظاهری این ۳ نوع کم‌خونی با یکدیگر متفاوت هستند؟

نه، معمولاً تمام این کم‌خونی‌ها با علائمی مانند رنگ‌پریدگی، خستگی زودهنگام و زیاد در طول روز همراه هستند. البته در کم‌خونی ناشی از فقر آهن، بیماران کمی دچار کاهش قدرت حافظه کوتاه‌مدت هم می‌شوند.

* رژیم‌درمانی این کم‌خونی‌ها چگونه است؟

از آنجا که ما نمی‌توانیم مصرف مداوم و مادام‌العمر داروهای مربوط به انواع کم‌خونی را توصیه کنیم، مصرف کوتاه‌مدت داروها را برای رفع کم‌خونی شدید و علامت‌دار توصیه می‌شود و پس از اینکه کم‌خونی فرد تا حد قابل‌قبولی برطرف شد، پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و مناسب لازم است. کم‌خونی ناشی از فقر آهن جزو شایع‌ترین انواع کم‌خونی در ایران و جهان است و بهترین توصیه تغذیه‌ای به این گروه از بیماران، مخصوصاً خانم‌ها، مصرف ۳-۲ وعده از گروه گوشت‌ها در طول روز است. گوشت‌ها در بین منابع غذایی مختلف، دارای بهترین کیفیت و کمیت جذب آهن هستند. خانم‌ها باید پیش از دوران یائسگی، حتماً انواع گوشت‌ها به‌خصوص گوشت قرمز و شترمرغ را برای پیشگیری از کم‌خونی در برنامه غذایی‌شان بگنجانند.

* در مورد کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک چطور؟

بیماران مبتلا به کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک هم باید روزی یک یا دو وعده سبزی تازه (به‌خصوص سبزی‌های برگ سبز تیره) را در رژیم غذایی‌شان داشته باشند. این سبزی‌ها می‌توانند شامل سبزی خوردن، کاهو، کلم بروکلی، اسفناج و حتی مرکبات باشند.

* در صورت تشخیص کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 هم باید تغییری در رژیم غذایی داد؟

بله، معمولاً احتمال کمبود ویتامین B12 در سنین جوانی، صفر و در دوران سالمندی یا در بین افراد گیاهخوار زیاد است. البته بدن ما می‌تواند تا سال‌ها، ویتامین B12 را ذخیره کند اما این ویتامین در منابع گیاهی پیدا نمی‌شود. از این رو به افراد گیاه‌خوار و سالمندان توصیه می‌شود که حتماً منابع غذایی حیوانی مانند شیر، لبنیات یا تخم‌مرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانند. البته توجه داشته باشید که داروهای آنتی‌ریفلاکس مانند سایمتیدین یا رانیتیدین که اسید معده را خنثی می‌کنند هم می‌توانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 شوند بنابراین مصرف‌کنندگان این داروها هم باید برای پیشگیری از ابتلا به کم‌خونی، با پزشک خود درباره دوز و نحوه مصرف داروهایشان مشورت کنند.

*آیا درست است که می‌گویند مصرف گوشت‌ها به همراه ویتامین C باعث افزایش جذب آهن موجود در آن‌ها می‌شود؟

واقعیت این است که جذب آهن موجود در گوشت‌ها در هر شرایطی خوب و بالاست. ویتامین C می‌تواند جذب آهن موجود در منابع غیر گوشتی مانند حبوبات، غلات، میوه‌های خشک یا سبزی‌های برگ سبز تیره را تا حدود ۳ برابر افزایش دهد. تنها موردی که باعث ایجاد اختلال در جذب آهن می‌شود، مصرف لبنیات همراه با خوراکی‌های حاوی آهن است. به همین دلیل هم به افراد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن توصیه می‌شود که منابع غذایی حاوی آهن را با لبنیات مصرف نکنند مثلاً کباب را با ماست یا دوغ نخورند.

