وقتی سرفه‌ها مزمن می‌شوند

سرفه یک بازدم انفجاری و مکانیزمی حفاظتی است که باعث پاک شدن ریه از ترشحات و اجسام خارجی می‌شود، به این ترتیب که با تحریک‌ گیرنده‌های سطح مخاط‌ تنفسی این تحریکات به مغز منتقل می‌شود و مغز، عمل سرفه را تولید می‌کند. به همین دلیل خیلی‌ها سرفه را نگهبان ریه و زنگ خطری برای سلامت آن می‌دانند. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا در حالت عادی خیلی کم سرفه می‌کنیم؟

دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در شرایط عادی و هنگامی که مبتلا به بیماری خاصی نیستیم، ترشحات طبیعی مجاری تنفسی به کمک عوامل دیگری مثلا حرکت مژک‌های مجاری تنفسی تخلیه می‌شوند ولی با افزایش ترشحات به دلیل بیماری یا به علت وجود یک جسم خارجی، مجاری تنفسی تحریک خواهند شد و به کمک سرفه ترشحات یا جسم مورد نظر خارج خواهد شد.

حاد یا مزمن؛ مساله این است!

به گفته دکتر رزم‌پا، سرفه بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از بروز یک مشکل یا بیماری است. به طور کلی دو نوع سرفه داریم؛ سرفه حاد که کمتر از سه هفته طول می‌کشد و در بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، سینوزیت و سیاه‌سرفه دیده می‌شود و سرفه مزمن که بیشتر از سه هفته طول می‌کشد و نشانه‌ای از ترشحات پشت حلق و بینی، آسم، سرطان و سل است.

چرا سرفه‌ها مزمن می‌شوند

دکتر رزم‌پا برخلاف باور عموم معتقد است، اصطلاحاتی مانند سرماخوردگی مزمن یا سرماخوردگی مکرر معنی ندارد و در صورتی که دوره سرماخوردگی طولانی شود، بیمار باید از لحاظ ابتلا به آلرژی فصلی یا سینوزیت مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین سرفه‌های بیش از سه هفته را به سرماخوردگی و ضعف بدنی ربط ندهید. همچنین اگر سرفه‌های مداوم شما به دلیل محرک‌های استنشاقی مثل دود، غبار، بخارات و قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض هوای آلوده (معضلی که این روزها با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم) نیست و بیماری خاصی هم ندارید، در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید چون هر بیماری ای که منجر به التهاب،‌ تنگی و فشردگی مجاری هوایی شود، می‌تواند سرفه طولانی‌مدت ایجاد کند. به عنوان مثال سینوزیت، برونشیت، برگشت اسید معده به داخل ریه‌ها، آلرژی‌های تنفسی، آسم، نارسایی قلبی، سرطان ریه، پنومونی یا عفونت بافت ریه‌ها با سرفه‌های مزمن همراهند. اگر فکر می‌کنید مشکل از آلودگی هواست، شست‌وشوی روزانه بینی با سرم و استفاده از بخور گرم در خانه پیشنهاد می‌شود. در صورتی که سینوزیت یا آلرژِی دارید، برای پیشگیری از سرماخوردگی و عود مشکلاتتان، از نوشیدن مایعات خنک و مواجهه با هوای سرد و دود سیگار به‌شدت بپرهیزید.

شناسایی سرفه‌های خطرناک

هنگامی که به دلیل سرفه‌های مکرر به پزشک مراجعه می‌کنید، متخصص مربوطه به‌جز سرفه، علائم بالینی دیگری را هم بررسی می‌کند؛ مثلا این که آیا سرفه با خس‌خس سینه همراه است، آیا بیمار سیگاری است یا داروی خاصی مصرف می‌کند، آیا به‌جز سرفه ترشحات بینی، خلط و ‌احساس وجود یک چیز کوچک در حلق وجود دارد، آیا سرفه با سوزش سردل و احساس برگشت غذا به مری همراه است؟ در بیماری‌هایی که سرفه با تب طولانی، تعریق، استفراغ یا خروج چرک غلیظ و خون از ریه همراه باشد، همچنین در صورت تشدید سرفه طی درمان، تنگی نفس و خس‌خس سینه، پاسخ ندادن به درمان دارویی، تپش قلب شدید، اختلال در انجام فعالیت روزمره، کم شدن شدید اشتها و کاهش وزن و ایجاد علائم دیگری مثل ضایعات جلدی و تورم غدد لنفاوی و کبد و طحال سرفه خطرناک تلقی می‌شود.

سرفه را جدی بگیرید چون بی‌عارضه نیست

به گفته دکتر رزم‌پا سرفه‌های مزمن با عوارضی مثل ایجاد درد در دیواره قفسه سینه و دیواره شکم، بی‌اختیاری ادرار، خستگی و در مواردی با شکستن دنده همراه است. حتی در صورت بروز سرفه‌های شدید و مزمن، احتمال بروز خونریزی‌های نقطه‌ای در ناحیه سر و صورت وجود دارد، اما گاهی اوقات عوارض بسیار خطرناک‌تری ایجاد می‌کند. مثلا گاهی اوقات حملات سرفه می‌تواند باعث ایست قلبی و مرگ شود که بر اثر افزایش فشار داخل قفسه سینه و اختلال در خون‌رسانی به قلب اتفاق می‌افتد. پس باید سرفه‌های مزمن را جدی بگیرید. در این میان فراموش نکنید درمان قطعی سرفه بستگی به تشخیص علت دارد و معمولا دارو درمانی اولین اقدام موثر است.

پریسا اصولی

وقتی مصرف گل گاوزبان باعث مسمومیت کبدی می‌شود

به گزارش جام جم سرا، قدیر محمدی درباره مصرف گل گاو زبان و تاثیرات آن بر بدن گفت: این گیاه به عنوان یکی از پر مصرف‌ترین گیاهان در طب سنتی معمولا برای ضد اضطراب، تپش قلب و ضد استرس تجویز می‌شود.

وی در ادامه افزود: گل گاوزبان جزو داروهای آرام بخش محسوب می‌شود که مزاجی سرد و معتدل دارد و از داروهایی است که به تغییر مزاج بدن کمک می‌کند و بیشتر برای کاهش سودای بدن از این گیاه استفاده می‌شود.

متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه گیاه گل گاوزبان علائم سوداوی را در بدن را کاهش می‌دهد، خاطرنشان‌کرد: غلبه سودا باعث خشکی بینی و بی‌خوابی می‌شود؛ لذا اثرات خواب آوری و آرامش بخشی را به همراه دارد، اما باید توجه داشته باشیم که اگر این گیاه بیش از یک ماه به طور مداوم مصرف شود مسمومیت کبدی را به همراه دارد.

محمدی درباره علائم سوداوی در بدن گفت: بدبینی، بدگمانی، افکار منفی فراوان، انزوا و گوشه گیری، خشکی و کدورت پوست، کم حرفی، سوء ظن، خواب‌های پریشان و ترسناک، صحبت کردن در خواب، پرخاش کردن از جمله علائم مزاج سوداوی است که در این حالت ممکن است فرد طعم گسی و ترشی در زبان و دهانش احساس کند همچنین چین‌و چروک پوست نیز بیشتر خواهد شد اما مصرف گل گاو زبان این علائم را کاهش می‌دهد.

