گفته میشود، هزینه ویزیت برخی پزشکان حتی به رقم 120هزار تومان در برخی مطب‌ها می‌رسد. به چند مطب در نقاط مختلف تهران مراجعه شد تا بررسی شود چرا رقم دریافتی برخی پزشکان بالاتر از حد مجاز رسیده است.
برای این منظور به تعدادی مطب پزشک متخصص در منطقه شمال شرق تهران رفتیم. نرخ ویزیت در این منطقه از 45 هزار تومان شروع می‌شد و تا 50- 60 هزار تومان در نوسان بود.
مطب‌های پزشکان را در نقاط مختلف شهر به‌صورت تصادفی انتخاب کردیم. مقابل اتاق پزشکان در شمال تهران کلی آدم صف بسته است. یکی چشم‌هایش درد می‌کند، یکی کلیه‌اش را گرفته و چند نفری هم عکس‌ام. آر.آی‌شان را همراه‌شان آورده‌اند. اینجا اما ویزیت‌ها از 50هزار تومان شروع میشود و البته متخصصانی هم هستند که 90هزار تومان از بیماران ویزیت می‌گیرند.
جست و جوی کوتاه ما از مطب‌های جنوب شهر نشان می‌دهد نه تنها تعرفه‌های جدید از سوی اغلب این پزشکان رعایت میشود و آنها معمولاً نرخ مصوبه دولتی را دریافت می‌کنند بلکه برخی از پزشکان عمومی و متخصص بیماران‌شان را با دفترچه بیمه ویزیت می‌کنند.
گرچه نمی‌توان تخلف عده‌ای از پزشکان را که در مطب‌های شیک و شمال شهر بیماران را ویزیت می‌کنند به پای همه پزشکان نوشت اما با یک حساب سر انگشتی که تنها شامل درآمدهای اضافی پزشکان در بخش سرپایی خصوصی میشود، می‌توان دریافت که برخی از پزشکان در تهران چیزی حدود 120 میلیون تومان در سال اضافه دریافت می‌کنند.
سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است، مگر تعرفه‌های بخش خصوصی را هیأت وزیران تصویب نمی‌کند پس چرا برخی از پزشکان تعرفه‌ها را ملاک دریافتی‌های‌شان قرار نمی‌دهند و سؤال دیگر آنکه هر چند جامعه پزشکی افزایش 10 درصدی تعرفه‌ها را مکفی نمی‌داند اما آیا این نارضایتی‌ها سرپیچی آنهارا از قانون اجرای تعرفه خدمات پزشکی توجیه می‌کند؟
پزشکان می‌گویند که این افزایش 10 درصدی تعرفه‌های پزشکی جوابگوی هزینه‌های بهداشتی و درمانی نیست و با رقم مالیات و دخل و خرج‌شان جور در نمی‌آید برای همین هم عده‌ای از آنها در واکنش به همین موضوع رقم دریافتی‌شان را با افزایش خودسرانه ویزیت جبران می‌کنند.
مراجعه ما به تعدادی از مطب‌های پزشکان در نقاط مختلف شهر نشان می‌دهد، هزینه ویزیت سرپایی بین رقم‌های 38 هزار تا 90 هزار تومان متغیر است. در حالی که طبق تعرفه‌های مصوب دولت ویزیت پزشک عمومی 22 هزار تومان، متخصص 34هزار و 500 تومان و فوق تخصص 43 هزار تومان است.
با وجود آنکه همه پزشکان مکلف به اجرای قوانین هستند با این حال معاون وزیر بهداشت که در نشست خبری شفاف‌سازی پرداختی‌های پزشکان سخن می‌گفت نقبی به درآمدهای بالای برخی پزشکان زد و اعلام کرد که در هر حرفه‌ای از جمله در بین وکلا، مهندسان و بسیاری از صنوف پرداختی‌های استثنایی وجود دارد که به استادان معروف و متخصصان مشهور و محبوب آن رشته مربوط است. این مسأله در حوزه پزشکی هم وجود دارد، این حق بیمار است که پزشک خود را انتخاب کند و بالطبع فردی که مهارت و متقاضی بیشتری دارد، درآمد بیشتری هم کسب می‌کند.
