بدن ما هنگام استرس کورتیزول آزاد میکند- محصول جانبی برنامه‌ریزی طبیعی و تکاملی بدن که برای اقدام به‌عمل و دوری از خطر، طراحی شده‌اسـت. کورتیزول، علاوه بر اپی‌نفرین، یک هورمون استرس مهم اسـت که کاربردهای متنوعی دارد. در حقیقت، کورتیزول با حفظ هم‌ایستایی (تعادل) بدن، به ما کمک میکند. این هورمون به تنظیم سطح فشار خون، فعالیت متابولیک، واکنش‌های سیستم ایمنی، فشار خون، التهاب، عملکرد قلب، عملکرد رگ‌های خونی، و فعالیت سیستم عصبی مرکزی کمک میکند.
بنابراین مهم اسـت که سطح کورتیزول‌مان را ثابت نگه داریم.
در این نوشتار ۷ شیوه را می‌بینید که کمک میکند سطح کورتیزول در بدن کاهش بیابد.
۱. ورزش کردن
آیا چیزی وجود دارد که فعالیت جسمانی برایش مفید نباشد؟ جداً…. به نظر می‌رسد که هر روز یک مطالعه‌ی جدید مزایای ورزش را برای سلامتی کشف میکند. به هر حال، ورزش کردن میتواند کورتیزول را با آزاد کردن استرس فروخورده یا دیگر احساسات متضاد، کاهش دهد.
یک نظریه این اسـت که ترس کورتیزول را افزایش میدهد، و اینکه ما با ورزش کردن بردباری، انعطاف و اعتماد به نفس‌مان را افزایش می‌دهیم… و به طور موثر با ترس بالقوه مقابله می‌کنیم و سطح کورتیزول را کاهش می‌دهیم. گذشته از این نظریه‌ها، ورزش به هر شکلی که باشد، روشی فوق‌العاده برای کاهش سطح کورتیزول اسـت.
۲. تمرین ذهن-آگاهی یا مراقبه
هر نوعی از ذهن-آگاهی یا مراقبه میتواند سطح کورتیزول را کاهش بدهد. حتی چند نفس عمیق وسط یک روز کاری پرتکاپو میتواند اضطراب و استرس ما را کاهش دهد و همین سطح هورمون استرس را پایین می‌آورد.
یک تمرین ساده و مفید: زمانی که به هر شکلی احساس می‌کنید کم‌کم استرس بر شما وارد میشود، در حالی که حس می‌کنید بدنتان آرام اسـت ۱۰ تا ۱۵ نفس عمیق بکشید. توجه مداوم و سرسختانه به بدن و ذهن‌مان، ذهن-آگاهی نام دارد- تمرینی که برای کاهش چندین و چند پیامد منفی (هم جسمی و هم ذهنی)، فوق‌العاده سودمند اسـت. البته این تمرین کورتیزول را نیز کاهش میدهد.
۳. ارتباط با دیگران
پژوهش‌گران در دانشگاه جانز هاپکینز، ارتباطی بین انزوای اجتماعی و افزایش سطح کورتیزول در موش‌ها کشف کردند. اعتقاد بر این اسـت که افراد مستعد بیماری‌های روانی که به لحاظ اجتماعی در دوران نوجوانی منزوی هستند، بعدها بیش‌تر از سایرین در معرض توسعه‌ی رفتار غیرطبیعی در زندگی هستند.
این مطالعه بسیاری از چیزهایی که دانشمندان قبلا می‌دانستند را تایید میکند: پیوند بین انسان‌ها برای سلامتی جسمی و روانی در هر سنی مهم اسـت. روابط خانوادگی، دوستی‌ها، روابط صمیمی همه به کاهش استرس کمک می‌کنند و بنابراین سطح کورتیزول را کاهش می‌دهند.
۴. خندیدن
“خنده بهترین دارو اسـت.” چند بار این جمله را در زندگی‌مان شنیده‌ایم؟ دکتر ویلیام فرای، روانپزشک رفتاری که بیش از ۳۰ سال اثرات خنده را مطالعه کرده‌اسـت، می‌گوید، “خنده به طور جدایی‌ناپذیری با تعدادی از مزایای جسمانی و روانی مرتبط اسـت.
یکی از مزایای خنده تاثیر مثبتی اسـت که بر سطح هورمون استرس می‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهند که شوخ‌طبع بودن، خندیدن و سبک‌سری همگی برای کاهش سطح کورتیزول و دیگر هورمونهای استرس مفید هستند.
۵. گوش دادن به موسیقی
تقریبا همه‌ی ما تاثیر موسیقی را در بهبود خلق‌وخوی تجربه کرده‌ایم. در گوش دادن آهنگ مورد علاقه و تجربه‌ی احساسی بهتر، چیزی وجود دارد. مشخص شده‌اسـت که یک دلیل شیمیایی برای این موضوع وجود دارد: موسیقی بر تعداد اندروفین (هورمون احساس خوب) می‌افزاید و میزان هورمونهای استرس را در مغز کاهش میدهد.
۶. خوردن مواد غذایی سالم
غذاهای خاصی مثل تخم‌مرغ، ماهی، گوشت بدون چربی، تخم کتان، مرکبات، انواع توت‌ها و سبزی‌های برگ‌دار میتواند به کاهش سطح کورتیزول کمک کند. ایده‌ی خوب دیگر برای کم شدن استرس و کورتیزول این اسـت که ۵ وعده‌ی کوچک در روز غذا بخوریم. این امر حس گرسنگی را رفع میکند و ولع خوردن غذا را که ناشی از سطح بالای کورتیزول اسـت، کاهش میدهد.
نهایتا، داشتن یک برنامه‌ی غذایی پر از فیبر و پروتئین در کاهش هورمونهای استرس موثر اسـت. کم کردن کربوهیدرات‌های پیچیده (مثلا شکر و نشاسته) ایده‌ی دیگری برای کنترل سطح کورتیزول اسـت.
۷. خواب کافی
توضیح این مورد نسبتا ساده اسـت. نداشتن خواب کافی (۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه) یک واکنش نظام‌مند منفی از سوی بدن ایجاد میکند. ما مستعد ابتلا به اختلال شناختی هستیم و نسبت به محیط اطراف‌مان واکنشی‌تر هستیم- هر دوی این‌ها برای استرس بد هستند.
مهم اسـت که یک برنامه‌ی خواب تنظیم کنیم. کارشناسان خواب توصیه می‌کنند که زمان خوابیدن و بیدار شدن هر روزمان حتی آخر هفته‌ها یکسان باشد. همچنین مهم اسـت که اتاق خواب‌مان فقط مخصوص کارهای مربوط به خواب باشد. به عبارت دیگر بردن تبلت، تلفن همراه، یا لپ‌تاپ به اتاق خواب ممنوع اسـت.