با دلگرم همراه باشید تا با خواص و فواید میوه تاماریگو بیشتر آشنا شوید.
میوه ای هم نژاد با گوجه فرنگی بوده و به اندازه گوجه فرنگی نیز مصرف دارد. این میوه در اکوادور، پرو و کلمبیا رشد می کند و طعم شبیه میوه Passion دارد.در سال1970نام tamarillo در نیوزیلند به عنوان نام تجاری این میوه تصویب شد. اگر چه از منشاء خاصی نیست ، به طور کلی تصور می شود گوجه فرنگی درختی بومی آند در پرو و همچنین احتمالا شیلی ، اکوادور و بولیوی باشد.
خصوصیات ظاهری : تاماریلو درختی کوچک یا درختچه ای نیمه چوبی ،پر رشد و شکننده است . ریشه ها کم عمق بوده و ارتفاع 3 تا 5.5 متراست. به ندرت به اندازه 7.5 متر است. برگ ها همیشه سبز ، متناوب ، کم و بیش به شکل قلب در قاعده ظاهر می شود. خوشه های گل صورتی یا بنفش کمرنگ .رنگ پوست میوه ممکن است بنفش ، قرمز خونی ، نارنجی یا زرد ، یا قرمز و زرد تیره باشد. رنگ شکوفه ها سفید تا صورتی بوده و زمان شکوفه دهی آن اواخر بهار / در اوایل تابستان. شاخ و برگ تاماریلو معطر و مخملی می باشد. انواع رنگ قرمز دارای کیفیت بالاتر و اندازه بزرگ تر می باشد و بیشتر کشت می گردند. میوه های زرد رنگ بدلیل عطر و طعم فوق العاده مد نظر می باشند.
گل درخت گوجه فرنگی معمولا خودگرده افشان است .گرده افشانی توسط زنبورها نیز موثر می باشد. تاماریلو در 1 تا 2 سالگی شروع به میوه دهی می کند که 5 یا 6 سال اول باردهی تجاری نیست. در موقع رشد کامل 11 تا 12 سال میوه تجاری می دهد. پوست میوه سفت و سخت است، میوه را می توان در مسافت های طولانی بدون آسیب حمل کرد. میوه آن شبیه تخم مرغ است و 4 تا 10 سانتیمتر طول دارد. رنگ آن از زرد و بنفش تا قرمز و بنفش متغیر است.میوه های قرمز ترش تر هستند و میوه های زرد و نارنجی شیرین تر هستند.
شرایط محیط رشد
تاماریلو میوه ای گرمسیری و نیمه گرمسیری است و به مقدار متوسط آب نیاز دارد . در اکوادور در ارتفاع 1،525-3،050 متر کشت می شود. درخت ریشه های کم عمقی دارد و حفاظت از باد لازم است .شاخه های آن به راحتی توسط باد شکسته می شوند، به ویژه هنگامی که دارای میوه است. گوجه فرنگی درختی می تواند خاکهای فشرده و متراکم با تهویه کم را تحمل کند. این درخت نیاز به خاک حاصلخیز و نوردارد. رشد مطلوب نیازمند خاک عمیق و زهکشی شده دارد.غرقاب بودن حتی برای چند روز ممکن است درخت را بکشد. گوجه فرنگی درختی نمی تواند خشکسالی طولانی مدت را تحمل کند. استفاده از مالچ در حفظ رطوبت در دوره رویشی بسیار مفید است .
ارزش غذایی میوه تاماریلو
میوه های "تاماریلو" تخم مرغی شکل به طول ۱۰-۴ سانتیمتر و به رنگ های زرد ، نارنجی ، قرمز تا ارغوانی دیده می شوند که اغلب با نوارهای طولی تیره ای مزیّن شده اند. میوه های قرمز رنگ از ترشی (acetous) بیشتری برخوردارند درحالیکه میوه های زرد و نارنجی شیرین ترند. گوشت میوه "تاماریلو" بافت سفتی دارد و حاوی دانه های بیشتر و بزرگتری نسبت به گوجه فرنگی های معمولی می باشند. این میوه ها سرشار از انواع ویتامین ها و عنصر آهن هستند امّا کالری کمی در حدود ۴۰ کالری به ازای هر میوه تولید می کنند که برای رژیم های غذایی کم کالری توصیه می گردند.