عضو هیئت علمی افتخاری دانشکده طب سنتی تبریز درباره زمان مصرف داروهای گیاهی ابراز کرد: داروها در طب سنتی نباید همزمان با غذا مصرف شود بلکه باید یک ساعت قبل و بعد از غذا آن را مصرف کرد تا حدودا معده خالی باشد و دارو اثر بهتری برجای بگذارد.

وی درباره میزان مصرف گل گاو زبان افزود: میزان مصرف می‌تواند دو بار در روز به صورت دم کرده باشد، البته هم‌اکنون بسته‌های کیسه‌ای گل گاو زبان در بازار وجود دارد و می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، همچنین عرق و شربت آن نیز موجود است که این شربت را می‌توان به تنهایی یا با مخلوطی از شربت سنبل‌الطیب یا والرین استفاده کرد که آرامش‌بخش، ضد اضطراب و خواب‌آور است.

محمدی، با بیان اینکه گل گاو زبان نسبت به گل بنفشه برای درمان کم خوابی موثرتر است، اذعان کرد: در طب سنتی علامت درمانی انجام نمی‌شود بلکه در ابتدا باید پایه بیماری مشخص شود، پزشک علت ایجاد بیماری را بداند و طبع بیمار تشخیص داده شود تا بتوانیم دارویی را به بیمار تجویز کنیم.

منبع : فارس

وقتی آلودگی هوا خار چشم می‌شود

دکتر علی میرزاجانی، دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران در توضیح این که آلودگی هوا چه بر سر چشمانمان می‌آورد، می‌گوید: سطح خارجی چشم‌های ما با لایه نازکی از اشک پوشانده شده که به طور دائم در سطح خارجی چشم‌های ما وجود دارد. وظیفه اشک این است که گلوکز و اکسیژن را برای تغذیه قرنیه چشم در اختیار چشم‌ها قرار می‌دهد، سطح چشم‌ها را می‌پوشاند و با ایجاد یک سطح یکنواخت اپتیکی کمک می‌کند کیفیت تصویری که روی شبکیه چشم تشکیل خواهد شد، بهتر و بینایی با کیفیت بالاتری فراهم شود. همچنین از تماس بافت قرنیه و ملتحمه چشم با جریان هوا جلو گیری می‌کند و مانع آسیب این بافت بر اثر خشکی می‌شود. رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: در یک روز با آلودگی شدید هوا لایه اشکی ما دچار اشکال می‌شود. وقتی آلودگی به شکل ذرات بسیار ریز معلق و گاز‌های آلوده از هوا وارد چشم و با اشک مخلوط می‌شود، اشک مثل همیشه یکنواخت نیست و کشش سطحی آن تغییر می‌کند. کاهش کشش اشکی اشک مانع توزیع درست و طبیعی اشک روی سطح خارجی چشم‌ها شده، همین مساله موجب می‌شود لایه اشکی کفایت لازم را برای پخش شدن روی سطح خارجی چشم نداشته باشد و به همین دلیل، فرد احساس خشکی چشم می‌کند. به این ترتیب، فرد دچار پلک زدن مکرر، سوزش و خشکی چشم خواهد شد. همچنین به دلیل کاهش یکنواختی لایه اشک، کیفیت سطح اپتیکی چشم کاهش می‌یابد و دقت بینایی افت می‌کند.

بروز حساسیت چشمی

بر اثر مخلوط شدن اشک چشم با ذرات معلق و آلاینده‌های گازی، این مواد به عنوان ماده حساسیت‌زا عمل می‌کنند و موجب التهابات حساسیتی چشم می‌شوند.

این متخصص با بیان مطلب فوق می‌گوید: این واکنش‌ها به صورت سرخی و سوزش چشم، اشک ریزش و احساس جسم خارجی در چشم خواهد بود که با آزار و اذیتی که برای فرد ایجاد می‌کند، علاوه بر آسیب‌هایی که به بافت چشم وارد می‌کند، می‌تواند موجب کاهش توجه و تمرکز بینایی شود تا جایی که فرد قادر نیست از بینایی خود به طور بهینه استفاده کند.

تشدید عیوب انکساری چشم

جالب است بدانید، آلودگی هوا ممکن است منجر به تشدید عیوب انکساری خفیف چشم بشود. به گفته رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران، ممکن است در مواردی عیوب انکساری چشم وجود داشته باشد، ولی به دلیل کم بودن این عیب انکساری، استفاده از عینک طبی ضرورت نداشته باشد ولی در روزهایی که سطح آلاینده‌ها در شهر از حد مجاز می‌گذرد و آلودگی هوا جدی می‌شود، همین عیوب انکساری کم ممکن است برای فرد مبتلا غیر قابل جبران و غیرقابل تحمل شود تا حدی که احساس کند مثل همیشه و با کیفیت همیشگی نمی‌تواند ببیند.

لنز طبی، ناسازگار با آلودگی هوا

یکی از موضوعات جدی دیگر هنگام آلودگی هوا استفاده از لنز طبی است. هنگامی که فرد از لنز طبی استفاده می‌کند، بیشتر از افراد دیگر باید از حضور در محیط‌های آلوده پرهیز کند.

این متخصص بینایی سنجی در این باره می‌گوید: اکسیژن لازم برای تنفس قرنیه چشم از طریق لنز طبی و اشک عبور می‌کند و به قرنیه چشم می‌رسد. بنابراین آغشته شدن اشک و لنز طبی به مواد آلاینده نه‌تنها تنفس قرنیه شما را در روز‌های آلوده هنگامی که از لنز طبی استفاده می‌کنید کمی مشکل می‌کند بلکه استفاده از لنز‌های طبی مدت دار می‌تواند موجب تخریب لنز و کوتاه شدن عمر لنز طبی شما شود. در این موارد اگر فرد از لنز طبی استفاده می‌کند، بهره‌گیری از لنز‌های طبی یکروزه که فقط برای استفاده یک روز تعبیه شده‌اند و صبح هنگام در چشم گذاشته می‌شوند و در انتهای روز دور انداخته می‌شوند، توصیه می‌شود.

چشمتان را نمالید

یکی از واکنش‌ها هنگام حضور در هوای آلوده و تحریک چشم‌ها، مالیدن چشم با انگشتان یا دست است که این مساله در کوتاه‌مدت، موجب انتقال آلودگی میکروبی از طریق دست‌ها به چشم خواهد شد. با استناد به‌برخی مطالعات علمی، حضور و تماس‌های مداوم در هوای آلوده و مالیدن مکرر چشم‌ها می‌تواند موجب تخریب یکنواختی قرنیه و ایجاد آستیگماتیسم نامنظم و قوز قرنیه شود که بسیار حائز اهمیت است.

دکتر محمدرضا فرتوک‌زاده، فوق‌تخصص قرنیه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: خطرزا بودن آلودگی هوا بیش از آن که ناشی از گرد و غبار باشد، به علت وجود آلودگی شیمیایی و میکروبی همراه با آن است. این نوع آلودگی منجر به بروز التهاب، قرمزی، خار ش، سوزش، اشک ریزش و گاهی عفونت چشم می‌شود.