* به‌عنوان سؤال آخر در چه صورتی باید مکمل مصرف کرد؟

ابتدا باید نوع کم‌خونی افراد مبتلا به کم‌خونی به وسیله متخصص تغذیه مشخص شود سپس در صورت نیاز، مکمل‌های غذایی متناسب با کم‌خونی در برنامه روزانه‌شان قرار بگیرد. البته مدت زمان مصرف این مکمل‌ها، بشدت کم‌خونی فرد بستگی دارد. ممکن است فردی مجبور شود ۶ ماه یا ۱ سال مکمل مصرف کند و کم‌خونی شدید فرد دیگری با یکی ۲ ماه مصرف مکمل آهن، اسیدفولیک یا ویتامین B12، برطرف شود. ضمن اینکه دوز و تعداد مصرف این مکمل‌ها هم به میزان کم‌خونی بیمار بستگی دارد. برخی بیماران، مجبورند از مکمل‌های تزریقی استفاده کنند و برخی دیگر لازم است به مصرف قرص‌های مکمل اکتفا کنند. نکته مهم اینکه دوز، میزان، شکل دارویی و طول دوره مصرف، باید با نظر و تجویز پزشک باشد و نمی‌توان تجویز یکسانی برای تمام بیماران داشت. بهتر است بیماران مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن، قرص آهن را بین دو وعده غذایی یا آخر شب مصرف کنند در حالی که مکمل‌های اسیدفولیک و ویتامین B12 را می‌توان با معده خالی یا با وعده‌های غذایی نیز خورد. البته هر چقدر قرص آهن با معده خالی‌تری مصرف شود، جذب بالاتری هم خواهد داشت.

آگاهی‌های مرتبط با خون و کم‌خونی

* آزمایش خون نرمال:

هموگلوبین Hgb:

۱۴ تا ۱۸ گرم در دسی‌لیتر در مردان و ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسی‌لیتر در زنان

میانگین هموگلوبین در سلول MCH:

۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم

میانگین غلظت هموگلوبین در سلول MCHC:

۳۳ تا ۳۶ پیکوگرم

تعداد گلبول قرمز خون RBC:

۶/۱ تا ۴/۷ میلیون در میکرولیتر

هماتوکریت HCT :

۴۱ تا ۵۱ درصد در مردان و ۳۶ تا ۴۵ درصد در زنان

* آزمایش برای تشخیص کم‌خونی

از آنجا که برخی کم‌خونی‌های دیگر مانند کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین A یا کم‌خونی‌های داسی‌شکل هم می‌توانند باعث کاهش سطح هموگلوبین خون شوند و ریز شدن سلول‌های خونی را در پی داشته باشند، انجام آزمایش‌های دقیق‌تری با مشاهده علائم توصیه می‌شود تا بتوان کم‌خونی ناشی از فقر آهن را به شکل واضحی تشخیص داد. معمولاً در این‌گونه موارد، آزمایش اندازه‌گیری سطح «فریتین» خون انجام می‌شود. با انجام این آزمایش، می‌توانیم متوجه شویم که فرد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن است یا نه و اینکه آیا ذخیره آهن در بدنش دارد یا ندارد.

اشتباه گرفتن این دو نوع کم‌خونی و درمان‌های نادرست می‌تواند سلامت بیمار را بشدت تهدید کند. مثلاً اگر فردی با کمبود B12 مواجه باشد و به او فولیک اسید بدهیم، وضعیت کم‌خونی او کمی بهبود می‌یابد اما سیستم عصبی‌اش دچار اختلال می‌شود پس حتماً در صورت مواجهه با بزرگی سلول‌های خونی، باید آزمایش‌های تخصصی مربوط به افتراق این دو نوع کم‌خونی برای بیمار تجویز شود. (ندا احمدلو/ سلامت)

طرز تهیه خاگینه ماست

طرز تهیه:

ابتدا آرد و بکینگ پودر را ۳-۴ بار الک کنید.

