مقدمه ای در مورد بوی بد ادرار
بوی طبیعی ادرار، خفیف و غیر قابل توجه اسـت.
ولی گاهی اوقات بوی ادرار تغییر می کند و باعث نگرانی شما در مورد وجود یک مشکل می شود.ادراری که هیچ بوی نداشته باشد، نشانه سرد مزاجی و نارسایی بیش از اندازه اسـت.
ادرار بی بو در حالت بیماری های شدید، شاید شاهد مرگ نیروی غریزی باشد . اگر بوی گندیده ای از ادرار به مشام برسد و علائم پختگی در آن نمایان باشد، نشانه آن اسـت که در اندام های ادراری بیماری گری و قَرحه وجود دارد .
اگر فردی هستید که از بوی نامطبوع ادرار خود رنج می برید، حتما علت آن را پیدا کنید. کشف علت بوی نامطبوع ادرار، اولین قدم برای رفع آن می باشد. با دلگرم همراه باشید تا علت بوی بد ادرار و راهکارهای درمان آن را بدانید.
این مسئله ربطی به دسرهایی که میخورید، ندارد. دکترهالی فیلیپس، متخصص بهداشت زنان و همکار بخش پزشکی اخبار CBS2 در نیویورک میگوید: ادرار با بوی شیرین، اغلب یک نشانه مهم در تشخیص دیابت اسـت و برای افرادی که میدانند مبتلا به دیابت هستند، این بوی شیرین میتواند نشان دهد که سطح قند خون آنها، آنقدر که باید، تحت کنترل نیست.
اگر ادرار دارای بوی متعفّن باشد و نشانه پختگی در آن وجود نداشته باشد،
چند حالت بر آن محتمل اسـت :
1-بیماری ادراری شربت افرا
بیماری شربت افرا نوعی بیماری ارثی و جزو بیماری های متابولیکی (اختلال در سوخت و ساز بدن) اسـت. فرد در این بیماری، قادر به تجزیه برخی پروتئین های خاص نمی باشد.
این بیماری زمانی بروز می کند که ژن تولیدکننده آنزیم مخصوصی که باید این پروتئین خاص را تجزیه کند، دچار نقص شود و در نتیجه پروتئین های تجزیه نشده در جریان خون باقی بمانند.
علایم این بیماری عبارتند از:
اگر این بیماری به موقع درمان نشود، آسیب های عصبی ایجاد می شود و در نهایت منجر به مرگ فرد خواهد شد.
در شدیدترین حالت این بیماری، آسیب مغزی در اثر عفونت، تب و یا زمانی که فرد برای مدت طولانی غذا نخورده اسـت، ایجاد می شود.
هنگامی که فردی به این بیماری مشکوک اسـت، پزشک سطح پروتئین های خاصی را در ادرار او اندازه گیری می کند و در صورت مثبت بودن، باید فرد سریعا بستری شود.
عفونت مجاری ادراری از شایع ترین بیماری های سیستم ادراری می باشد. این بیماری در خانم ها شایع تر از مردان می باشد.
2- بیماری فنیل کتونوری
PKU علامت اختصاری این بیماری می باشد. بیماری فنیل کتونوری یک نقص متابولیکی مادرزادی اسـت. در این بیماری در DNA فرد، تغییر ایجاد می شود.
این تغییر سبب می شود تا آنزیم لازم برای شکسته شدن اسید آمینه فنیل آلانین در فرد با نقص مواجه شده و فنیل الانین در بدن فرد بالا برود و علایم زیر را ایجاد کند:
ژن این بیماری روی کروموزم12 قرار گرفته اسـت. چنانچه مادر و پدر هر دو حامل این ژن باشند (که معمولا در ازدواجهای خویشاوندی این احتمال بالاتر اسـت)، 25 درصد احتمال دارد که فرزندانشان به فنیل کتونوریا مبتلا شوند.
درمانی که برای مبتلایان به این بیماری توصیه می شود، نوعی رژیم غذایی سخت اسـت که فرد مبتلا باید مواد غذایی زیر را خیلی کم مصرف کند : شیر، تخم مرغ، حبوبات، آجیل و کاکائو.
هم چنین داروهایی نیز برای این دسته از بیماران تجویز می شود.
در صورت تشخیص زودرس این بیماری در کودک و دادن شیر مخصوص «فنیل کتونوری»، کودک مبتلا میتواند از هوش خوب و رفتار مناسب برخوردار شود.