سه نوبت، شست‌وشوی روزانه چشم

افراد آسیب‌پذیر چشمی چون دیابتی‌ها، سالمندان یا کسانی که از بیماری چشمی رنج می‌برند، باید از تردد در سطح شهر هنگام آلودگی هوا پرهیز کنند.

دکتر فرتوک‌زاده با اشاره به این مطالب می‌افزاید: اولین و موثرترین اقدام برای کاهش اثرات التهابی ناشی از آلودگی هوا بر چشم، شست‌و‌شوی چشم‌ها با آب ولرم و پلک‌ها با شامپوی بچه است که باید طی سه نوبت صبح، ظهر و شب صورت بگیرد. بی‌شک افرادی که دچار خشکی چشم هستند، باید از اشک مصنوعی استفاده و در صورت بروز هر نوع آثار التهابی در چشم به متخصص مراجعه کنند.

پونه شیرازی

وقتی مفصل‌ها عصبانی می‌شوند!

آرتریت نوعی بیماری مخصوص مفصل‌هاست که از آن با عناوین رماتیسم مفصلی یا التهاب مفصل هم یاد می‌شود. این بیماری یک نوع مریضی مزمن به شمار می‌رود که بسادگی دست از سر بیمار برنمی‌دارد. با این حال می‌توان با تغییر سبک زندگی و تغذیه کمی از عوارض آن را کاهش داد یا از وقوع آن حداقل در سنین کمتر پیشگیری کرد.

علل بیماری

آرتریت معمولا در سنین میانسالی ظهور می‌کند، اما ممکن است به دلایلی در نوجوانان هم مشاهده شود. این بیماری البته در زن‌ها بیشتر از مردها دیده شده و آمار آن در میان بانوان تا سه برابر مردان است. همان‌طور که می‌دانید مفصل در بدن جایی است که دو استخوان به هم می‌رسند. مفصل، حرکت این دو استخوان را آسان می‌کند و از برهم‌نشینی آنها جلوگیری می‌کند. هر دو استخوان را نیز رباط‌ها مهار می‌کنند. در بین این قسمت‌های نزدیک به هم استخوان لایه‌ای لغزنده وجود دارد که ما آن را با عنوان غضروف می‌شناسیم. علاوه بر این یک فضای کپسولی شکل هم در این قسمت تشکیل شده که با مایع مفصلی یا سینوویال پر شده است تا نرمی و لغزندگی را برای حرکت مفصل و استخوان فراهم کند. آرتریت وقتی بروز می‌کند که بخشی از این مجموعه دچار آسیب شود.

اگرچه بسیار تأکید می‌شود که سبک زندگی و تغذیه می‌تواند بر بروز این بیماری مؤثر باشد، اما در واقع هنوز دلیل قطعی و دقیقی از علت آن مشخص نشده است. مثلا زیاد کار کشیدن از مفاصل، فشار آوردن مداوم، حمل و نقل نادرست وسایل سنگین، عدم مراقبت و حوادثی که به شکستگی استخوان در قسمت منتهی به مفصل منجر شود و مواردی از این قبیل از جمله عوامل مربوط به سبک زندگی فرد است که می‌تواند احتمال این بیماری را افزایش دهد. در یک تحقیق که از سوی دانشگاه جورج تاون آمریکا صورت گرفت نیز پس از بررسی اطلاعات تغذیه‌ای ده‌ها هزار زن مشخص شد زیاده‌روی در نوشیدن چای بخصوص اگر بیش از چهار فنجان در شبانه‌روز باشد، می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را تقویت کند. متخصصان می‌گویند بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌ها و گاهی حتی ویروس‌ها می‌توانند بر ایمنی سلول‌ها اثر بگذارند و فرد را دچار عفونت مفصلی و در نتیجه مبتلا به آرتریت کنند. بالا رفتن سن بخصوص در میان زنان هم یکی دیگر از عواملی به شمار می‌رود که باعث افزایش احتمال ابتلا به این بیماری مزمن می‌شود.

انواع آرتریت

از آنجا که آرتریت به دلایل گوناگون بروز می‌کند به انواع متفاوتی هم دسته‌بندی می‌شود، اما مهم‌ترین آنها چهار نوع است:

1ـ آرتریت نقرسی: وقتی تغذیه فرد مناسب نباشد و کریستال‌های حاصل از بالا بودن میزان اسید اوریک در مفاصل رسوب کند، آرتریت نقرسی پدید می‌آید.

2 ـ ساییدگی مفصلی یا استئوارتریت: وقتی سبک زندگی اعم از طریق راه رفتن، عوامل ژنتیک، مشکلات بدنی و ارگانی و... باعث استهلاک و ساییدگی مفصل شود این نوع از بیماری بروز می‌کند. گفته می‌شود این نوع آرتریت شیوع بیشتری دارد.

3ـ آرتریت عفونی: همچنان که پیشتر توضیح داده شد عفونت‌های حاصل از فعالیت و اثرگذاری میکروب‌ها و ویروس‌ها می‌تواند باعث عفونت در مفصل شود و آرتریت چرکی یا سلی یا انواع زیرمجموعه‌های عفونی را باعث شود. البته آرتریت حاصل از سل اغلب ممکن است در سنین کودکی هم مثل بزرگسالی بروز کند که دلیل آن به گفته پزشکان، بیشتر به واسطه انتقال سل فعال از ریه مبتلا به ریه فرد دیگر است.

4 ـ رماتیسم: به مدتی مدید در معرض رطوبت قرار داشتن یا عوامل ناشناخته دیگر هم می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مفصلی از نوع روماتوئید شود که از آن با عنوان رماتیسم نام می‌برند.

علائم و تشخیص بیماری

آرتریت ممکن است یک یا چند مفصل را همزمان درگیر کند، اما این بیماری را از چند نوع علامت و نشانه بالینی می‌توان تشخیص داد:

ـ احساس درد یا سفتی و خشکی مفصل بخصوص هنگام صبح (بعد از بیدار شدن از خواب)

ـ احساس ضعف و خستگی مزمن

ـ التهاب یا تورم بخش‌های مفصلی بدن بخصوص در قسمت‌های مفصلی دست و پا

ـ ممکن است علائم در یک مفصل یا همزمان در چند مفصل بروز کند یا حتی از مفصلی به مفصل دیگر برود که به آن آرتریت منتقل‌شونده یا مهاجر می‌گویند.

ـ در برخی موارد گزارش‌هایی درباره تب، بی‌اشتهایی، اختلالات گوارشی و تظاهرات پوستی همچون اگزما و قرمزی نیز ارائه شده است. در صورت بروز این علائم باید به پزشک مراجعه کرد تا پزشک پس از معاینه با اطمینان بیشتری تظاهرات موجود بالینی را بررسی کند. گاهی نیاز است برای رسیدن به این اطمینان آزمایش‌هایی را نیز انجام داد. آزمایش خون، ادرار و حتی مایع مفصلی می‌تواند راهگشا باشد. اگرچه که برخی از سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن و ارتروسکوپی برای بررسی بیماری استفاده می‌کنند.

