در واقع ایمنی خط قرمز اتحادیه اروپا در پرواز به آسمان این کشورها است و شرکت‌های هواپیمایی که از این خط قرمزها عبور کنند، در فهرست سیاه اتحادیه اروپا قرار می‌گیرند.
در روزهای گذشته خبری به نقل از خبرگزاری رویترز منتشر شد که اعلام می‌کرد کمیسیون اجرایی اتحادیه اروپا پرواز شرکت هواپیمایی آسمان به کشورهای عضو این اتحادیه را به دلیل نگرانی بابت رعایت نشدن استانداردهای ایمنی ممنوع کرده است؛ بر همین اساس، از این پس پرواز مستقیم شرکت هواپیمایی آسمان به کشورهای عضو اتحادیه اروپا ممنوع است.
در خبر منتشر شده به نقل از رویترز، این اقدام اتحادیه اروپا، جلوگیری از تقویت ناوگان هوایی ایران، همزمان با تلاش شرکت‌های ایرانی برای خرید هواپیماهای نو عنوان شده است. بعد از انتشار این اخبار، سازمان هواپیمایی کشور اعلام کرد شرکت هواپیمایی آسمان تاکنون پروازی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا نداشته و هم‌اکنون نیز برنامه‌ای برای انجام پرواز به این کشورها ندارد. سازمان هواپیمایی کشوری تاکید کرد: در آینده، هرگاه قرار باشد کشورهای عضو اتحادیه اروپا در فهرست مقاصد پروازی هواپیمایی آسمان قرار گیرند، الزامات و استانداردهای اروپا رعایت و مجوزهای لازم دریافت خواهد شد.
باتوجه به اعلام ممنوعیت پرواز هواپیماهای شرکت آسمان به کشورهای اروپایی از سوی اتحادیه اروپا، حتی اگر همانطور که این شرکت می‌گوید قصد برقراری چنین پروازهایی را نداشته باشد، باز هم می‌توان این پرسش را مطرح کرد که این ممنوعیت براساس چه دستورالعملی اعمال شده و چه زمانی شرکت‌های هواپیمایی مشمول این مقررات خواهند شد؟ از سوی دیگر این ادعا که اتحادیه اروپا با این اقدام، قصد ضربه زدن به روند نوسازی ناوگان هوایی ایران را داشته، جای پرسش دارد. کارشناسان به این پرسش‌ها پاسخ داده‌اند.
علیرضا منظری، معاون پیشین سازمان هواپیمایی کشوری با تاکید بر اهمیت ایمنی به عنوان یکی از اساسی‌ترین اهداف صنعت هوانوردی در همه کشورها می‌گوید: این مسئله نیاز به تاسیس یک سازمان بین‌المللی تخصصی هوانوردی را مشخص و زمینه تاسیس سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) را ایجاد کرد؛ سازمانی که با هدف ایجاد امنیت تاسیس شده و در مدت فعالیت، استانداردهای بسیاری را برای برقراری ایمنی هوانوردی در سطح جهان وضع کرده است.
به گفته منظری، همانطور که در ایران سازمان هواپیمایی کشوری وظیفه اعمال استانداردها و نظارت بر اجرای آنها را در تمامی بخش‌ها از جمله ناوگان هوایی و بهره‌برداری از آنها برعهده دارد، سایر کشورها نیز چنین نهادی را تاسیس کرده‌اند و در اروپا نیز وظیفه اعمال استانداردها برای رعایت ایمنی هوانوردی کشوری برعهده اتحادیه اروپاست؛ بنابراین این اتحادیه میتواند با در نظر گرفتن حداقل استانداردهای بین‌المللی مصوب ایکائو، بر ناوگان هوایی متعلق به شرکت‌های هواپیمایی اروپایی نظارت کند.
منظری یادآور میشود: علاوه‌بر هواپیماهای متعلق به هر کشور، هواپیماهای سایر کشورها نیز در چارچوب مقررات موافقتنامه‌های بین‌المللی حق نشست و برخاست در فرودگاه سایر کشورها را دارند؛ بنابراین هم سازمان هواپیمایی کشوری ایران و هم نهاد مسئول در اروپا حق دارند وظیفه اعمال استانداردها و نظارت را برای حفظ ایمنی هوانوردی انجام دهند و در همین راستا می‌توانند جلوی ورود هواپیماهایی که استانداردها را رعایت نکرده‌اند به آسمان کشورشان بگیرند.
این کارشناس صنعت هوانوردی معتقد است خبر منتشر شده به نقل از رویترز به شکل سیاسی تنظیم شده و نمی‌تواند به لحاظ تخصصی صحت داشته باشد زیرا اتحادیه اروپا در بازرسی‌های خود به‌صورت تخصصی اظهارنظر می‌کند و عملکرد این اتحادیه تاکنون نشان داده در صورت رعایت استانداردها، اجازه فعالیت به شرکت‌های مربوطه داده میشود؛ در واقع موضوع استانداردهای ایمنی و نوسازی ناوگان هوایی کشورها به هم ارتباطی ندارد. وی یادآور میشود: البته این اتحادیه در صورتی چنین نظری را اعلام می‌کند که شرکت هواپیمایی موردنظر به کشورهای اروپایی پرواز کرده و آنها در بازرسی‌ها، از هواپیما ایراد گرفته و اعلام کرده باشند بعد از رفع ایراد به پرواز ادامه دهند.