بنابراین به والدین توصیه می شود که نسبت به انجام آزمایش هایی که پس از تولد نوزاد در بیمارستان انجام می گیرد، آگاه باشند.
در صورت تأخیر در درمان، این بیماری منجر به عقبماندگی ذهنی، کوچکی سر و اختلالات رفتاری خواهد شد.
3- بیماری کتواسیدوز دیابتی
این بیماری زمانی ایجاد می شود که انسولین بسیار کمی در بدن فرد وجود داشته باشد. اگر در بدن فردی، انسولین به میزان کافی وجود نداشته باشد، گلوکز (قند خون) کافی برای تهیه انرژی مورد نیاز سلول های بدن در دسترس نخواهد بود و در نتیجه قند خون بالا می رود.
در این حالت، بدن برای تهیه انرژی مورد نیاز سلول های بدن، به جای گلوکز از سوزاندن چربی استفاده می کند. از طرفی هنگامی که بدن فرد، چربی ها را برای سوخت و ساز استفاده می کند، نوعی اسید سمی به نام کتون در بدن ایجاد می شود که این کتون برای بدن این بیمارارن دردساز می شود.
علایم این بیماری شامل موارد زیر می باشد :
اگر این بیماری به موقع تحت درمان قرار نگیرد، فرد پس از مدتی اگاهی خود را از دست می دهد و دچار مرگ می شود. معمولا درمان این بیماری استفاده از انسولین می باشد. مصرف مایعات هم مفید می باشد.
4- عفونت مجاری ادراری
عفونت مجاری ادراری از شایع ترین بیماری های سیستم ادراری می باشد. این بیماری در خانم ها شایع تر از مردان می باشد. در مواردی مشاهده شده اسـت که این عفونت در اثر عدم درمان به موقع، به کلیه ها گسترش پیدا کرده و این عضو مهم بدن را نیز درگیر می کند.
علایم این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
گاهی اوقات بوی غیرعادی ادرار، نشان دهنده یک مشکل یا بیماری در بدن اسـت، مانند :
1- عفونت مثانه
2- سیستیت (التهاب مثانه)
3- کم آبی بدن
4- کتوز دیابتی
یعنی مقادیر زیاد اسیدهای خون به نام کتون ها. این عارضه اغلب در مبتلایان به دیابت نوع یک اتفاق می افتد. علت ایجاد این عارضه کاهش هورمون انسولین در بیمار می باشد. به دنبال کاهش انسولین و عدم توانایی سلول های بدن در استفاده از قند خون، سلول های چربی بدن شکسته می شوند که منجر به رهایی کتون ها در خون می گردند. افزایش کتون ها منجر به به افزایش اسیدیته خون می شود. این وضعیت موجود تحت عنوان کتواسیدوز دیابتی خوانده می شود.
در بیشتر موارد، تغییر بوی ادرار موقتی اسـت و بیماری خطرناکی را نشان نمی دهد. اما گاهی اوقات بوی غیرعادی ادرار مربوط به یک بیماری اسـت.
5- فیستول روده و مثانه
منفذ غیرعادی بین روده و مثانه که باعث ورود باکتری ها از روده به مثانه می شود. این فیستول در اثر عمل جراحی و یا بیماری روده مانند کرون یا کولیت زخمی ایجاد می شود.
6- بیماری ادرار شیره افرا
یک بیماری ژنتیکی نادر که باعث می شود برخی اسیدآمینه ها در بدن تجزیه نشوند. در نتیجه ادرار بوی شربت افرا را می دهد. عدم درمان این بیمای منجر به آسیب مغزی و حتی مرگ می شود.
7- اختلال متابولیکی
وجود اختلال یا مشکل در روشی که بدن غذاها را به انرژی تبدیل می کند.
8- دیابت نوع دو (در صورت عدم کنترل)
9- عفونت مجاری ادراری
10- بیماری کبدی
11- بیماری فنیل کتونوری
اگر بدن نوزاد متولد شده قادر به شکستن اسیدآمینه فنیل آلانین نباشد، بیماری فنیلکتونوری یا فنیل کتون اوریا (PKU) بوجود می آید. این بیماری مادرزادی، جنبه ژنتیکی و ارثی دارد.
فنیل آلانین زیاد موجب افزایش مقدار فنیل کتون در خون می شود. فنیل کتون از طریق ادرار دفع می شود. این ماده برای سیستم عصبی مرکزی مضر اسـت و موجب آسیب مغز می شود.