پیشگیری و درمان بیماری

پزشکان می‌گویند راهکارهای درمانی وقتی مشخص می‌شود که علت اصلی بروز بیماری مشخص باشد. در آرتریت که همچنان دلایل اصلی و جامعه وقوع آن نامشخص است تنها به برخی عوامل معلوم اکتفا شده و بر اساس همین عوامل راهکار درمانی ارائه می‌شود، اما این راهکارها بستگی زیادی به تشخیص نوع آرتریت دارد و اغلب نیز در صورت ابتلا فقط در جهت کم کردن نشانه‌ها و علائم به کار می‌رود و معمولا درمان قطعی ارائه نشده است. به همین جهت مراعات تغذیه‌ای، تغییرات سبک زندگی، ورزش روزانه یا هفتگی، فیزیوتراپی در صورت نیاز و تجویزهای دارویی برای تسکین و کاهش درد و التهاب یا محافظت از مفصل و کارکرد آن، پیشنهاد شایع درمانگران است. برای مصرف دارو حتما باید مراحل معاینه و تشخیص پزشک را پشت سر گذاشت تا دچار عوارض ناشی از خوددرمانی نشد اما به طور معمول برحسب نوع آرتریت آنها ممکن است داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی را تجویز کنند که شامل انواع آسپرین، دیکلوفناک، پیروکسیکام، بروفن و مانند اینها می‌شود که البته عوارضی چون اختلالات گوارشی را در برخی از این موارد ممکن است به همراه داشته باشد. از‌جمله راهکارهای غیر‌دارویی، گرم کردن و گرم نگه داشتن مفصلی است که درد و التهاب در آن ناحیه احساس می‌شود. ورزش‌های سبک همچون پیاده‌روی صبحگاهی نیز می‌تواند به مرور اثرات خود را نشان دهد، اما بهتر است برای انجام این ورزش‌ها بر‌اساس نوع آرتریت با پزشک یا فیزیوتراپ مشورت شود، زیرا در مواقعی استفاده از آتل برای جلوگیری از آسیب بیشتر لازم است. یکی دیگر از راهکارهای درمان، طب سوزنی است. گفته می‌شود این نوع طب سنتی بیشتر رایج در چین می‌تواند سبب تسکین دردها و کاهش علائم و دفعات بروز آرتریت شود.

نکات مهم درباره بیماری

ـ عوارض احتمالی را در نظر داشته باشید. مبتلایان به آرتریت در معرض ابتلا به امراض و اختلالات دیگری نیز هستند: پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی- عروقی و گوارشی و حتی حساسیت‌های آلرژیک از جمله این مشکلات است.

ـ عوامل خانوادگی را نادیده نگیرید. وجود شخصی مبتلا به آرتریت در بستگان درجه اول شما نیز می‌تواند علامتی باشد که بدانید احتمال ابتلا به این بیماری را دارید و به همین دلیل باید با حساسیت و مراقبت بیشتری تحت مشاوره پزشک متخصص روش‌های پیشگیری را پیگیری کنید.

ـ اگر اضافه‌وزن دارید آن را کاهش دهید. هرقدر میزان چربی ذخیره شده در بدنتان بیشتر باشد وزنتان بالاتر می‌رود و فشار بیشتری بر مفاصل وارد می‌آید. پیروی از یک برنامه اصولی کاهش وزن یا حداقل انجام فعالیت‌هایی که باعث افزایش تحرک روزانه شود می‌تواند علاوه بر کم کردن این فشار باعث پیشگیری از صدمات مفصلی شود.

ـ ورزش کنید. ورزش و نرمش علاوه بر مزایای بسیار برای تندرستی عمومی و سلامت کلی بدن، باعث حفظ تناسب اندام و جلوگیری از چاقی و مضرات آن می‌شود. همچنین سوخت‌وساز بدن را بالا برده، عوامل متعددی را در پیشگیری از بالا رفتن اسید اوریک خون دخیل می‌کند و به این طریق می‌توان از بروز آرتریت پیشگیری کرد یا صدمات و آسیب‌های وارده را کاهش داد. شنا و حرکات نرمشی در آب یکی از بهترین ورزش‌ها برای این مورد محسوب می‌شود.

ـ در موارد شدید از وسایل کمکی استفاده کنید. بیماری خجالت ندارد؛ اگر بستن آتل، به دست گرفتن عصا یا واکر، استفاده از توالت فرنگی و لوازم و وسایل دیگر را نشانه هر چیزی، از خجالت تا احساس پیری می‌دانید بهتر است اندکی بیشتر درنگ کنید. ممکن است این نگاه و طرز تلقی باعث شود صدمه‌ای بیشتر به مفاصلتان بزنید. این وسایل می‌تواند محافظت بیشتری از مفصل و بندها کند.

چاردیواری

وقتی دهانتان بیماری درونتان را آشکار می کند !

به گزارش جام جم سرا ، کارشناسان از تغییرات در پنج عضو بدن به عنوان عوامل شناسایی بیماری های مختلف درونی بدن یاد می کنند.

گفتنی است، از جمله این نشانه ها می توان تغییرات در ادرار را نام برد که می تواند نشان دهنده وجود التهاب در بدن ، وقوع بارداری، رنگ تیره و وجود مشکلات کلیوی در دفع مواد سمی از بدن، تکرر ادرار و بروز عفونت های مجاری ادراری و ابتلا به دیابت، مشکل انقباض عضلات لگن و وجود خون که نشان دهنده خونریزی داخلی است را می توان نام برد.

دندان ها یکی دیگر از نشانه های بروز مشکلات سلامت در افراد هستند ، از جمله این مشکلات می توان بروز التهاب و خونریزی لثه را نام برد که در اثر بیماری دیابت بروز می کند.

بیماری لثه همچنین می تواند در اثر عفونت های باکتریایی و وجود انواع میکرو ارگانیسم ها در بدن ایجاد شود، ترک خوردن دندان ها نیز می تواند نشانه پوکی استخوان باشد اما می تواند به دلیل برگشت اسید معده به مری نیز رخ دهد و باعث خورده شدن دندان ها شود.

وجود زخم در دهان نیز که به سرعت ترمیم نمی شود می تواند احتمال بروز سرطان در حفره دهان باشد و کارشناسان توصیه می کنند افراد حتماً در این مواقع به پزشک مراجعه کنند.

پلاک دندانی نیز می تواند هشدار بروز حمله قلبی و یا سکته مغزی باشد زیرا باکتری ها از راه دهان وارد بدن و جریان خون می شوند و می توانند سبب ضخیم شدن شریان ها و مرگ در اثر عوارض آن شود.

افزایش یا کاهش وزن نیز می تواند به دلیل بروز بیماری هایی چون دیابت، تیروئید، مشکلات هورمونی ، احتباس آب، مشکلات قلبی و یا بروز بارداری رخ دهد و باید جدی گرفته شود.

پوست نیز یک عامل مهم برای شناسایی مشکلات بدن است و افراد باید هرگونه تغییرات در پوست از جمله تغییر رنگ، لکه یا خال های تیره را جدی بگیرند زیرا می تواند نشان دهنده ابتلا به سرطان پوست باشد.

و در نهایت تغییرات در ناخن ها می توانند نشان دهنده بیماری هایی چون کم خونی و کمبود گلبول قرمز، کمبود کلسیم، مشکلات و کارکرد نامنظم غده تیروئید، بروز بیماری های قارچی ، جذب کم اکسیژن توسط بدن و کمبود پروتئین مورد نیاز بدن باشد.

کارشناسان توصیه می کنند افراد در صورت مشاهده هرگونه تغییرات در این اعضای بدن حتماً به پزشک متخصص برای معاینات بیشتر مراجعه کنند.

وقتی زود یائسه می‌شوید

دکتر اشرف آل‌یاسین، متخصص زنان و زایمان و مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر این که گاهی در برخی خانم‌ها یائسگی زودرس اتفاق می‌افتد، ولی فعالیت تخمدان‌ها و قاعدگی به‌طور کامل متوقف نمی‌شود، می‌گوید: توجه داشته باشید همیشه نارسایی زودرس تخمدان برابر با ناباروری نیست‌. ذخیره تخمدان‌ها در خانم‌هایی که به‌طور زودهنگام یائسه می‌شوند کاهش می‌یابد و تخمک‌گذاری یا متوقف می‌شود یا به طور گهگاه اتفاق می‌افتد‌. در عین حال، تولید هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستسترون نیز متوقف یا فقط به طور متناوب صورت می‌پذیرد.

این متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: به دلیل این اتفاقات، باروری در این افراد غیر محتمل می‌شود، اما مواردی نیز از باروری گزارش شده است .

نشانه‌های یائسگی زودرس

اولین علامت یائسگی زودرس، قطع قاعدگی به مدت چهار تا شش ماه و بالا بودن میزان هورمون FSH از مغز (‌هیپوفیز) در دو نوبت به فاصله یک ماه است‌. دکتر اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان ایران در این باره به جام‌جم می‌گوید: هورمون FSH از هیپوفیز برای تحریک تخمدان ترشح می‌شود و چون تخمدان فعالیت ندارد این هورمون به طور رفلکسی بالا می‌رود و یائسگی اتفاق می‌افتد‌. در حدود 5 تا 10 درصد موارد یائسگی زودرس، ممکن است دوباره تخمدان‌ها فعال شده و حتی بارداری نیز اتفاق می‌افتد.

این متخصص زنان تاکید می‌کند: قطع قاعدگی همراه گر گرفتگی، اختلالات خواب، تحریک‌پذیری، عدم تمرکز، خشکی واژن و کاهش میل جنسی از علائم اصلی یائسگی زودرس به شمار می‌رود.

چرا زودتر از موقع یائسه شده‌اید؟

البته در بیش از 90 درصد موارد، علت یائسگی زودرس مبهم است و علتی برای آن نمی‌توان یافت.

گرچه دکتر موسوی در این باره می‌گوید: معمولا یائسگی زودرس یا ناشی از مشکلات کروموزومی، ژنتیک یا عوامل محیطی مثل ویروس‌ها و بعضی از داروها مثل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در بروز آن موثر است‌. البته جراحی، استرس‌ها و کشیدن سیگار نیز در بروز آن موثر است‌. از علل دیگر یائسگی زودرس می‌توان به دیابت، بیماری‌های التهابی و عفونی مثل سل و آبسه‌های لگنی اشاره کرد.

دکتر آل‌یاسین نیز در این باره می‌افزاید: در بیشتر موارد مشخص نمی‌شود چرا نارسایی زودرس تخمدان اتفاق می‌افتد؛ اما اختلالات ژنتیکی، مواجهه با مواد توکسین (سمی‌) و اختلالات خود ایمنی به عنوان علت این وضعیت مطرح شده‌اند و به همین دلیل ارزیابی چنین بیمارانی مهم است‌. علت‌های ژنتیک ممکن است ناشی از اختلالات ژنی فردی یا اختلالات کروموزومی باشد. شایع‌ترین دلایلی که ناشی از تاثیر داروها‌ست از اثرات داروهای شیمی‌درمانی و رادیوتراپی ناشی می‌شود که دردرمان بیماری‌های بدخیم استفاده می‌شوند.

این متخصص زنان تاکید می‌کند: بعضی ویروس‌ها نیز می‌توانند در بروز یائسگی زودرس موثر باشند. درصورت وجود بیماری خودایمنی نیز سیستم ایمنی بدن علیه سلول‌های طبیعی بدن فعالیت می‌کند و بسته به نوع سلول‌های درگیر شده علائم مختلفی تظاهر می‌کند .

استخوان‌هایی که آسیب‌پذیر می‌شوند

متاسفانه ناباروری تنها عارضه ناشی از یائسگی نیست، بلکه عوارضی چون پوکی استخوان‌ها، افسردگی و اضطراب، نارسائی تیروئید، بیماری‌های قلبی و عروقی، خشکی چشم و پوست نیز از عوارض یائسگی هستند.

دکتر موسوی با بیان مطالب فوق می‌افزاید: در حال حاضر هیچ درمانی برای برگشت عملکرد تخمدان وجود ندارد، و لی برای رفع علائم یائسگی درمان وجود دارد و این درمان علاوه بر بهبود علائم یائسگی از بروز عوارض آن مثل پوکی استخوان نیز می‌تواند جلوگیری کند. علاوه بر آن در 5 تا 10 درصد موارد، خود به خود فعالیت تخمدان بر‌می‌گردد و حتی بارداری اتفاق می‌افتد‌. هورمون درمانی جایگزینی، مصرف مکمل کلسیم و ویتامینD3، ورزش منظم و تنظیم وزن و حمایت‌های روانی از روش‌های درمانی ضروری و موثر در صورت بروز یائسگی زودرس به شمار می‌رود.

درمان به شرط هورمون

بیمار مبتلا به یائسگی زودرس باید قبل از تصمیم‌گیری برای باردار شدن به فکر سلامت خود باشد. یکی از اهداف اصلی درمان این عارضه، جایگزینی هورمون استروژن است که توسط تخمدان باید به‌طور طبیعی ترشح می‌شد و اکنون متوقف شده است.

دکتر آل‌یاسین در پاسخ به این سوال که چه عوارض منفی هورمونی شخص را در چنین شرایطی تهدید می‌کند، می‌گوید: استروژن نقش مهمی در سلامت یک خانم دارد؛ مثلا سیستم اسکلتی یک خانم برای سالم ماندن و مقاومت در برابر شکستگی به تحریک استروژن نیاز دارد. بدون استروژن، خانم‌های مبتلا به یائسگی در معرض خطر پوکی استخوان هستند‌. شواهد متناقضی وجود دارد که کمبود استروژن قبل از یائسگی می‌تواند سبب خطر بیماری قلبی نیز شود‌. همچنین علائم یائسگی مثل گرگرفتگی، تعریق شبانه، اختلالات خواب و خشکی واژن نیز برای بیمار آزار‌دهنده هستند. با این تفاسیر، هدف از درمان با استروژن، پیشگیری یا کم کردن عوارض کمبود استروژن است .

وی تاکید می‌کند: البته در کنار استفاده از استروژن به منظور تکمیل درمان و جلوگیری از ایجاد سرطان رحم، داروی هورمونی پروژسترونی نیز برای بیمار تجویز می‌شود. بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند تا 50 سالگی که سن متوسط یائسگی است بیماران، تحت درمان دارویی با استروژن و پروژسترون قرار گیرند.

این متخصص با اشاره به این که خانم‌هایی که تحت درمان با استروژن و پروژسترون قرار می‌گیرند معمولا نگران بروز عوارض این داروها ازجمله خطر حمله قلبی و سرطان پستان هستند، اظهار می‌کند: باید گفت مطالعاتی که بروز این خطرات را مطرح کرده‌اند در مورد زنان سنین 70 ـ60 بوده که به طور طبیعی یائسه شده‌اند؛ بنابراین نمی‌توان از نتایج آن مطالعات برای این بیماران استفاده کرد و حتی در مقابل مطالعات فوق، مطالعاتی انجام شده که توصیه کرده‌اند مصرف استروژن برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان ضروری است .

پونه شیرازی

وقتی ورزش بلای جان می‌شود

سوء‌مصرف استروئیدهای آنابولیک آندروژنی یکی از این روش‌هاست. این داروها بسیار شبیه هورمون جنسی مردانه (تستسترون) هستند و قادرند با تقلید اثرات این هورمون باعث افزایش حجم عضلات و بهبود عملکرد آنها شوند. در عالم طب، داروهای استروئید آنابولیک برای درمان مشکلاتی مانند تاخیر در بلوغ، کم خونی، سرطان پستان، تاخیر در رشد و جبران اثرات منفی پرتو درمانی یا شیمی‌درمانی استفاده می‌شوند.

اولین باردر اواخر قرن نوزدهم یک روان‌شناس به نام چارلزای براون ادعا کرد موادی را از غدد جنسی خوکچه هندی و سگ استخراج کرده که وقتی تزریق شود می‌تواند هوش را افزایش داده، مانع یبوست شده و چرخه ادرار را افزایش دهد. از آن زمان به بعد انواع مختلفی از این مواد به صورت مصنوعی ساخته شد که امروزه علاوه بر به‌کارگیری آنها جهت درمان بیماری‌های متعدد، گروهی از ورزشکاران آنها را برای ارتقای عملکرد ورزشی خودشان مصرف می‌کنند، اما از آنجا که این داروها معمولا در دوزهایی چند برابر دوز درمانی و برای طولانی‌مدت استفاده می‌شوند می‌توانند عوارض جانبی متعدد و بسیار خطرناکی ایجاد کنند.

یکی از مشکلات ناشی از مصرف استروئیدها توسط ورزشکاران بروز یک عارضه جدی تحت عنوان پلیوسیس هپاتیس(Peliosis Hepatis) است.این بیماری یک اختلال عروقی است که وجه مشخصه آن وجود حفرات کیستیک پر از خون در سرتاسر کبد است.اگر چه این حالت اغلب در کبد دیده می‌شود اما می‌تواند طحال، مغز استخوان، ریه، غدد لنفاوی شکم و اندام‌های دیگر را نیز درگیر کند.

این عارضه معمولا بدون علامت است، اما گاهی اوقات پارگی کیست‌ها موجب خونریزی شدید و در نهایت مرگ می‌شود. برخی بیماران نیز دچار زردی، هپاتومگالی، تومور و نارسایی کبدی خواهند شد. استروئیدهای آنابولیک همچنین باعث افزایش فشار خون و کاهش کلسترول خوب (HDL) شده و از این طریق ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهند. کاهش تولید اسپرم، کوچک شدن بیضه‌ها، کاهش میل جنسی و بزرگ شدن سینه در مردان (جینکوماستی)، بزرگ‌شدن پروستات، سرطان پروستات، سرطان کلیه، افزایش میزان انعقاد خون و افزایش تعداد سلول‌های خون (پلی‌سیتمی) از دیگر عوارض استفاده بیش از حد از این داروها هستند.

مصرف استروئیدها در زنان ورزشکار اگرچه به دلایل مختلف شیوع کمتری دارد، اما آنها هم از عوارض جانبی گسترده این داروها مصون نیستند. کاهش تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون، مهار تخمک‌گذاری، به هم خوردن سیکل‌های قاعدگی، بروزصفات ثانویه جنسی مردانه مانند کلفت شدن صدا و پر مویی از مهم‌ترین عوارض جانبی مصرف استروئیدها در زنان است. البته اکثر این حالات بعد از قطع مصرف دارو برطرف می‌شوند، اما با این حال صفات ثانویه مردانه که پیش از این به آنها اشاره شد ممکن است پایدار باقی بمانند. از دیگر عوارض مصرف استروئیدها می‌توان به آکنه (جوش)، ریزش مو و تغییرات خلق و خو بویژه خشونت طلبی و جنون اشاره کرد.

در پایان باید توجه داشت ورزش یک راهکار برای تضمین سلامت و داشتن روح و تن سالم است. مصرف داروها در موارد غیر درمانی، با اهداف ورزش در تناقض کامل بوده و یک تهدید اساسی برای سلامت که بی شک ارزشمندترین نعمت خداوند برای انسان هاست به شمار می‌آید.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز

وقتی گردنتان مایه دردسر می‌شود

دکتر محدثه آزادواری، متخصص طب فیزیکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که منظور از سردرد گردنی، سردردی است که بر اثر اختلالات ستون فقرات گردنی یعنی استخوان، دیسک و اجزای بافت نرم رخ می‌دهد و معمولا همراه با درد گردن است،‌ به جام‌جم درباره علائم این نوع سردردها می‌گوید: سردرد گردنی معمولا از ناحیه پس سر و به صورت یکطرفه شروع می‌شود و درد آن به سمت وسط سر، قسمت جلوی سر، پیشانی، وسط صورت و ناحیه شانه همان سمت انتشار می‌یابد. البته بتدریج علائم پیشرفت و سمت مقابل را نیز درگیر می‌کند، اما همچنان سمتی که در سمت محل درگیری اولیه است، درد شدیدتری دارد.

این متخصص می‌افزاید: سردردهای گردنی در خانم‌ها تقریبا دو تا سه برابر آقایان رخ می‌دهد. البته خانم‌هایی که مشاغل مدیریتی و پر استرس دارند، بیشتر در خطر ابتلا به سردرد گردنی قرار دارند.

با گردنتان مهربان باشید

شکی وجود ندارد،‌ کارمندان و کسانی که به پشت میز‌نشینی طولانی به‌واسطه شغل خود عادت دارند، بهترین کاندیدا برای ابتلا به سردرد گردنی محسوب می‌شوند. طی وضعیتی که در آن، سر به مدت طولانی جلوتر از گردن قرار می‌گیرد، مهره‌های بالایی گردن فشرده می‌شود و اعصاب این ناحیه را تحریک می‌کند که خود باعث ایجاد سردرد می‌شود.

دکتر آزادواری در این باره توضیح می‌دهد: وقتی سر و گردن به‌مدت طولانی در یک وضعیت نامناسب قرار می‌گیرند، به ساختارهای گردنی نیرو و فشار بیش از حد و نابجا وارد می‌شود. نمونه‌ای از این وضعیت‌های نامناسب سر و گردن در بعضی افراد پشت میز نشین و برخی کاربران رایانه دیده می‌شود که در آنها سر نسبت به گردن و شانه به سمت جلو متمایل می‌شود. کسانی که طی تصادفات دچار آسیب شلاقی گردن می‌شوند نیز در ریسک سردرد گردنی قرار دارند که ممکن است، حتی ماه‌ها بعد از آسیب شروع شود.

این متخصص طب فیزیکی تاکید می‌کند: کودکان ممکن است گاهی به دلیل حمل کوله‌پشتی سنگین یا کوله غیراستاندارد به سردرد گردنی مبتلا شوند.