الف) دارای مقدار چربی اندکی است لذا انرژی کمی تولید می کند.— میوه "تاماریلو" سرشار از ویتامین ها ، عناصر معدنی و آنتی اکسیدان ها است چنانکه آنرا بخوبی می توان با سایر میوه ها و سبزیجات مرسوم قیاس نمود. یک گزارش تحقیقی در رابطه با ترکیبات موجود در میوه "تاماریلو" نشان می دهد که :
ب ) کربوهیدرات های کمی دارد و آنها اصولاً بحالت فیبر موجودند.
پ ) سرشار از پتاسیم ولی از نظر سدیم فقیرند لذا برای رژیم های غذایی لاغری مطلوبند.
ت ) حاوی بسیاری از عناصر غذایی میکرو از جمله مس و منگنز است که برای سلامتی انسان مهم هستند.
ث ) منبع مناسبی از فیبر محسوب می شوند.
ج ) مخزن شایسته ای از ویتامین های A ، B6 و C می باشد گواینکه به مقدار جزئی از ویتامین E و تیامین بهره مندند.
الف) میوه های "تاماریلو" در بسیاری موارد تبدیل به کمپوت می شوند.
ب ) در کلمبیا ، اکوادور ، پاناما و بخش هایی از اندونزی نظیر سوماترا اقدام به اختلاط گوشت میوه "تاماریلو" با آب و شکر می کنند و عصاره ای گوارا فراهم می سازند.
پ ) گیاه "تاماریلو" را در کشور نپال غالباً در تپه ماهورها کشت می کنند و از میوه های زرد رنگش جهت تهیّه ترشی و چاشنی غذایی تند (chutney) استفاده می کنند و همچنین بجای گوجه فرنگی در تهیّه ادویه "کاری" (curry) مصرف می شود.
ت ) میوه "تاماریلو" را که در اکوادور با نام "Tomate de arbol" می شناسند، با فلفل قرمز (chili) مخلوط نموده و سُس تند فراهم می سازند که در تدارک غذاهای سنتی منطقه "آند" کاربرد دارد.
ث ) گوشت میوه "تاماریلو" مزه ای تند با درجاتی از شیرینی دارد و آنرا می توان با میوه هایی نظیر : کیوی ، گوجه فرنگی ، گواوا و "پاسیون فروت" مقایسه نمود. پوست میوه گوجه فرنگی درختی و گوشت متصل به آن (peel) مزه ای تلخ دارند بنابراین معمولاً بصورت خام مصرف نمی گردند.
ج ) میوه های "تاماریلو" سرشار از "پکتین" (pectin) هستند لذا از ویژگی مطلوبی جهت تهیّه انواع مرباها و کنسروها (preserves) برخوردارند درحالیکه اگر بخوبی تیمار نشوند، بزودی اکسیده شده و رنگ آنها زائل می گردد. اصولاً ارقام زرد رنگ از خصوصیات صنعتی بهتری برخوردارند (۴).
چ ) از مهمترین شیوه های مصرف میوه "تاماریلو" بصورت خام این است که ابتدا آنرا به دو نیم تقسیم نموده سپس بخش داخلی میوه را با قاشق خارج می سازند آنگاه مقداری شکر به پالپ حاصله می افزایند و بعنوان صبحانه مصرف می کنند. پالپ مزبور را همچنین می توان همراه با بستنی وانیلی سرو نمود. آنها را با پوره سیب و یا کیک پنیر نیز میل می کنند. پالپ میوه "تاماریلو" حاوی بذور ، گوشت آبدار لزج با مزۀ ترش و شیرین است.