این مورد را بعنوان علامتی از وجود باکتری که میتواند نشان دهنده عفونت ادراری (UTI) باشد، در نظر بگیرید. فیلیپس میگوید: این تیرگی، بخاطر دفع باکتریها و لکوسیتهاست. لکوسیتها، سلولهایی هستند که با عفونت، مبارزه میکنند. حتی اگر حالتان خوب اسـت و هیچ علائمی از عفونت ادراری ندارید، به این مورد توجه کنید زیرا میتواند تنها نشانه شروع عفونت باشد.
فیلیپس میگوید: اگرچه سبزیجات قرمز بنفش رنگ مانند چغندر و شاتوت، ممکن اسـت علت این مورد باشند اما این رنگ میتواند نشان دهنده وجود خون در ادرارتان نیز باشد که علامت خوبی نیست. این خون، نشانه عفونت ادراری، سنگ کلیه یا در موادر نادر، سرطان مثانه و کلیه اسـت.
ادرارتان، بدبو اسـت؟
فیلیپس میگوید: قرار نیست ادرار، بویی شبیه گل رز داشته باشد اما اگر بوی آن، بسیار بد باشد(مثلا شبیه میوه فاسد یا ته دریاچه) در واقع مثانه شما دارد هشدار میدهد که عفونتی وجود دارد و مانند ادرار تیره، میتواند تنها نشانه ممکن باشد بنابراین آنرا نادیده نگیرید.
برای کاهش بوی نامطبوع ادرار به توصیه های زیر عمل کنید:
1- تغییر مصرف مواد غذایی
یکی از مهم ترین عواملی که ادرار را بدبو می کند، استفاده از مواد غذایی نامناسب می باشد. به طور کلی ادرار به خودی خود بوی غیر طبیعی ندارد. اگر مواد غذایی نامناسب مانند انواع غذاهای آماده و فست فودی و پر ادویه استفاده شود، ادرار و حتی مدفوع، هم رنگ طبیعی خود را از دست می دهند و هم بوی نامطبوعی ایجاد می کنند. از مصرف نوشیدنی های کافئین دار و گازدار و غذاهای تند و پرادویه نیز اجتناب کنید.
2- نوشیدن آب به مقدار کافی
اگر احساس بوی نامطبوع ادرار را دارید، حتما آب زیادی بنوشید. رقیق شدن ادرار با مصرف زیاد آب، بوی غیر طبیعی آن را تا حد زیادی کاهش می دهد.
ادرار رقیق دارای رنگی طبیعی و معمولا بدون بوی تند و نسبتا روشن می باشد، به همین علت اسـت که به افراد توصیه می شود که در روزهای گرم تابستان بیش از 8 لیوان آب بنوشند تا علاوه بر تامین آب از دست رفته به شکل عرق، ادرار رقیق تری داشته باشند.
3- کنترل مصرف انواع مکمل های ویتامین
از مصرف بیش از حد مکمل های ویتامینی خودداری کنید. بعضی از انواع این مکمل ها مانند ویتامین B6 می تواند سبب بدبو شدن ادرار شود.
4- محدود کردن مصرف مارچوبه
به کسانی که به شکل مداوم از بوی غیر طبیعی ادرار خود رنج می برند، توصیه می شود که از مصرف مارچوبه خودداری کنند. مارچوبه بوی آمونیاک ادرار را قوی می کند و سبب بوی بد ادرار می شود.
نارسایی کبد یک بیماری جدی اسـت که سبب غیر طبیعی شدن بوی ادرار می شود.
چند توصیه
1- اگر فردی هستید که از بوی نامطبوع ادرار خود رنج می برید، حتما علت آن را پیدا کنید. کشف علت بوی نامطبوع ادرار، اولین قدم برای رفع آن می باشد.
برخی موارد یک مشکل جدی مانند انواع بیماری های عفونی باعث بوی بد ادرار می شوند. بنابراین اگر مدتی اسـت که از بوی نامطبوع و تند ادرار خود شکایت دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم آزمایش ادرار از شما گرفته شود و هر گونه عفونت و بیماری نظیر بیماری های کبدی و کلیه ای و مثانه ای بررسی شود؛ مثلا افرادی که مشکل دیابت دارند، معمولا احساس می کنند که بوی ادرارشان به شیرینی نزدیک اسـت.
گاهی پزشک هم با پرسش درباره بوی ادرار و کیفیت رنگ آن، گام مهمی را در تشخیص بیماری برمی دارد.