سردرد گردنی و نه میگرنی

جالب است بدانید، تشخیص این نوع سردردها از سردردهای میگرنی در بعضی موارد به چالشی در تشخیص و درمان این نوع سردردها تبدیل می‌شود. حتی تعدادی از بیمارانی که در گذشته به‌عنوان مبتلایان سردرد میگرنی درمان می‌شدند، بدون این که بدانند، از سردرد گردنی رنج می‌بردند و از درمان درستی برخوردار نمی‌شدند.

به گفته دکتر آزادواری در معاینه بالینی بیمار مبتلا به سردرد گردنی معمولا کاهش دامنه حرکتی به دلیل سفتی عضلات، تغییرات آرتروزی و کاهش انعطاف‌پذیری بافت نرم وجود دارد. اگر سردرد گردنی در اثر درگیری مفاصل گردن رخ دهد، بیمار معمولا می‌تواند نقطه حداکثر درد را در یک سمت از گردن با نوک انگشت یا کف دست نشان دهد.

وی تاکید می‌کند: با درمان مشکلات گردن، بهبود حاصل می‌شود و توجه به شرح حال بیمار و معاینه بالینی وی می‌تواند باعث افتراق این دو تشخیص شود.

سردرد گردنی درمان می‌شود

اگر سردرد با منشأ گردن تشخیص داده نشود به درمان‌های رایج سردرد مقاوم خواهد شد. بنابراین تشخیص درست و بموقع و به دنبال آن درمان مناسب می‌تواند از طولانی شدن درمان و همچنین سایر درمان‌های هزینه بر جلوگیری کند.

به گفته این متخصص طب فیزیکی، تجویز دارو و انجام فیزیوتراپی دو قدم اول درمان است. درمان‌های تخصصی شامل مانیپولاسیون گردن (منظور از مانیپولاسیون یا درمان دستی، هنر درمان دردهای ستون فقرات با دست ماهر یک پزشک است) و تزریق توسط متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی است. اصلاح وضعیت ایستادن، نشستن و خوابیدن و اصلاح محیط کار نیز به درمان کمک خواهد کرد.

گردنتان نباید درد بگیرد

بعد از درمان سردرد گردنی، برای جلوگیری از بروز مجدد سردرد، اقدامات توانبخشی ضروری است.

دکتر آزادواری توصیه می‌کند: بیمار باید از چرخش بیش از حد گردن (هنگام دنده عقب گرفتن و خوابیدن دمر) جلوگیری کند. اصلاحات ارگونومیک در محل کار بیمار نیز باید انجام شود. به عنوان مثال، استفاده از هدفون، ورزش‌های کششی و تقویتی ناحیه گردنی و کتف و ورزش‌های اصلاح وضعیت برای بیمار تجویز شود. تکنیک‌های ریلکسیشن و مدیریت استرس نیز مفید خواهد بود.

گردنتان را در برابر درد مقاوم کنید

توجه به نکات زیر شما را در برابر ابتلا به سردرد گردنی ایمن می‌کند:

سرمای محیط و فشارها و ناراحتی‌های روحی ـ روانی در افزایش شدت علائم بیماری مؤثرند. یکی از روش‌های پیشگیری از بروز این اختلال، اجتناب از قرارگیری در معرض این عوامل خواهد بود.

بیمار باید سر و گردن خود را همواره در وضعیت مناسب و صحیح نگه دارد. به‌عبارت دیگر، رعایت اصول ارگونومی طی فعالیت‌های روزمره زندگی باعث خواهد شد که مهره‌ها و مفاصل گردن در حداقل فشار ممکن قرار گیرند و فعالیت عضلات گردنی نیز متعادل باشد.

تمرینات و ورزش‌هایی که به تقویت و طبیعی‌تر کردن فعالیت عضلات گردن کمک می‌کند، در پیشگیری از ابتلا به این دردها بسیار موثر است.

پونه شیرازی

وقتی زانوها تب آرتروزی می‌گیرند!

افزایش وزن حتی اگر فقط پنج کیلو باشد، می‌تواند در شرایط سنی و بدنی خاص بویژه در دوران یائسگی یا بالای 60 سالگی‌، به اندازه 15 تا 30 کیلوگرم فشار بیشتری به مفاصلتان بخصوص مفاصل زانوها وارد کرده و شما را ظرف چند سال به آرتروز زانو مبتلا کند .

بی‌جهت نیست چاقی یا افزایش وزن به‌عنوان شایع‌ترین فاکتور خطر در ایجاد آرتروز شناخته می‌شود. البته گناه ابتلا به آرتروز زانو را نباید فقط به گردن چاقی انداخت بلکه معمولا چند عامل دیگر ازجمله توارث یا ژنتیک، عوامل وابسته به بیمار مثل بالارفتن سن، جنس مؤنث، افزایش وزن و چاقی، تراکم زیاد بافت استخوانی و پوکی استخوان باعث بروز آرتروز زانو می‌شود. همچنین عوامل موضعی مثل صدمات و ضربات حرفه‌ای، کاهش قدرت عضلات، شلی مفاصل و انحرافات مفاصل از دیگر عوامل ایجاد کننده آرتروز زانو است.

دکتر کامران بدیع‌زاده، فوق‌تخصص جراحی مفصل زانو و آرتروسکوپی با تاکید بر این که در گزارش‌های علمی، زنان و مردان چاق نزدیک به چهار تا پنج برابر بیشتر از افراد غیر‌ چاق در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو هستند به جام‌جم می‌گوید: گرچه چاقی و افزایش وزن باعث فشار بیشتر به مفاصلی که وزن را تحمل می‎کنند، می‎شود ولی چگونگی تأثیر افزایش وزن در ایجاد آرتروز هنوز کاملا شناخته و روشن نیست.

وزن‌تان را کم کنید تا آرتروز نگیرید

بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش وزن تا 20 درصد در مردان و 33 درصد در زنان، احتمال ابتلا به آرتروز را کاهش می‌دهد.

این جراح زانو در این باره توضیح می‌دهد: در همه افراد با بالارفتن سن بخصوص بعد از طی دهه پنجم تا هفتم زندگی، شدت و سرعت آرتروز مفاصل بیشتر می‎شود. در افراد چاق نیز در سنین 45 تا 65 سال در عرض چهار سال،احتمال بروز یا پیشرفت استئوآرتریت زانوها نسبت به افرادی که اضافه وزن ندارند،50 درصد بیشتر است و در زنانی که به سن یائسگی رسیده‎اند با افزایش وزن و چاق شدن بعد از چهار سال، علائم آرتروز پیدا شده و پیشرفت می‌کند و این پیشرفت هرچه وزن بالا‎تر برود، بیشتر می‎شود. ناگفته نماند کاهش وزن باعث کمتر شدن خطر عوارض قلبی عروقی در بیماران چاق مبتلا به آرتروز مفاصل می‌شود.

بهبود آرتروز زانو با ورزش

برخلاف باور عمومی مبنی براین که ورزش در افراد مبتلا به آرتروز موجب سایش استخوان می‌شود باید گفت ورزش موجب بهبود و تقویت عضلات زانو می‌شود.