ماست را در ظرفی بریزید و خوب هم بزنید تا کاملاً صاف شود.

تخم‌مرغ و وانیل را جداگانه و بخوبی هم بزنید.

پس از این‌ها، مایه تخم‌مرغ و ماست را مخلوط کرده، آرد را به آن اضافه کنید و خوب هم بزنید تا خمیری نرم و لطیف به دست آید.

در ظرفی گود مانند شیرجوش، روغن بریزید و از مواد به اندازه یک نارنگی بردارید، به آن فرم دهید و در روغن داغ سرخ کنید.

پس از سرخ شدن، آن را در صافی بگذارید تا روغن اضافه‌ آن کشیده شود و در نهایت در یک ظرف مناسب بگذارید و شربت را روی آن‌ها بریزید و ۱۵ دقیقه در شهد نگه دارید.

بعد از گذشت این مدت، آنها را با چنگال بیرون بیاورید و در دیس مناسبی بچینید و میل کنید. (جام جم سرا)

دسر ماست

1.ژلاتین را داخل شیر سرد حل کرده و پس از اینکه کمی اسفنجی شد ظرف شیشه ای مخلوط شیر و ژلاتین را روی حرارت غیر مستقیم قرار داده تا ژلاتین کاملا در شیر حل شود و شیر یک دست شود .

2.ماست ، شکر ، وانیل و خامه را با همزن برقی بزنید تا کاملا مواد با هم مخلوط شوند .

3.شیر و ژلاتین را آرام آرام به مخلوط افزوده و با همزن برقی هم زده یک دست شود .کف روی دسر کامل جمع نمایید .

4.آب کمپوت را به مواد افزوده و خود آناناس ها را نگینی خرد نمایید .

5.کمی از کمپوت های خرد شده کف لیوان های تک نفره ریخته و از دسر آماده شده روی آن بریزید و به مدت حداقل 2-3 ساعت داخل یخچال قرار دهید .

6.پس از این که دسر کامل خود را بست روی آن را با گل خامه ، آناناس خرد شده ، سس توت فرنگی یا هر چیز دیگر که مد نظر و سلیقه خودتان می باشد تزیین نموده و سرو نمایید .

نکات :

۱ – دقت کنید این میزان ژلاتین دقیقا برای همین اندازه از مایعات مناسب بوده و در صورت اضافه نمودن مایعات یا ماست ژلاتین نیز باید افزوده شود .

۲ – ماست استفاده شده در این دسر باید چکیده و کم آب باشد .

۳ – با اضافه کردن پودر کاکائو یا نسکافه می توان طعم و رنگ این دسر را تغییر داد .

۴ – این دسر را داخل قالب های بزرگ تر هم میتوانید بریزید و قالب را پس از بستن برگردانید .

یک دسر ساده ، سبک و خوشمزه . می توانید پس از یک غذای خوشمزه و البته پر کالری و پر انرژی این دسر را برای مهمانانتان سرو نمایید .(پیمونه)

مصرف ماست موجب بروز کم‌خونی می‌شود

سید جواد علوی گفت: برنج سالم و نان سالم مهم‌ترین نقش را در سلامت خانواده بر عهده دارد و جزو اصلی‌ترین ماده غذایی است که در اولویت تولید قرار گرفته است.

وی افزود: مصرف ماست در افراد سرد مزاج موجب بروز آبریزش بزاق دهان هنگام خواب, استخوان درد, یبوست، سردی اندام انتهایی مانند دست و پاها, کم خونی, درد مفاصل, خارپاشنه, زانو درد, درد سیاتیک و کمر درد می‌شود.

این کارشناس طب سنتی اظهار کرد: بهتر است که ماست همراه با پونه کوهی, نعنا, زنیان یا دارچین مصرف شود تا از مضراتش کاسته شود.

