ماهنامه معیشت: یکی از بزرگ ترین موانع موفقیت در سرمایه گذاری رفتارهای غریزی و عمل بر اساس پیش فرض ها است. این گونه رفتارها که در ویژگی های فرهنگی و فکری ما ریشه دارند، ناخودآگاه و براساس الگوهای از پیش تعیین شده صورت می گیرند. به این ترتیب که در زمان تصمیم گیری الگوی خاصی را به صورت آماده در ذهن خود داریم و بدون تحلیل منطقی براساس این الگو عمل می کنیم. این در حالی است که چنین شیوه های رفتار مالی به ویژه در سرمایه گذاری، بسیار زیان آور است و شاید به فاجعه منتهی شود.
این قلمرو از حوزه تحلیلگری مالی که معمولا به عنوان روان شناسی مالی یا مالیه رفتاری شناخته می شود، به ما یاری خواهد کرد تا پیش فرض های نادرست ذهنی و روانی خود را شناسایی و آن ها را کنترل کنیم. برای مثال، یکی از شناخته شده ترین جنبه ها در مالیه رفتاری این است که انسان ها رفتارهای متفاوتی نسبت به سود و زیاد از خود نشان می دهند.
به این معنا که احساس نارضایتی از زیانی مشخص برای یک فرد معمولا دوبرابر احساس خوشایند ناشی از همان مقدار سود است. مثلا اگر به شما دو هزار تومان سود یا جلوگیری از هزار تومان ضرر پیشنهاد شود، به سرعت گزینه دوم را انتخاب خواهیدکرد. این رفتار مالی پایه (که زیان گریزی نامیده شود) به نحو پیچیده ای سراسر کنش ها و واکنش های ما را تحت تاثیر قرار می دهد؛ تا آنجا که سرمایه گذاری به طور کلی با نظر به همین عامل صورت می پذیرد.
البته پیچیدگی هایی که در ادامه بر این رفتار پایه اضافه می شود، بررسی دقیق تر سایر گونه های پیش فرض و تاثیر آن ها را روی سرمایه گذاری ضروری می سازد. متخصصان مالی این چرخه از تحلیل نادرست را در قالب نمودار قیمتی فرضی نشان داده اند که در ادامه به شما معرفی می شود. بر روی این نمودار احساسات درونی افراد در هر مقطع از رشد یا نزول قیمت و عملکرد متعاقب این احساسات نشان داده شده است.
چه عبارت ها و جملات آشنایی! این طور نیست؟! این الگو در بسیاری از موارد تکرار می شود و بیش از هر چیز در پیش فرض های ذهنی و روانی نادرست ریشه دارد. این گونه رفتارهای از پیش تعیین شده تنوع قابل توجهی دارد و در افراد مختلف بسته به شخصیت آن ها متفاوت است. موارد زیر از جمله مهم ترین رفتارهای مالی نادرست و پیش فرضی است که پرهیز از آن ها کیفیت سرمایه گذاری شما را افزایش خواهدداد:
تعصب
گریز از پشیمانی
پیش فرض های ادراکی
این پیش فرض ها بر الگوهای قبلی تاکید غیرمنطقی دارند. درست است که رفتار بازار به طور کلی با رفتارهای قبلی مشابهت دارد، اما اگر بیش از اندازه به این روش تکیه داشته باشیم، مشکلات جدی بروز خواهدکرد.
خودمحوری
تعقیب روند بازار
نگرانی
این احساس، کاملا طبیعی است و در مواقع بحران سبب دوراندیشی و هشیاری می شود. اما اگر سطح نگرانی بیش از میزان معمول باشد، باعث کاهش انرژی روانی شده و تصمیم گیری را تحت تاثیر قرار خواهدداد. طبیعی است که تصمیمات حاصل از نگرانی و ترس نتایج زیان باری در پی خواهندداشت.
البته شناسایی این پیش فرض ها (و موارد مشابه دیگر) نخستین گام است. سرمایه گذاران باید در گام بعدی روش هایی برای کنترل این الگوهای تکرارشونده پیدا کنند. از آن جا که در اغلب موارد به کار افتادن الگوهای ذهنی، ناخودآگاه صورت می پذیرد، غلبه بر آن ها نیازمند تمرکز و دقت زیادی است. با این حال با تمرین و تلاش، به سادگی می توانید در جریان سرمایه گذاری، از فردی احساساتی و شکست خورده به فردی منطقی و پیروز بدل شوید.