دکتر بدیع‌زاده با بیان این مطلب می‌افزاید: تمرینات ورزشی در بیماران با وسعت زیاد باعث کاهش درد و بهبود علائم می‌شود. این تمرینات می‌تواند مختص به مفصل مبتلا باشد. حتی ثابت شده ورزش‎های با شدت بالا نیز می‎تواند در نتیجه تقویت عضلات اطراف مفصل، به کاهش درد و علائم منجر شود.

وی تاکید می‌کند: بعضی افراد عقیده دارند ورزش باعث سایش بیشتر مفاصل یا تشدید آن می‎شود و به این دلیل سبب توقف ورزش در آنها می‎شود، در حالی که درصد بالایی از افراد حتی آنهایی که درگیر آرتروز مفاصل هستند، با انجام ورزش احساس بهبودی و درد کمتری می‎کنند. در این بین، ورزش‌هایی نظیر دوچرخه‌سواری، شنا و ورزش‎های هوازی در کاهش علائم بسیار مؤثر هستند. البته بعضی مبتلایان به آرتروز به استفاده از مُسکن‎های ساده و غیر‌استروئیدی نیز برای انجام تمرینات ورزشی نیاز دارند.

مراقب آسیب ورزشی باشید

به گفته دکتر بدیع‌زاده، فقط 10 درصد کاهش وزن همراه با تمرینات ورزشی موجب بهبود علائم آرتروز می‌شود. با این حال، تاکنون شواهد علمی قوی مبنی بر کاهش پیشرفت آرتروز در اثر تمرینات ورزشی و کم کردن وزن وجود ندارد، ولی قطعا تقویت عضلات با کم کردن فشار به مفاصل باعث بهبود علائم خواهد شد.

دکتر کیوان احدی، عضو هیات مدیره انجمن جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب‌های ورزشی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که آسیب‌هایی که بموقع و بدرستی تشخیص داده نشده و درمان نشوند، می‌توانند روند ابتلا به آرتروز و تخریب زانو را در سنین بالاتر فراهم کنند، توضیح می‌دهد: علاوه بر پیشگیری از چاقی، جلوگیری از آسیب‌های زانو بر اثر ورزش‌های غیراصولی در پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو در جوان‌ها بسیار موثر است. پیشگیری از تخریب مفصل زانو در جوانی بسیار اهمیت دارد. کمااین‌‌که تخریب مفصل در جوانی ناشی از آسیب‌های ورزشی یعنی پارگی رباط و مینیسک زانوست . وی تاکید می‌کند: ورزشکاران با انجام ورزش‌های کششی (حداقل 30 دقیقه) پیش از آغاز ورزش سنگین می‌توانند جلوی آسیب‌های غیرمعمول بویژه آسیب‌های مفصلی زانو را بگیرند. هچنین کسانی که از آمادگی جسمانی کافی برخوردار نیستند باید از درگیری و برخوردهای شدید ورزشی اجتناب کنند.

درمان انحراف زانو در نوجوانی

بی‌توجهی به درمان کجی زانوها که همراه با درد باشد زمینه‌ساز ابتلا به آرتروز زانو خواهد بود. دکتر احدی با تاکید بر این مساله می‌گوید: کسانی که انحراف زانو دارند و به دلیل مشکلات ساختاری، مبتلا به دردهای زانو هستند باید بعد از سنین بلوغ برای اصلاح انحرافات زانوی خود اقدام کنند‌. انحراف دردناک به معنای شروع روند تخریبی آن است. انحرافات زانو اگر تا سنین بلوغ تداوم یابد باید مورد درمان قرار بگیرد تا در سنین بعدی به بروز مشکلات بزرگ‌تر منجر نشود .

الفبای حفاظت از زانو را یاد بگیرید

اگر به فکر سلامت زانوهایتان هستید به توصیه‌های زیر عمل کنید:

برای کاهش فشار روی زانو باید کفش مناسب بپوشید. کفش‌های پاشنه‌کوتاه با اندازه مناسب برای راه رفتن و حفظ تعادل بدن موثر است .

در صورت احساس درد در مفصل زانو باید مدتی به خود استراحت دهید. یعنی از روش‌هایی مثل استراحت کافی، کمپرس یخ و بالا قرار دادن پا کمک بگیرید و در صورت ادامه پیدا کردن درد به پزشک مراجعه کنید .

با تقویت عضلاتی که از زانوها حمایت می‌کند می‌توانید کمی فشار را از روی زانوها بردارید .

زمانی را برای ورزش در نظر بگیرید تا عضلات و رباط اطراف مفصل‌ها تقویت شود.

برای کاهش فشار از روی مفاصل زانوها باید وزن مناسب را از طریق یک برنامه غذایی خوب و ورزش منظم حفظ کنید.

قبل از شروع ورزش بدن را گرم‌کنید و از ورزش زیاد با فشار بالا بپرهیزید.

پونه شیرازی

دانش و سلامت

وقتی عینک آفتابی، چشم را کور می کند!

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از العالم، روزنامۀ انگلیسی دیلی میل نوشت: شیشه های عینک آفتابی، به مرور زمان، زیر تابش اشعۀ خورشید فرسوده می شوند و این مسالۀ سبب می شود شیشه های عینک قادر به جلوگیری از نفوذ اشعۀ ماورای بنفش نباشد و این اشعه، به چشم نفوذ کند.

با توجه به این که اشعۀ ماورای بنفش می تواند آسیب هایی جبران ناپذیر به چشم بزند، استفاده نکردن از عینک آفتابیِ سالم می تواند شخص را در معرض کوری قرار دهد.

پژوهشگران برزیلی در تلاش هستند از طریق برخی آزمایش ها به معیارهای لازم برای عینک آفتابی باکیفیت برسند.

بر اساس اعلام کارشناسان، استفاده نکردن از عینک آفتابی سالم، می تواند موجب ابتلای چشم به "اودیما" شود و آن، نوعی از تجمع مایع در چشم است که با ایجاد تورم، سبب لرزش دید می شود.

علاوه بر آن، امکان دارد که چشم بسته شود و شخص به تاری دید دچار شود یا بخشی از سفیدی چشم، زرد و بقیه بافت چشم قرمز شود و به دیدِ شخص، آسیب برساند یا شبکیۀ چشم را که بخش اعظم دیدن به عهدۀ آن است، آسیب ببیند.

"لیلیان ونتورا" استاد دانشگاه سائوپائولو در این خصوص گفت: سلامتی چشم، به ویژه در کشورهای واقع بر روی خط استوا مایۀ نگرانی همگانی است، زیرا به ویژه در فصل گرما، میزان اشعه ماورای بنفش در این کشورها به شدت زیاد می شود و عینک های آفتابی که در کشورهای واقع در جنوب خط استوا استفاده می شوند، از کیفیت لازم برخوردار نیستند.

در حال حاضر، برای تعیین کیفیت عینک های آفتابی، در کشورهای اروپایی، استرالیا، نیوزیلند و بخش هایی از آمریکای جنوبی، آزمایشی یکسان در دستور کار قرار گرفته است.

در این آزمایش، نور خورشید شبیه سازی می شود و لامپی 450 واتی به مدت 50 ساعت از فاصله 30 سانتیمتری به عینک ها تابانده می شود.

با این حال، لیلیان بر این باور است که این آزمایش فاقد کارایی لازم است و نمی تواند کیفیت عینک ها را به صورتی دقیق ارزیابی کند.