به گزارش تسنیم، علوی گفت: غربی‌ها غذاهای به ظاهر ساده اما شفابخش مثل آبگوشت، کلجوش، نرگسی، سکنجبین و... را گرفتند و به جای آن غذاهای با طبع سرد خودشان را مثل ماکارونی، گوشت گاو، سوسیس و کالباس، سالاد، سس، نوشابه‌های گازدار که سر منشاء بسیاری از بیماری هاست را به ایرانیان دادند.

وی افزود: فست فودها، کالباس، سوسیس، چیپس و پفک تماما مضر است و عامل بروز کبد چرب، جوش‌های صورت، نازایی و ... است.

این کارشناس طب سنتی خاطرنشان کرد: در یکی دو نسل گذشته مردم همواره با توجه به مزاج خود, فصل، سن، مزاج مکان غذا مصرف می‌کردند مثلاً در تابستان غذاهای حاضری و غیر پختنی مصرف می‌کردند و در زمستان غذاهای با کیفیت و سنگین تر مصرف می‌کردند و به همین دلیل از عمر طولانی تری برخوردار بودند.

دخترم معجزه زندگی ماست

شما و سها چطور به هم رسیدید؟

خیلی سخت. بعد از شش سال انتظار و درمان .

شما نابارور بودید یا همسرتان؟

شوهرم نابارور بود. تا دو سال اول ازدواجمان بچه نمی‌خواستیم. ‌صبر کرده بودیم که همدیگر را بهتر بشناسیم و زندگی‌مان روی روال بیفتد. بعد نصیحت‌های مادرهایمان شروع شد.‌ می‌گفتند حالا وقتش است بچه‌دار شوید.

فکرش را می‌کردید به این همه مشکل بخورید؟

اصلا... اصلا. وقتی پنج ماه گذشت و دیدیم از بچه خبری نیست‌ رفتم پیش متخصص زنان. خندید و گفت چقدر عجله داری. بعد گفت اول برای شوهرت یک آزمایش ساده می‌نویسم، جوابش که آماده شد نوبت خودت می‌شود؛ اما امان از همان آزمایش ساده. اسپرم‌های همسرم زیر هزار عدد بود؛ یعنی احتمال باروری تقریبا صفر. از فردای همان روز افتادیم دنبال درمان. با مراکز مختلف تماس گرفتیم. همه برای شش ماه بعد وقت می‌دادند.

به جدایی فکر نکردید؟

چندماهی حالم خوب نبود، اما هیچ‌وقت به جدایی فکر نکردم. البته شوهرم مرد خیلی خوبی بود، همان وقتی که دکتر به صورت قطعی گفت بچه‌دار نمی‌شود، به من حق داد هروقت بخواهم از او جدا شوم. اما من همیشه امید داشتم درمان شود.

خانواده‌هایتان هم در جریان مشکل قرار گرفتند؟

نه چیزی نگفته بودیم. وقتی از ما درباره بچه می‌پرسیدند می‌گفتیم هنوز زود است و ‌خودمان بچه‌ایم.

بعد چه شد؟

رفتیم مرکز ابن‌سینا و پروسه درمان طولانی‌ای را طی کردیم‌. درتمام آن روزها من همیشه فکر می‌کردم بالاخره راه حلی پیدا می‌شود. بعد از کلی آزمایش، سونو گرافی و... استفاده از اهدا را به ما پیشنهاد کردند که هردونفرمان قبول کردیم. همسرم می‌گفت همین که تو حس مادر شدن داشته باشی من راضی‌ام. پروسه اهدا هم خیلی خوب پیش رفت و فکر می‌کردیم همه چیز عالی است. دکتر می‌گفت در زمان عمل، تخمک‌گذاری خیلی خوب انجام شد حتی تعدادی از تخمک‌ها را اهدا کردم. اما نمی‌دانم چه شد که نتوانستم سه‌جنینی را که برایم گذاشته بودند، حفظ کنم. از نظر روحی دوباره به هم ریختم. شوهرم گفت می‌توانیم دوباره در نوبت اهدا قرار بگیریم. یک‌سال و چهارماه بعد دوباره در ابن‌سینا این پروسه تکرار شد و باز هم هیچ اتفاقی نیفتاد. همان موقع من به همسرم گفتم بیا برای فرزندخواندگی اقدام کنیم.