ح ) میوه های "تاماریلو" را نظیر گوجه فرنگی با حرارت بسیار کم به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه کباب می کنند و با انواع ادویه ها نظیر نمک و فلفل تناول می نمایند.
خ ) از میوه "تاماریلو" در تهیّه ساندویچ و سوپ و یا همراه با کباب بهره می جویند.
د ) قطعات میوه "تاماریلو" را با تکه های پنیر مخلوط نموده و بعنوان غذای حاضری بر سر سفره می آورند.
مهمترین شرایط مورد نیاز برای پرورش درختان "تاماریلو" عبارتند از :
۱) خاک و اقلیم :
"تاماریلو" اقالیم نیمه گرمسیری با بارندگی سالانه ۴۰۰۰-۶۰۰ میلیمتر و میانگین حرارتی ۲۰-۱۵ درجه سانتیگراد را ترجیح می دهد. گوجه فرنگی درختی در مواجهه با تنش خشکی و سرمای کمتر از ۲- درجه سانتیگراد حساساست. میوه دهی این گیاه متأثر از دمای شبانه می باشد. "تاماریلو" اقلیم مدیترانه ای را نظیر درختان مرکبات می پسندد. این گیاه بخوبی در خاک های سبک ، عمیق و حاصلخیز رشد می کند. خاک بستر این گیاه باید بنحو مناسب زهکش گردد زیرا "تاماریلو" تحمل وضعیت غرقابی را ندارد. گیاه مزبور در خاک هایی با PH حدود ۵/۸-۵ با میانگین ۶ بخوبی رشد می یابد (۴).
۲) روش های ازدیاد :
ازدیاد (propagation) گیاه "تاماریلو" از طرق زیر امکان پذیر است :
الف- بذور (seeds)
ب – قلمه ها (cuttings)
پ – کشت بافت (tissue culture)
دانهال های (seedlings) "تاماریلو" قبل از شاخه دهی ابتدا بصورت قائم تا ارتفاع ۸/۱-۵/۱ متر رشد می کنند. تکثیر "تاماریلو" در محیط های حفاظت شده با بذور بسیار آسان است. در باغاتی که ارقام مختلفی غرس شده اند، امکان دگرلقاحی بوجود می آید لذا ارقام مخلوط از طریق کاشتن این بذور حاصل خواهند شد. دانهال ها را در قلمستان ها به دلیل حساسیت به سرما مادامیکه به ارتفاع ۵/۱-۱ متر برسند، نگهداری می کنند.
درختانی که از طریق قلمه ها حاصل می گردند، زودتر به مرحله شاخه دهی می رسند لذا حالت بوته ای می یابند و برای محوطه های بی حفاظ (exposed site) مناسب ترند. گیاهانی که از قلمه ها حاصل می آیند، باید در قلمستان ها تا رسیدن به ارتفاع ۱-۵/۰ متر نگهداری و حفاظت گردند .گیاه "تاماریلو" سریعاً رشد می کند و بعد از ۲-۵/۱ سال به میوه دهی می پردازد. این گیاه نسبت به طول روز (daylength) حساس نیست. میوه های "تاماریلو" همزمان نمی رسند مگر اینکه درخت تحت هرس صحیح قرار گیرد. هر درخت "تاماریلو" بیش از ۲۰ کیلوگرم میوه در سال می دهد و عملکرد سالانه باغ را به ۱۷-۱۵ تن در هکتار می رساند.
هر اصله درخت بالغ در خاک های حاصلخیز می تواند میوه های مورد نیاز یک خانواده معمولی را برای ۳ ماه تأمین نماید بنابراین برای تأمین نیازهای سالانه هر خانواده به ۴ اصله از این درختان نیاز می باشد. "تاماریلو" برای کاشت بصورت گلدانی در شرایط درون خانگی نیز مناسب است. این گیاه اگرچه از این طریق به ضروریات رشد سریع یعنی نور ، آب و رطوبت نسبی دست خواهد یافت ولیکن برگ های بزرگش در محیط های کوچک و محدود با چالش مواجه خواهند بود .
