دعای شب جمعه برای اموات در صحیفه سجادیه ذکر شده است. همچنین در روایات علاوه بر دعای شب جمعه برای اموات تاکید بر صدقه دادن برای اموات شده است
دعای شب جمعه برای اموات شامل چه چیزهایی می شود؟ چه اعمالی را می توانیم برای اموات انجام دهیم که برای آن ها باعث کاهش عذاب و یا ازدیاد ثواب شود؟
خواندن قرآن و اهدای ثواب آن به اموات، پاداش بسیار دارد، خصوصا در ماه مبارک رمضان و شب های جمعه. در شب های جمعه خواندن سوره یاسین، واقعه، جمعه، کهف و اسراء و... ثواب زیادی دارد. بر سر قبر اموات، خواندن هفت مرتبه سوره انا انزلنا ثواب فراوان دارد.
این آیه دعای خوب و تحفهای زیبا برای گذشتگان است که می توان به عنوان دعای شب جمعه برای اموات خواند:
«ربّنا اغفر لی و لوالدی و للمؤمنین یوم یقوم الحساب»
دعای ۲۴ صحیفه سجادیه در مورد دعا برای پدر و مادر است:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَ اخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ بَرَکَاتِکَ وَ سَلامِکَ.
وَ اخْصُصِ اللَّهُمَّ وَالِدَیَّ بِالْکَرَامَةِ لَدَیْکَ، وَ الصَّلاةِ مِنْکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنِى عِلْمَ مَا یَجِبُ لَهُمَا عَلَیَّ إِلْهَاما، وَ اجْمَعْ لِى عِلْمَ ذَلِکَ کُلِّهِ تَمَاما، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِى بِمَا تُلْهِمُنِى مِنْهُ، وَ وَفِّقْنِى لِلنُّفُوذِ فِیمَا تُبَصِّرُنِى مِنْ عِلْمِهِ حَتَّى لا یَفُوتَنِى اسْتِعْمَالُ شَیْءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَ لا تَثْقُلَ أَرْکَانِى عَنِ الْحَفُوفِ فِیمَا أَلْهَمْتَنِیهِ
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَمَا شَرَّفْتَنَا بِهِ، وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، کَمَا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَى الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى أَهَابُهُمَا هَیْبَةَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَ أَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّءُوفِ، وَ اجْعَلْ طَاعَتِى لِوَالِدَیَّ وَ بِرِّى بِهِمَا أَقَرَّ لِعَیْنِى مِنْ رَقْدَةِ الْوَسْنَانِ، وَ أَثْلَجَ لِصَدْرِى مِنْ شَرْبَةِ الظَّمْآنِ حَتَّى أُوثِرَ عَلَى هَوَاىَ هَوَاهُمَا، وَ أُقَدِّمَ عَلَى رِضَاىَ رِضَاهُمَا وَ أَسْتَکْثِرَ بِرَّهُمَا بِى وَ إِنْ قَلَّ، وَ أَسْتَقِلَّ بِرِّى بِهِمَا وَ إِنْ کَثُرَ.
اللَّهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِى، وَ أَطِبْ لَهُمَا کَلامِى، وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِیکَتِى، وَ اعْطِفْ عَلَیْهِمَا قَلْبِى، وَ صَیِّرْنِى بِهِمَا رَفِیقا، وَ عَلَیْهِمَا شَفِیقا.
اللَّهُمَّ اشْکُرْ لَهُمَا تَرْبِیَتِى، وَ أَثِبْهُمَا عَلَى تَکْرِمَتِى، وَ احْفَظْ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِّى فِى صِغَرِى.
اللَّهُمَّ وَ مَا مَسَّهُمَا مِنِّى مِنْ أَذًى، أَوْ خَلَصَ إِلَیْهِمَا عَنِّى مِنْ مَکْرُوهٍ، أَوْ ضَاعَ قِبَلِى لَهُمَا مِنْ حَقٍّ فَاجْعَلْهُ حِطَّةً لِذُنُوبِهِمَا، وَ عُلُوّا فِى دَرَجَاتِهِمَا، وَ زِیَادَةً فِى حَسَنَاتِهِمَا، یَا مُبَدِّلَ السَّیِّئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ.
اللَّهُمَّ وَ مَا تَعَدَّیَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْرَفَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ فِعْلٍ، أَوْ ضَیَّعَاهُ لِى مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّرَا بِى عَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمَا، وَ جُدْتُ بِهِ عَلَیْهِمَا وَ رَغِبْتُ إِلَیْکَ فِى وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّى لا أَتَّهِمُهُمَا عَلَى نَفْسِى، وَ لا أَسْتَبْطِئُهُمَا فِى بِرِّى، وَ لا أَکْرَهُ مَا تَوَلَّیَاهُ مِنْ أَمْرِى یَا رَبِّ.