2- اگر احتمال وجود عفونت ادراری را می دهید علاوه بر مراجعه به پزشک و انجام موارد تجویز شده توسط پزشک، سعی کنید با مصرف کافی آب، هر 20 دقیقه یک بار به دستشویی بروید تا عفونت های موجود در دستگاه ادراری تان خارج شود.
3- مصرف مرکبات و غذاهای حاوی ویتامین ث را فراموش نکنید. این مواد غذایی به دلیل داشتن خاصیت اسیدی، بسیاری از عفونت های دستگاه ادراری را از بین می برند.
4- از سنین میان سالی به بعد به افراد توصیه می شود که به طور سالیانه نزد پزشک مراجعه کنند تا آزمایشات سالیانه ادرار از آنها گرفته شود و علت های احتمالی مشکلات ادراری بررسی شود.
5- نارسایی کبد یک بیماری جدی اسـت که سبب غیر طبیعی شدن بوی ادرار می شود. کبد سبب شکسته شدن آمونیاک و تبدیل آن به اوره می شود. اوره نیز از طریق کلیه ها دفع می شود. زمانی که کبد مشکل داشته باشد و اصطلاحا دچار نارسایی کبدی شده باشید، آمونیاک تجزیه نشده و بوی ادرار بد می شود.
6- رشد باکتری ها و عفونت ها هم می تواند سبب بروز بوی بد و متعفن ادرار شود، مثلا عفونت مثانه و یا کلیه سبب غیر طبیعی شدن بوی ادرار می شود.
7- مصرف ویتامین C به صورت مکمل و یا به صورت طبیعی (ویتامین C در مرکبات به وفور یافت می شود) در کاهش بوی تند و متعفن ادرار مناسب می باشد.
اگر ادرار ب دبو گرایشی به ترشیدن نشان دهد؟
علامت آن اسـت که گرمی بیگانه و غیرطبیعی بر خلط های سرد گوه ر، چیره شده اسـت و عفونت ببار آورده
اسـت . ادرار بدبوی ترشی گرا در حالت بیماری سخت، نشانه مرگ گرمای غریزی وچیره شدن سرمای مزاج و گرمای غیرطبیعی اسـت و زنگ خطری برایمرگ بیمار اسـت.
ممکن اسـت نشانه آن باشد که تب هایی بر اثر عفونت پدید می آیند
یا این که منشاء عفونت که در بدن حبس بوده اسـت، از جای برکنده و پراکنده شده اسـت که در این صورت شخص ادرار کننده بعد از تخلیه احساس سبکباری می کند.
فیلیپس میگوید: درد یا سوزش در هنگام ادرار میتواند بعلت عفونت ادراری یا یک بیماری مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک باشد.
فیلیپس میگوید: این مورد از رایج ترین علایم عفونت ادراری اسـت که بخاطر ملتهب و تحریک شدن جدار داخلی مثانه و مجرای ادرار شما بوجود میآید و باعث میشود که احساس کنید باید بطور مداوم ادرار کنید. همچنین میتواند نشانهای از سیستیت بینابینی باشد. سیستیت بینابینی، مشکلی اسـت که بسختی تشخیص داده میشود و منجر به فشار یا درد مزمن مثانه میشود.
بیشتر از قبل، ادرار میکنید؟
فیلیپس میگوید: ممکن اسـت باردار باشید. در واقع این مورد، یک نشانه اولیه اسـت که بخاطر تغییرات هورمونی که سرعت جریان خون از کلیه را افزایش میدهند، ایجاد میشود. اگر مطمئنید که باردار نیستید و افزایش مصرف الکل یا نوشیدنیهای کافئیندار را علت آن نمیدانید(کافئین و الکل میتوانند باعث افزایش تعداد دفعات ادرار کردن شوند)، به پزشکتان مراجعه کنید زیرا این مورد میتواند نشانه دیابت یا تومور نیز باش
راهکار مناسب برای کاهش بوی توالت
اگر از بوی سرویس بهداشتی منزل خود به علت بوی ادرار ناراحت هستید، می توانید کار زیر را انجام دهید:
مدتی صبر کنید تا محلول خشک شود. این کار به جوش شیرین زمان می دهد تا بوی نامطبوع ادرار را جذب خود کند.
پس از آن که بوی نامطبوع از بین رفت، می توانید برای معطر کردن آنجا از شمع های معطر و یا خوشبو کننده های هوا استفاده کنید.
اگر چشم های حساسی دارید، قبل از اسپری کردن سرکه، از محافظ چشم استفاده کنید تا چشم های شما تحریک نشود.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی