گوش وظیفه قابل توجه شنیدن محدوده وسیعی از صداها را دارد؛ از آرام‌ترین نجواها تا بلندترین صداها نظیر انفجار. اما آیا می‌دانستید گوش وظیفه ایجاد و حفظ تعادل در بدن را نیز بر عهده دارد؟
رابطه میان گوش و تعادل بدن
گوش به سه قسمت تقسیم میشود. گوش بیرونی (خارجی) که شامل قسمتی میشود که می‌بینید؛ مثل لاله گوش و کانال ورودی گوش. در انتهای این کانال پرده گوش وجود دارد. این پرده، گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند. پرده گوش دارای یک غشا کشیده شده و محکم است.
گوش میانی یک فضای کوچک پر شده از هواست که درون جمجمه بین پرده گوش و گوش داخلی قرار دارد. درون آن سه استخوان قرار دارند که کوچکترین استخوان‌های بدن هستند. نام آنها به ترتیب مالئوس (چکشی)، اینکوس (سندانی) و استپس (رکابی) است. این استخوان‌ها به هم متصل هستند.
آخرین آنها یعنی استپس با گوش داخلی ارتباط برقرار می‌کند. فضای گوش داخلی به قسمت پشتی بینی توسط شیپور یا لوله استاش متصل است؛ یک لوله نازک که به هوا اجازه ورود یا خروج را می‌دهد؛ همچنین میتواند باعث عبور عفونت‌های حاصل از بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی از گلو و بینی به گوش شود.
گوش داخلی از دو عضو تشکیل شده است؛ حلزون گوش و دستگاه دهلیزی. حلزون امور مربوط به شنوایی را انجام داده و دستگاه دهلیزی به حفظ تعادل کمک می‌کند.
حلزون گوش، همان گونه که از اسمش برمی‌آید، شکلی مانند حلزون دارد و از مایع پر شده است. همچنین دارای سلول‌های خاص حسی است که به پرز شنوایی معروف هستند و به صدا حساس هستند. این پرزچه‌ها در اندازه‌های مختلف موجود هستند و به بیشتر صداها واکنش نشان می‌دهند.
این سلول‌ها امواج صدا را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند و توسط اعصاب حلزون گوش به بخش پردازشی صدا در مغز می‌فرستند.
دستگاه دهلیزی، شبکه‌ای از لوله‌های تو در تو است. در هر گوش سه عدد از این لوله‌ها موجود است که به آنها کانال‌های نیم دایره‌ای گویند. آنها از یک نقطه مرکزی به نام دهلیز انشعاب می‌گیرند. دستگاه دهلیزی حرکات شما را از طریق سلول‌های حسگر خود که بر اثر چرخش یا حرکت دادن سر فعال می‌شوند شناسایی می‌کند.
این دستگاه به حرکات کم و آرام سر بسیار حساس است. اگر حرکات سریع و طولانی مانند چرخیدن دور یک نقطه انجام دهید، مدتی طول می‌کشد تا آرام شوند و به حالت اول برگردند. به همین دلیل است که زمانی که ما از چرخش باز می‌ایستیم، به نظر می‌رسد که همچنان در حال چرخش هستیم و محیط اطراف به دور ما می‌چرخد.
دستگاه دهلیزی سیگنال‌هایی را به اعصاب دهلیزی فرستاده که با اعصاب حلزون گوش در ارتباط هستند، سپس این پیام‌ها از این طریق به سمت مغز هدایت می‌شوند.
تعادل فقط با کمک دستگاه دهلیزی درون گوش برقرار نمی‌شود، بلکه از طریق دستگاه بینایی و حسی نیز برقرار میشود. اگر یکی از این دستگاه‌ها آسیب ببیند، می‌توانند باعث ایجاد سرگیجه و عدم تعادل شوند.
دستگاه دهلیزی حرکات دایره‌ای و حرکت بر خط مستقیم را تشخیص می‌دهد. این حرکات تمام فعالیت‌های روزانه ما مانند از حرکت ایستادن، راه افتادن و چرخیدن را در برمی‌گیرند.
لوله‌ها و کیسه‌های دستگاه دهلیزی از مایع پر شده‌اند و زمانی که سر ما حرکت می‌کند، این مایع نیز حرکت می‌کند. دستگاه دهلیزی همچنین شامل سلول‌های حسی اختصاصی هستند. حرکات مایع درون دستگاه باعث میشود تا این حسگرها خم شوند. این تغییر باعث ایجاد یک سیگنال الکتریکی میشود که توسط اعصاب به مغز برای پردازش و ترجمه فرستاده میشود.
زمانی که این سیگنال‌ها به عنوان حرکات ترجمه می‌شوند، چشم‌ها را برای تولید اطلاعات درباره موقعیت شما کنترل می‌کنند. همچنین مغز سیگنالی به عضلات می‌فرستد تا مطمئن شود تعادل بدون در نظر گرفتن موقعیت بدن حفظ میشود.
اگر سیگنال فرستاده شده به مغز توسط دستگاه دهلیزی با آنچه که چشم می‌بیند و بدن حس می‌کند تطابق نداشته باشد، فرد دچار سرگیجه و تهوع میشود.
به طور مثال زمانی‌که سوار قایق هستنید و به جای نگاه کردن به خط افق، به قایق نگاه کنید، چشم‌ها نمی‌توانند حرکت شما همراه با قایق را ببینند، اما گوش‌ها و بدن متوجه این حرکت می‌شوند. این عدم تطبیق باعث عدم تعادل میشود. به این حالت دریازدگی نیز گفته میشود.