در شرایطی که ازدحام و صف‌های طولانی بیماران در مراکز درمان دولتی از یک سو و مهم‌تر از همه حضور نداشتن برخی پزشکان متخصص در مراکز درمان دولتی، موجب شده مردم به خدمات گرانقیمت سلامت در بخش خصوصی مراجعه کنند اما محمد آقاجانی پیش از این نیز درباره گرانی خدمات در بخش خصوصی و مشکلات مردم در گرفتن خدمات از این بخش گفته بود: «نقش دولت در ارائه خدمات سرپایی از جمله ویزیت پزشکان خیلی محدود است ومردم از اقشار متوسط یا طبقات پایین جامعه برای گرفتن خدمت از بخش خصوصی دچار مشکل می‌شوند و این مشکل واقعی است و وجود دارد بنابراین وزارت بهداشت برای کاهش پرداخت هزینه‌های بخش سرپایی و بخش خصوصی و خدمات ویزیت ارزان قیمت، پلی کلینیک‌های جدیدی را در بیمارستان‌های وزارت بهداشت راه‌اندازی کرده است تا دسترسی مردم را در مناطق مختلف کشور خصوصاً مناطق محروم به خدمات ویزیت استاندارد و ارزان قیمت فراهم کند. در همین برنامه 10هزار پزشک متخصص و فوق تخصص در این کلینیک‌ها و بیمارستان‌های وزارت بهداشت به‌صورت تمام وقت مشغول هستند.»
افزایش ویزیت‌ها به خاطر مراجعه دلخواه مردم به متخصص است
درباره دریافتی‌های اضافی برخی پزشکان در بخش ویزیت سرپایی رئیس دبیرخانه شورای عالی بیمه خدمات درمانی کشور و دبیر ستاد کشوری نظارت بر تعرفه‌های پزشکی می‌گوید: اصل نظارت در سیستم سلامت توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام میشود. چون تولیت نظام سلامت با وزارت بهداشت است چنانچه کسی تخلف را به سازمان نظام پزشکی اعلام کند این سازمان رسیدگی و نظارت می‌کند ولی نظارت فعال بر عهده دانشگاه علوم پزشکی و شبکه بهداشت و درمان کشور است.
دکتر محمد جهانگیری با بیان اینکه سازمان نظام پزشکی اغلب درمورد تخلف بخش بستری به کمک وزارت بهداشت می‌آید می‌افزاید: اگر دانشگاه یا مردم نقصان ایجاد شده را به نظام پزشکی ارجاع کنند دادسرای انتظامی سازمان برخورد لازم را انجام می‌دهد اما چنانچه تخلف توسط دانشگاه تشخیص داده شود دو مکانیزم کمیسیون‌های تعزیرات حکومتی و دادسرای انتظامی برای اعمال قانون وجود دارد. چنانچه تخلف پزشک اثبات شود علاوه بر جریمه برخوردهای قانونی دیگری هم صورت می‌گیرد و اگر تخلف مرتب تکرار شود منجربه محرومیت از طبابت میشود.
جهانگیری در توضیح اینکه چرا برخی پزشکان سر خود ویزیت را زیاد می‌کنند، می‌گوید: نابسامانی که از قبل در زمان و نوع اعلام تعرفه‌ها داشتیم و در نهایت پرداخت نکردن بموقع مطالبات بیمه‌ها و ضعف نظارت‌ها و فاصله ایجاد شده بین قیمت تمام شده خدمات با تعرفه‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده است.
وی معتقد است، وقتی نتوانستیم سیستم نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده را اجرا کنیم برخی پزشکان به خاطر تقاضاهای بیش از حد و مراجعه زیاد مردم به آنها تعرفه‌ها را بالا می‌برند.
به باور رئیس دبیرخانه شورای عالی بیمه خدمات درمانی کشور، از جمله مشکلات اصلی در بخش ویزیت سرپایی سیستم ارائه خدمات است که در همه دنیا سیستم مراجعه به پزشک از طریق نظام ارجاع صورت می‌گیرد اما در کشور ما مردم این اختیار را دارند هر زمان که دلخواه‌شان است پیش متخصص بروند و مسیر عادی مراجعه به پزشک را رعایت نمی‌کنند به عبارتی چون سیستم ارائه خدمات باز است پزشکان قانون تعرفه‌ها را رعایت نمی‌کنند. بررسی‌های نشان می‌دهد در اغلب شهرستان‌ها به خاطر رعایت نظام ارجاع، پزشکان متخصص شهرستان‌ها کمتر از تعرفه ابلاغ شده ویزیت دریافت می‌کنند.
مردم از در و دیوار مطب برخی پزشکان بالا می‌روند
رئیس دادگاه بدوی رسیدگی به تخلفات پزشکی علت اینکه عده‌ای از پزشکان بویژه در غرب و شمال تهران نرخ ویزیت را سر خود بالا برده‌اند را ناشی از دیر اعلام شدن تعرفه‌ها می‌داند. البته او تأکید می‌کند که اگر هم برخی پزشکان ویزیت را خودسرانه تغییر داده‌اند رقم افزایشی‌شان چیزی حدود 10 تا 15 درصد نسبت به سال پیش است.