کشاورزی آنلاین
درخت ریشه های کم عمقی دارد و حفاظت از باد لازم است .شاخه های آن به راحتی توسط باد شکسته می شوند، به ویژه هنگامی که دارای میوه است. گوجه فرنگی درختی می تواند خاکهای فشرده و متراکم با تهویه کم را تحمل کند. این درخت نیاز به خاک حاصلخیز و نوردارد. رشد مطلوب نیازمند خاک عمیق و زهکشی شده دارد.غرقاب بودن حتی برای چند روز ممکن است درخت را بکشد.
گوجه فرنگی درختی نمی تواند خشکسالی طولانی مدت را تحمل کند. استفاده از مالچ در حفظ رطوبت در دوره رویشی بسیار مفید است .
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی: از تاماریلو در کشورهای بومی در ساخت آبمیوه و تهیه سس در پخت و پز استفاده می شود. در صنعت نیز از آن به عنوان یک نگهدارنده قوی مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا حاوی مقدار بالایی پکتین است. تاماریلو منبع خوبی از ویتامین ث است و می توان میوه خام آن را در سالاد استفاده کرد. ویتامین و آهن این میوه بالاست و هر عدد از آن حدود 40 کالری انرژی دارد. گوجه فرنگی درختی است اغلب به شکل تازه خوری مصرف می شود.
از آن در تهیه آب میوه ، مربا ، دسر ، بستنی ، سالاد، ژله و میوه خورشتی استفاده می گردد. گوجه فرنگی درختی به عنوان یک درمان طبیعی در نظر گرفته می شود. میوه استرس را تسکین می دهد و برای درمان میگرن و سردرد شدید ازآن استفاده می شود. برای درمان چاقی به دلیل کم کالری بودن آن و همچنین فشار خون بالا استفاده می شود. حاوی فسفر ، کلسیم ، پتاسیم ، نیتروژن ، آهن ، بتا کاروتن ، ویتامین ب 6 ، ویتامین سی (اسید اسکوربیک) ، ویتامین و کربوهیدرات ها. مورد استفاده برای سرماخوردگی ودرد ،گلو .کبد ، و به بهبود گردش خون و سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
آفات: گوجه فرنگی درختی به طور کلی نسبت آفات مقاوم است. گاهی اوقات گیاهان توسط یک نوع شته سبزمورد حمله قرار می گیرند. حمله مگس - گونه Anastrepha. باعث منقوطه شدن میوه می کردد. کپک سفید، ویروس موزاییک خیار و ویروس موزاییک توتون نیز مشاهده شده است.
نحوه تکثیر گیاه: برای تکثیر می توان ازبذریا قلمه استفاده کرد. بذور را باید از میوه های که پوستآن قرمز و گوشت داخلیشان زرد رنگ شده ورسیدگی شان کامل شده خارج نمود. در برزیل ، برای کاشت بذر آنها را شسته، در سایه خشک کرده، و سپس در فریزر به مدت 24 ساعت قرار می دهند و باعث سرعت بخشیدن به جوانه زنی آنها می گردد. سپس در چاله هایی با فاصله 30 سانتیمتر روی ردیف وفاصله 60 سانتیمتر بین ردیفها کشت می کنند. 4 تا 6 روز جوانه زدن بذورکاشته شده طول می کشد. فاصله کاشت در مزرعه 4*3 می باشد. قلمه ها باید از چوب دو ساله باشند.
هشدار: قطعات گیاه در صورت مصرف سمی هستند. جابجایی بوته ممکن است باعث سوزش پوست یا واکنش های آلرژیک شود. گرده ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی