مسجد خیف در منا از مساجدی است که تنها در ایام وقوف حاجیان در منا باز است. در این مسجد هفتاد پیامبر از جمله عیسی و موسی نماز خوانده اند و این مکان شاهد خطبه مهم رسول خدا(ص) در حجه الوداع بوده است.
مسجد خیف، یکی از مساجد تاریخی و مهم در منا است. خیف به محلى گویند که در آنجا از شدت کوهستانى بودن منطقه کاسته شده اما هنوز به صورت دشت در نیامده است. چنین منطقه اى در دامنه کوه صفا قرار گرفته و مسجد نیز در همین ناحیه ساخته شده است. مسلمانان معتقدند که ۷۰ نفر از پیامبران در آنجا نماز خوانده‌اند، که از جمله آنان موسی و عیسی هستند و نماز خواندن در آنجا بسیار تاکید شده است.
محل نماز پیامبر اسلام در این مسجد، جلوی مناره کنونی است. در گذشته گنبد بزرگی بر فراز آن بوده که اکنون وجود ندارد. همچنین مسجد خیف شاهد خطبه مهم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در حجه الوداع بوده که در روایات متن آن خطبه نقل شده است. به علاوه در روایات پیشوایان معصوم(علیهم السلام) آمده است کسى که در منا است تا مى تواند نمازهایش را در مسجد خیف بخواند؛ چرا که در آن هفتاد پیامبر(صلی الله علیه و آله) نماز خوانده اند. در نقلى هم آمده است که مسجد خیف مدفن حضرت آدم(علیه السلام) است.
مسجد خیف از نخستین مساجد است و بر اساس روایات، نخستین مشاهدات تاریخى از آن را از قرن سوم در دست داریم. در سال ۲۴۰ هجری قمری سیل آن را تخریب کرد. سپس بر جاى آن مسجدى بنا شد و سیل بندى نیز ساخته شد تا حفاظى براى مسجد باشد. مساحت مسجد در آن زمان ۱۵۰۰ متر مربع بوده است. در اطراف مسجد خیف، رواق هاى کوچکى نیز بوده است. این مسجد در سال ۵۵۶ هجری قمری بازسازى شد. مسجد خیف در قرن نهم هجرى بناى باشکوهى داشته است. مسجد خیف تا پیش از این بازسازى، یک چهار دیوارى داشت. وسط آن بقعهاى بوده که مناره هم داشته و مشهور به مقام ابراهیم بوده است.
آخرین بازسازى مسجد در سال ۱۳۹۲ هجری قمری به دست دولت سعودى با بناى نسبتا بزرگ و رواق هاى متعدد و مساحتى در حدود ۲۳۶۶۰ متر مربع انجام گرفته است. طول این مسجد ۱۸۲ و عرض آن ۱۳۰ متر است. این مسجد تنها در ایام وقوف حاجیان در منا باز است و در طول سال بسته است، متاسفانه در آن ایام هم، محل استراحت افراد بى سرپناه بوده و هیچ جاى عبادت در آن نیست. تنها در وقت نماز امکان خواندن نماز در آن است.
