همه پدر و مادرها عصبانی میشود و ممکن اسـت در لحظه چیزهایی بگویند که بعد از آرامش، از گفتن آنها پشیمان شوند.-هیچ‌کس بی‌نقص نیست، و چیزی به نام پدر و مادر کامل وجود ندارد. گاهی والدین میگویند که نوجوانشان به حرف آنها گوش نمی‌دهد. شما تعجب می‌کنید که چرا آنچه می گویید هیچ تأثیری ندارد و نوجوان هر چه را که می‌گویید از یک گوش می‌شنود و از گوش دیگر بیرون میدهد. و درعین‌حال، رفتار فرزند شما بهبود نمی‌یابد.
هنگامی که فرزند شما بارها و بارها شما را نادیده می‌گیرد، سر هر چیزی با شما مخالف کرده و یا دعوا می‌کند شما ممکن اسـت فکر کنید که والدین خوبی نبوده‌اید وظیفه خود را به خوبی انجام نداده‌اید و به نحوی شکست‌خورده‌اید.
اما همانطور که جیمز لمن می‌گوید: "دوست ندارم در مورد پدر و مادر بودن از الفاظ "خوب" یا "بد" استفاده کنم. مفیدتر خواهد بود اگر از اصطلاح فرزند پروری مؤثر و غیر مؤثر استفاده کنیم."
خبر خوب این اسـت که پدر و مادرها همیشه می‌توانید یاد بگیرند که چگونه مؤثرتر رفتار کنند.
در تمام مقالات ما را در سایت توانمندسازی والدین (( Empowering Parents ، ما بر روی اصل "فرزند پروری مؤثر" کار می‌کنیم. اگر شما فکر می‌کنید که، فرزندتان به حرف‌های شما گوش فرا نمی‌دهد یا شیوه‌های فرزند پروری شما مناسب نیستند؛ از خود بپرسید: آیا آنچه در قبال خانواده‌ام انجام می‌دهم مؤثر بوده اسـت؟ آیا روش ارتباطی من مفید بوده اسـت؟ و آیا نتایج دلخواهم را از رفتار فرزندانم دریافت می‌کنیم؟
من همچنین می‌خواهم تأکید کنم که اگر شما خودتان را جزء هر یک از حالات زیر تشخیص دادید، نگران نباشید. هیچ‌گاه برای تغییر خیلی دیر نیست. شما هرلحظه می‌توانید راه‌های مؤثرتری برای کمک به رشد خانواده خود، یاد بگیرید.
1. اگر به این کارهایت ادامه دهی هرگز نمی‌توانی مدرکت را بگیری!
استفاده از چنین جمله‌ای میتواند حاکی از حیله‌گری شما باشد، شما می‌دانید که فرزندتان گواهینامه‌اش (و یا هر مدرک و مجوز دیگری) را می‌خواهد. شما هم واقعاً از آنها انتظار دارید که از قوانین پیروی کنند، و یا مسئولیت‌های خود را بپذیرند و انجام دهند. قضیه این اسـت که به نظر نمی‌رسد نوجوان شما، برای این چیزها اهمیتی قائل باشد. بنابراین بزرگترین، قوی‌ترین و خواستنی‌ترین یا تهدیدکننده‌ترین مسئله برای او را، مطرح می‌کنید.
بااین‌حال، این کار به این دلایل میتواند بی اثر باشد:
• تهدید به یک نتیجه‌ی ناراحت‌کننده هرگز یک استراتژی مؤثر نبوده اسـت و تنها درگیری را تشدید می‌کند.
• تهدید با حالت عصبی نشان میدهد که شما از کوره دررفته‌اید. البته که این‌طور اسـت. والدین بودن کار دشواری اسـت. بااین‌حال، ضروری اسـت که تمرکز کنید. و اگر ناامید شده‌اید مدتی استراحت کنید. رفتار آرام شما باید الگوی فرزندتان باشد. بچه‌ها اقدامات شما بیشتر می‌آموزند تا از کلمات شما. اگر احساس کردید در آستانه عصبانیت هستید به فرزندتان بگویید: "من مدتی زمان احتیاج دارم تا به این قضیه فکر کنم. اجازه بده زمانی که هردو آرام‌تر شدیم دوباره صحبت کنیم."
• به یاد داشته باشید: اگر واقعاً خواستار تغییر رفتار هستید، باید هدف موردنظر را به اهداف کوچک‌تر و مشخص بشکنید و به فرزندتان این فرصت را بدهید که هر روز پیشرفت کند.
دست آخر اینکه: مطرح کردن اهداف بزرگ فرزندتان ، کاری مؤثر نیست، خصوصاً در بحبوحه مشاجره و یا اگر آن هدف بلندمدت باشد و هنوز فرصت زیادی برای آن باقی باشند. بعلاوه تهدید کردن، به فرزند شما مهارت‌های حل مسئله را نمی‌آموزد.
2. "انجام این کار را برای شما ممنوع می‌کنیم."
من متوجه مسئله هستم. بله شما نگران فرزند خود هستید. احتمالاً می‌ترسید او صدمه شدیدی ببیند که شما قادر به اصلاح آن نباشید. و ترس شما باعث میشود که او را از انجام برخی کارها منع کنید: رفتن به میهمانی، قرار گذاشتن، شرکت در رقص. قضیه این اسـت که ممنوع کردن فرزندتان از انجام کاری، مؤثر نیست. دو چیز در اینجا مطرح میشود. اول اینکه گفتن اینکه "من به تو اجازه نمی‌دهم." مورد اجابت او قرار نمی‌گیرد. بلکه به جای اجابت، باعث رفتار مخرب پنهانی میشود. که در آن فرزند شما تلاش می‌کند هر طور شده بدون اطلاع شما به مقصود خویش برسد. دوما، این کار فرصت کمک به فرزندتان برای رشد و یادگیری را از شما می‌گیرد.
پس چه می‌توانید انجام دهید ؟ با پرداختن به نگرانی‌های واقعی خود، چیزی شبیه به این را به او بگویید: من مطمئن نیستم که این میهمانی برای شما به اندازه کافی ایمن باشد. قبل از اینکه در مورد رفتن شما به این میهمانی صحبت کنیم از شما می‌خواهم اسامی والدینی که در این میهمانی حضور دارند را در اختیارم قرار دهید و اینکه چه کسی مسئول خواهد بود. همچنین شما باید همه تکالیف خود را انجام دهید و این هفته شب‌ها جای دیگری نروید.
چنین کاری میتواند نتیجه‌ای متفاوت بدهد. شما به او اجازه ندادید.شما نگذاشتید او کاری را که دوست ندارید خودسرانه انجام دهد. می‌توانید در این فرصت به او اجازه حضور در میهمانی را بدهید.
(و اگر متقاعد نشدید می‌توانید این کار را نکنید.) شما برای او موقعیتی را فراهم کردید که اجابت و موافقت را تمرین کند و آن را به شما نشان دهد. تا شما اطمینان حاصل کنید که او در برابر خطرات توانمند اسـت.
دست آخر: "منع" یک فعالیت باعث افزایش این احتمال میشود که فرزند شما وارد آن کار ناایمن شود. اغلب مؤثرتر اسـت که از این فرصت برای کمک به آموزش و رشد آنها استفاده کنید.
3. "اگر این کار را انجام دهی، هیچ‌کس دیگری، تو را دوست نخواهد داشت. "
شما نمی‌توانید به سادگی همچنین حرفی بزنید. شما می دانید که فرزند شما تمایل دارد که پذیرفته شود. شما می‌دانید که فرزند شما می‌خواهد دوست داشته شود. حتی ممکن اسـت شما صادقانه نگران باشید که فرزندتان به دلیل تمایل به رئیس مآبی و یا جر و بحث، و یا حتی به دلیل رنگ کردن موهایش مورد پذیرش دیگران قرار نگیرد. اما قضیه این اسـت: شما نمی‌توانید با شرمنده کردن یک کودک او را به نشان دادن رفتاری بهتر ترغیب کنید. چنین راهکاری برای هیچ‌کس جوابگو نیست. دلیلش این اسـت که شرم باعث احساس حقارت و بی‌ارزشی میشود، و به احتمال زیاد موجب خواهد شد کودک شما به دلیل شرمندگی در هم بشکند.
قضیه این نیست که چه چیزی درست اسـت یا چه چیزی غلط، قضیه تأثیرگذار بودن اسـت. و حقیقت این اسـت، که شرمنده کردن راهی مؤثر برای کمک به تغییر رفتار کسی نیست.
دست آخر اینکه : شما نمی‌توانید با شرمنده کردن کودک، رفتار او را بهتر کنید.
4. "تو یک ...."
ناسزا گفتن، برچسب زدن، و یا حمله به شخصیت فرزندتان تکنیک‌های مؤثری برای رفتار با او نیستند. اگر شما نتوانید برای او الگوی مناسبی باشید، تشویق رفتار مسئولانه در فرزندتان تقریباً غیرممکن اسـت. کنترل احساسات خودتان برایتان دشوار اسـت، کمی از موقعیت دور شوید. کمک و پشتیبانی دریافت کنید. والدین خوبی بودن، چیزی ذاتی نیست، ما همه در حال پیشرفت هستیم.
و به یاد داشته باشید، هر چیزی که شخصیت فرزند شما را هدف قرار دهد، در تغییر رفتار او بی‌تأثیر خواهد بود. بر روی رفتار تمرکز کنید، نه بر شخص. شما می‌توانید با محبت و پذیرنده باشید و درعین‌حال در قوانین و انتظارات خود ثابت قدم باشید. دوست بودن با فرزندتان به این معنا نیست که به او اجازه هر کاری را بدهید. همچنین تلاش برای تغییر و بهبود رفتار آنها هم به معنی پرخاشگری، ناسزا گفتن و توهین کردن نیست. در عوض بر روی رفتار فرزندتان تمرکز کنید، نه بر شخصیت او.
دست آخر اینکه : فرزند پروری مؤثر، کاری ملایم و ظریف اسـت و بر مسائل موجود تمرکز می‌کند.