از درمان ناامید شدید؟

نه. واقعیت را قبول کردم. مشکل همسرم که قابل درمان نبود. در تمام این سال‌ها فقط من تلاش می‌کردم حداقل بچه از خودم باشد، در رحم خودم رشد کند، اما نشد. دوره خیلی سختی بود.

بعد چه کار کردید؟

روزهای اول کارم این بود که بنشینم پای اینترنت و درباره فرزندخواندگی اطلاعات پیدا کنم. همان موقع عضو یکی از سایت‌های معروف مخصوص مادران باردار شدم. با آدم‌هایی که شرایطی شبیه خودم داشتند دوست شدم. از وقتی با آنها آشنا شدم ادامه مسیر برایم خیلی راحت‌تر شد. بعد از این که دیدم همسرم هم در این تصمیم مصر است ‌رفتیم بهزیستی شمیران و شرایط فرزندخواندگی را از آنجا پیگیری کردیم. آنجا به ما فهرست مدارک مورد نیاز را دادند.

چه مدارکی لازم بود؟

اول باید یک دادخواست فرزندخواندگی از دادگاهی که نزدیک محل سکونت مان بود تهیه می‌کردیم. این دادخواست برای صدور اعلامیه دادگاه به جاهایی مثل کلانتری برای بررسی صلاحیت اخلاقی من و همسرم، پزشکی قانونی برای بررسی سلامت روانی و اعتیاد و نداشتن بیماری‌های خطرناک و... بود. درمرحله بعدی باید نابارور بودن من و همسرم تائید می‌شد. باید گواهی عدم سوءپیشینه می‌گرفتیم. ما همه این مدارک را تهیه و آنها را به دادگاه ارائه کردیم. ‌بعد حکم صادر شد و ما برای تشکیل پرونده به بهزیستی معرفی شدیم و در دوره انتظار قرار گرفتیم. درباره جنسیت و سن بچه هم همان موقع از ما پرسیدند که ما دختر بین شش ماه تا یک‌سال را انتخاب کردیم.

می‌دانستید دوره انتظار چقدر طول می‌کشد؟

متفاوت بود. بعضی‌ها تا دو سه سال هم منتظر مانده بودند؛ اما برای ما یک سال و سه ماه طول کشید.

در این مدت چه کار می‌کردید؟ پشیمان نشدید؟

نه اصلا پشیمان نشدیم؛ البته خانواده هایمان منتظر معجزه بودند و فکر می‌کردند مشکلمان حل می‌شود، اما خودمان می‌دانستیم این امکان برای ما وجود ندارد. آن موقع من سرخودم را با کتاب گرم می‌کردم. مثلا کلی کتاب‌های تربیت فرزند خواندم. یک روزهایی هم با همسرم می‌رفتیم بازار و سیسمونی می‌خریدیم.

خانواده‌هایتان در جریان بودند؟

فقط پدرومادر من و همسرم. به هیچ‌کس دیگری نگفتیم و هنوز هم کسی نمی‌داند.

درباره بچه‌ای که قرار بود به فرزندی قبول کنید خیالپردازی هم می‌کردید؟

خیلی زیاد. من دوست داشتم شبیه خودم و همسرم باشد. همیشه این ترس را داشتم که چهره اش جوری باشد که هرکسی می‌بیند حدس بزند بچه ما نیست. آن موقع من هر روز منتظر بودم از بهزیستی زنگ بزنند و بگویند نوبت شما شده است. بعدها فهمیدم همسرم هم هر ماه به بهزیستی زنگ می‌زده و این قضیه را پیگیری می‌کرده تا این که بالاخره یک روز شوهرم زنگ زد و گفت حاضر شو باید برویم بهزیستی. شورای نهایی می‌خواست برگزار شود.