دکتر ایرج خسرونیا با بیان اینکه ما اعتقادی به زیاد گرفتن ویزیت نداریم، عنوان می‌کند: گرانی درمان بابت ویزیت نیست بلکه هزینه‌های بستری و جراحی فشار زیادی را به مردم تحمیل می‌کند.مردم به دلخواه و انتخاب خودشان به مطب‌ها مراجعه می‌کنند اما در مورد جراحی و بستری در بیمارستان بیمار مستأصل است بنابراین کنترل وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی باید بیشتر به بیمارستان‌ها و بستری کردن بیمار و گرفتن پول اضافی توسط پزشک باشد چرا که ویزیت را مسئولان کنترل می‌کنند اگر کسی بیش از تعرفه ابلاغ شده ویزیت بگیرد تعزیرات حکومتی با آن برخورد می‌کند.
وی در همین زمینه مثالی می‌زند: «فرض کنید پزشک به جای 40هزار تومان 60هزار تومان دریافت می‌کند بنابراین 20هزار تومان آن اضافی است. اگر پزشک روزانه 30 مریض را ویزیت کند با ضرب در عدد 20هزار تومان می‌توان گفت که این پزشکان چیزی حدود 600 هزار تومان در روز اضافی می‌گیرند اگر این عدد را در 200روز کاری سال ضرب کنیم هزینه اضافی دریافت شده چیزی حدود 120 میلیون تومان در سال به‌دست می‌آید.»
خسرونیا در جواب این پرسش که یک پزشک معمولاً روزانه چند مریض میتواند ببیند؟ می‌گوید: 5درصد پزشکان تهران جزو پزشکان معروف هستند که مردم از سراسر کشور حتی برای یک سرماخوردگی ساده به این پزشک‌ها مراجعه می‌کنند. یکی با نامه ویکی هم با خواهش و تمنا به این پزشکان مراجعه می‌کند.
با این شرایط پزشک چکار باید بکند؟ چگونه جلوی ورود بیمار را بگیرد؟ اگر پزشک روزی بیش از 30 مریض ببیند مرتکب خطا میشود و نمی‌تواند بیماری را تشخیص دهد.
اینکه پزشکی روزی 100 مریض ویزیت می‌کند جای بحث دارد. همین تعداد پزشکان هم با وسایل ارتباط جمعی معروف می‌شوند.
با همه این‌ها البته برخی استادان دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند که در مطب‌شان پرنده پر نمی‌زند. اگر قرار بر رعایت قانون باشد ابتدا باید بیمار به پزشک عمومی، بعد متخصص و سپس فوق تخصص مراجعه کند یعنی هیچ کجای دنیا اینگونه دسترسی به متخصص و فوق تخصص آسان نیست. همه این‌ها در کنار هم موجب شده پزشک عمومی و متخصص بیکار بماند و تنها عده‌ای از پزشکان مریض‌های زیادی را ویزیت می‌کنند و هر اندازه هم عدد دریافتی‌شان را بالاتر می‌برند، بیمار نیز تصور می‌کند حتماً پزشک خوبی است که بیشتر ویزیت می‌گیرد.
خسرونیا تأکید می‌کند: ما اعتقاد نداریم پزشک پول زیادی بگیرد بلکه اعتقاد داریم کنترل باید از سطح پایین نظام ارجاع صورت بگیرد اگر قرار باشد پزشک متخصص یا فوق تخصص تعداد زیادی مریض ببیند پس تکلیف این همه پزشک عمومی چه میشود؟ وقتی همین پزشکان با هجوم بیمار به مطب‌شان مواجه می‌شوند مجبور می‌شوند تا 12 شب مریض ببینند. مراجعه زیاد بیمار به عده‌ای از پزشکان و شهرت، سیکل معیوبی را به‌وجود آورده به‌طوری که هر اندازه هم برخی پزشکان قیمت‌ها را بالا ببرند بیمارها از در و دیوار بالا می‌روند. یعنی یک سیکل معیوبی ایجاد شده که بیماران به پزشک شهر خودشان اعتماد ندارند بنابراین اسیر تهران می‌شوند که پیش فلان دکتر اسم و رسم دار بروند.
به گفته خسرونیا در مطب‌های جنوب شهر حتی برخی از پزشکان فرانشیز نیز دریافت نمی‌کنند و البته پزشکانی هم هستند که با دفترچه بیمه ویزیت می‌کنند بنابراین 90درصد پزشکان چوب همین 10درصد را می‌خورند حتی در بحث مالیات هم 90درصد پزشکان به پای 10درصد می‌سوزند.
خسرونیا با بیان اینکه سازمان نظام پزشکی برای مجازات پزشکان متخلف 3تا 6 ماه محرومیت از مطب داده و تعزیرات حکومتی هم با احتساب عدد و رقم ذکر شده دریافتی اضافی را از پزشک می‌گیرد، می‌گوید: مردم تخلفات را گزارش نمی‌دهند اگر پزشک زیر میزی بگیرد هر چند بیمار می‌داند پزشک تخلف کرده اما بازهم حاضر نمی‌شود تخلف پزشک را گزارش دهد.