زمان افزایش استاندارد ایمنی است
فهرستی که اتحادیه اروپا منتشر و در آن نام شرکت‌های ممنوع‌الپرواز به اتحادیه اروپا را اعلام می‌کند، به منظور بالا بردن سطح کیفی ایمنی حمل‌ونقل و مبتنی بر استراتژی کلی اتحادیه اروپا منتشر میشود؛ همین استراتژی است که فرصت استفاده شهروندان اتحادیه اروپا از حمل‌ونقل ایمن در همه حوزه‌ها را فراهم می‌کند.
بهروز حیدریان، کارشناس حمل‌ونقل هوایی با بیان مطلب بالا، در زمینه ارزیابی ایمنی اتحادیه اروپا توضیح می‌دهد: ارزیابی ایمنی در اتحادیه اروپا در بخش حمل‌ونقل هوایی، با مشاوره گرفتن از یاسا که همان آژانس ایمنی هوایی اروپا است انجام میشود.
وی ادامه می‌دهد: تلاش اتحادیه اروپا این است که تا حد ممکن شرکت‌های هواپیمایی کشورهای مختلف را براساس منابع موجود قابل‌دسترسی مانند اطلاعات مرتبط با ناوگان ازجمله چک‌های هواپیماها و تست‌های انجام شده روی آنها در فرودگاه‌های اروپایی بررسی و اگر مطابق با استانداردهای مورد نظر یاسا و ایکائو نباشند از ورود کل ناوگان یا بخشی از آن ممانعت کند. به گفته حیدریان، این ممانعت براساس قانون مصوب سال ۲۰۰۵میلادی است.
این کارشناس می‌افزاید: به عنوان نمونه در برخی کشورها مانند افغانستان، همه شرکت‌های هواپیمایی از پرواز به اروپا منع شده‌اند زیرا از نظر اتحادیه اروپا استانداردهای سازمان هواپیمایی کشوری در این کشورها رعایت نمی‌شود و از شرایط مطلوبی برخوردار نیست.
حیدریان ادامه می‌دهد: از طرفی در برخی کشورها مانند ایران قوانین سازمان هواپیمایی کشوری مناسب هستند اما وضعیت شرکت‌های هواپیمایی با هم تفاوت دارد و حتی وضعیت ایمنی ناوگان شرکت‌های هواپیمایی با هم متفاوت است. به‌عنوان نمونه شرکت ایران‌ایر نمی‌تواند از هواپیماهای فوکر و بوئینگ‌های ۷۴۷ خود برای پرواز به اروپا استفاده کند. این به آن معنی است که فقط بخشی از ناوگان این کشور در فهرست ممنوعه قرار دارند؛ آن هم ناوگانی که قصد پرواز بین‌المللی داشته باشند.
فهرست اتحادیه اروپا درباره هواپیماهایی که اجازه پرواز به این کشورها را دارند، هر ۳ ماه یک‌بار بروزرسانی میشود. به گفته حیدریان، از نظر اتحادیه اروپا در جدیدترین بروزرسانی که در فهرست ممنوعه اتحادیه اروپا انجام شده، شرکت هواپیمایی آسمان از نظر ایمنی به سطح استانداردهای مورد نظر نرسیده به همین دلیل تمام ناوگان این شرکت از پرواز به اروپا منع شدند.
البته این منع همیشگی نیست و اگر این شرکت هواپیمایی دستورالعمل‌های خود را تغییر دهد و شرایط ایمنی خود را بهبود بخشد و از ناوگان ایمن‌تر استفاده کند از این فهرست خارج میشود. او توضیح می‌دهد: اگر شرکت، هواپیمایی را از یک شرکت هواپیمایی دیگر که در فهرست ممنوعه قرار ندارد به صورت wet lease اجاره کند میتواند با آن هواپیمای اجاره شده به اروپا پرواز داشته باشد. منظور از اجاره wet lease این است که اجاره‌کننده هواپیما را به همراه خدمه کامل، به‌طوری که پرداخت به‌ازای هر ساعت کار انجام میشود در اختیار مستاجر قرار می‌دهد.
در مقابل ادعای خبرگزاری رویترز مبنی بر اینکه ممانعت اتحادیه اروپا از ورود هواپیماهای شرکت آسمان به این کشورها، برای ضربه زدن به این شرکت هواپیمایی است که درحال خرید ناوگان جدید است، حیدریان معتقد است این سخن نادرستی است زیرا اگر شرکت آسمان ناوگان جدید خریداری کند و سطح پیروی از مقررات ایمنی را نیز بالاتر ببرد، احتمال زیادی وجود دارد که از این فهرست خارج شود و بتواند با ناوگان جدید خود به اروپا پرواز کند؛ همانطور که شرکت ایران‌ایر میتواند با ناوگان ایرباس بدون مشکل به اروپا پرواز کند.