چه احساسی داشتید؟

خوشحال خوشحال. اصلا در حال خودم نبودم. اگر یک مادر 9 ماه برای بچه‌دار‌شدنش انتظار می‌کشد، بجز آن سال‌های طولانی درمان، من یک‌سال و سه ماه منتظر تولد بچه ام بودم. باورم نمی‌شد بالاخره نوبت ما شده است. مدام با خودم می‌گفتم یعنی بچه‌ای که قرار است به ما بدهند چه شکلی است؛ البته هنوز تا تحویل فرزند یک ماه مانده بود. چون باید منتظر می‌شدیم نتیجه شورا معلوم شود که خوشبختانه شورا هم با تحویل دختر زیر یک سال، یعنی همان چیزی که خواسته بودیم موافقت کرد. بعد از بهزیستی، معرفی‌نامه به شیرخوارگاه را گرفتیم و رفتیم دم در شیرخوارگاه.

فقط شما و همسرتان؟

بله، چون می‌ترسیدیم مشکلی پیش بیاید و در فرزندخواندگی وقفه بیفتد نمی‌خواستیم بقیه را امیدوار کنیم. آن روز هم دوتایی هشت صبح رفتیم دم در شیرخوارگاه. تا ساعت 10 و 30دقیقه منتظر شدیم. گفتند بچه‌ای را که قرار است به ما بدهند برده اند حمام. تا این که بالاخره دخترم را به ما نشان دادند. اصلا باورم نمی‌شد. به نظرم چشم‌هایش خیلی شبیه خودم بود. همانجا مهرش افتاد توی دلم. همیشه می‌ترسیدم نکند دوستش نداشته باشم؛ اما همین که مددکار بهزیستی سها را گذاشت توی بغلم، همه این فکر و خیال‌ها تمام شد.

همان روز سها را به شما تحویل دادند؟

نه، دو روز طول کشید. باید به یک پزشک معتمد مراجعه می‌کردیم و تائید سلامتش را می‌گرفتیم و بعد هم تائید مجدد حکم دادگاه تا بهزیستی نامه تحویل قطعی سها را به ما می‌داد.

سها چند ماهه بود؟

با این که ما دختر بین شش ماه تا یک‌سال خواسته بودیم، اما سها 3 ماه و 20 روزه بود؛ خیلی کوچولو و نحیف. به زور وزنش به 5/5 کیلو می‌رسید.

حس مادری همان‌طور بود که فکر می‌کردید؟

خیلی بهتر بود. آرامشی که با آمدن سها به زندگی من و همسرم برگشت حتی قابل مقایسه با روزهای اول ازدواجمان هم نیست. همان چند روز اول آن‌قدر به هم اخت شدیم که انگار صدسال است با هم هستیم. همیشه به شوهرم می‌گویم سها معجزه زندگی ماست.

برخورد خانواده‌هایتان چطور است؟

خیلی خوب. حتی به‌رویمان نمی‌آورند؛ مثلا تا حالا چندبار مادرشوهرم گفته سها چقدر شبیه خودت است مرجان. نمی‌دانید از شنیدن این حرف چقدر خوشحال می‌شوم.

مادری کردن برای سها سخت نیست؟

مادری برای همه مادرها همان‌قدر که سخت است، شیرین است. من حس می‌کنم مسئولیتم بیشتر از مادرهایی است که بچه خودشان را بزرگ می‌کنند. چون سها می‌توانست به یک پدرومادر منتظر دیگر برسد و شاید سرنوشت بهتری پیدامی کرد. به‌خاطر همین تمام تلاش من و همسرم این است که بخوبی بزرگش کنیم.

وقتی بزرگ شد درباره این که فرزندخوانده است چیزی به او می‌گویید؟

نمی‌دانم. الان که تصمیمش را ندارم، اما شاید بعدها نظرم عوض شد.

مینا مولایی

جامعه