فَهُمَا أَوْجَبُ حَقّا عَلَیَّ، وَ أَقْدَمُ إِحْسَانا إِلَیَّ، وَ أَعْظَمُ مِنَّةً لَدَیَّ مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ، أَوْ أُجَازِیَهُمَا عَلَى مِثْلٍ، أَیْنَ إِذا - یَا إِلَهِى - طُولُ شُغْلِهِمَا بِتَرْبِیَتِى؟ وَ أَیْنَ شِدَّةُ تَعَبِهِمَا فِى حِرَاسَتِى؟ وَ أَیْنَ إِقْتَارُهُمَا عَلَى أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَةِ عَلَیَّ؟
هَیْهَاتَ مَا یَسْتَوْفِیَانِ مِنِّى حَقَّهُمَا، وَ لا أُدْرِکُ مَا یَجِبُ عَلَیَّ لَهُمَا، وَ لا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَةَ خِدْمَتِهِمَا، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّى یَا خَیْرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَ وَفِّقْنِى یَا أَهْدَى مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ، وَ لا تَجْعَلْنِى فِى أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلاْبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ یَوْمَ تُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ، وَ اخْصُصْ أَبَوَیَّ بِأَفْضَلِ مَا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَ أُمَّهَاتِهِمْ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللَّهُمَّ لا تُنْسِنِى ذِکْرَهُمَا فِى أَدْبَارِ صَلَوَاتِى، وَ فِى إِنًى مِنْ آنَاءِ لَیْلِى، وَ فِى کُلِّ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِى.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِى بِدُعَائِى لَهُمَا، وَ اغْفِرْ لَهُمَا بِبِرِّهِمَا بِى مَغْفِرَةً حَتْما، وَ ارْضَ عَنْهُمَا بِشَفَاعَتِى لَهُمَا رِضًى عَزْما، وَ بَلِّغْهُمَا بِالْکَرَامَةِ مَوَاطِنَ السَّلامَةِ.
اللَّهُمَّ وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لَهُمَا فَشَفِّعْهُمَا فِیَّ، وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لِى فَشَفِّعْنِى فِیهِمَا حَتَّى نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِکَ فِى دَارِ کَرَامَتِکَ وَ مَحَلِّ مَغْفِرَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ، إِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ الْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
«هر کس نزد قبر مؤمنی هفت مرتبه سوره "إنّا أنزلنا" را بخواند، خداوند فرشتهای میفرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که "إنّا أنزلنا" را خوانده مینویسد، تا زمانی که خداوند وی را به واسطه این عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هفت مرتبه "إنّ أنزلنا" و سوره های "قل أعوذ بربّ الفلق"، "قل أعوذ بربّ الناس"، "قل هو الله أحد" و "آیه الکرسی" را سه مرتبه بخواند». |
از روایت استفاده می شود خیرات و طلب آمرزش برای اموات در وضعیت آن ها در آخرت تاثیر خواهد داشت. برای اموات از هر چیز بهتر و مفیدتر صدقه و احسان به فقرا و اهدای ثواب آن برای مردگان است. رسول گرامی اسلام (ص) فرمود: «صدقه حرارت قبرها را از بین میبرد».
از روایت برداشت میشود که لازم نیست به زیارت قبر مردگان بروید، بلکه در هر کجا برای آنان صدقه بدهید و دعای شب جمعه برای اموات و فاتحه بخوانید، ثوابش به آن ها میرسد. البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات دیگری غیر از فاتحه نیز دارد. البته در کنار قبور اموات قرائت قرآن و اهدای ثواب آن به روح میت بسیار خوب است.
اگر به احادیث ذکر شده دقت شود، متوجه خواهیم شد که مردهها چشم به راه و چشم انتظار هدیه، دعای شب جمعه برای اموات و... فرزندان و خانواده خود هستند.
مفهوم خیرات و صدقه اعم است. شامل هر نوع کار خیر، یا حتی نیت و فکر و اندیشه خیر برای مردم و یا اسلام می شود. می توان هر عمل خیری که به قصد قربت انجام می شود، ثواب آن را به روح اموات نثار کرد.
بهترین زمان زیارت اموات عصر پنجشنبه است که پیامبر فرموده است. شاید بهتر از آن صبح جمعه در زمان بین الطلوعین باشد.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره