حالا مسئولان یکی از این استان‌ها یعنی کرمانشاه عزم خود را جزم کرده‌اند که با این نوع آبیاری و عاملان آن برخورد جدی کرده و بساط این محصولات آلوده را از سفره شهروندانشان جمع کنند.
به گزارش جام‌جم، سال‌هاست که آبیاری مزارع سبزی و صیفی با فاضلاب خام انسانی و حیوانی و حتی فاضلاب صنعتی منشا انواع بیماری در بسیاری استان‌های کشور شده و با وجود وعده‌های داده شده حتی تهران نیز از این معضل پاکیزه نشده است. با این حال کرمانشاه عزم خود را جزم کرده که یکی از نخستین استان‌هایی باشد که سبزی و صیفی کاملا سالم به سفره‌های شهروندانش می‌برد.
زمان آبیاری مزارع سبزی کرمانشاه با آب‌های آلوده یا همان فاضلاب تصفیه‌نشده؛ آن‌گونه که مسئولان دانشگاه علوم پزشکی این استان می‌گویند به حدود 11 سال قبل می‌رسد که با اقدام‌های صورت‌گرفته و کنترل‌های انجام شده، در یکی دو سال اخیر این موضوع در کرمانشاه تقریبا به حداقل رسیده است.
کم‌لطفی برخی کشاورزان
به گفته فرماندار کرمانشاه، این امر با تشکیل ستاد مقابله با کشت سبزی و صیفی‌جات آلوده صورت گرفته و با تلاش این ستاد، سال گذشته سبزی‌های آلوده در سطح 170 هکتار از مزارع این شهرستان امحا و نابود شد.
فضل‌الله رنجبر در گفت‌وگو با ایرنا می‌افزاید: با انجام اقدام‌های مناسب در این زمینه، امسال میزان کشتی که در زمین‌های آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده صورت گرفت به 16 هکتار رسید که البته اقدامات لازم برای امحای آنها نیز صورت گرفته است.
وی یادآور میشود: بارها به کشاورزان منطقه در خصوص استفاده نکردن از فاضلاب تصفیه نشده هشدار داده‌ایم که تعداد زیادی از آنها همکاری کردند، اما متاسفانه عده‌ای همان راه سابق خود را ادامه دادند، به همین دلیل امسال 140 نفر از کشاورزان متخلف را که سلامت مردم برایشان اهمیتی نداشت به مقامات قضایی معرفی کردیم.
مشکل در حاشیه رودخانه قره سو
در همین زمینه خسرو شهبازی، رئیس اداره جهاد کشاورزی استان کرمانشاه نیز به جام‌جم می‌گوید: آبیاری با فاضلاب آلوده و تصفیه نشده فقط در پایانه شهر کرمانشاه و در حاشیه رودخانه قره سو صورت می‌گیرد و در هیچ نقطه دیگر از استان شاهد این نوع آبیاری نیستیم، زیرا کشاورزان در سایر نقاط از آب چاه یا چشمه‌ها برای آبیاری اراضی خود استفاده می‌کنند.
شهبازی با بیان اینکه آلودگی رودخانه قره سو به دلیل ورود فاضلاب خانگی و تصفیه نشده شهر کرمانشاه است، می‌افزاید: آبیاری اراضی صیفی با آب این رودخانه هم فقط زمانی مشکل‌ساز است که میزان آب رودخانه بشدت کم شده و غلظت فاضلاب و آلودگی در آن افزایش می‌یابد.
رئیس جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، برخلاف فرماندار کرمانشاه که گفته میزان کشت اراضی با آب‌های آلوده امسال 16هکتار بوده است، بیان می‌کند که این 16هکتار آمار سال گذشته است که ما با اعمال روش‌های ترویجی و تبلیغی یعنی صحبت با کشاورزان و آگاه کردن ایشان از مضرات این نوع آبیاری، آنها را مجبور کردیم که خود زمین‌هایی آلوده خود را شخم زده و نابود کنند.
شهبازی تاکید می‌کند: از سال گذشته تاکنون کارشناسان جهاد کشاورزی با همکاری سایر نهادها همچون مرکز بهداشت، بشدت بر نوع آبیاری اراضی کشاورزی نظارت دارند و اجازه تخلف به هیچ کشاورزی را نمی‌دهند. این نظارت و کنترل همیشگی است، زیرا اگر نظارت تعطیل شود، ممکن است دوباره صدها هکتار زیر کشت با آب‌های آلوده برود.
اعمال جرایم 20 میلیون ریالی
مدیرگروه بهداشت محیط معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نیز دراین باره می‌گوید: کشاورزانی که اقدام به کشت سبزی‌های آلوده و با استفاده از فاضلاب تصفیه نشده می‌کنند به مراجع قضایی معرفی می‌شوند و آنجا علاوه بر اینکه باید تعهد محضری بدهند بین دو تا 20 میلیون ریال جریمه نقدی شده و ادوات کشاورزی آنها هم ضبط خواهد شد.
به گفته امیر کرمی، ریشه آبیاری مزارع سبزی با آب‌های آلوده به سال 1384 بازمی‌گردد که در آن سال 800 هکتار از مزارع به این شیوه اقدام به کشت سبزی و صیفی‌جات کرده بودند که در نهایت با شیوع بیماری وبا ماجرا برملا شد.
دیگر استان‌ها هم درگیرند
بااین که در گزارش مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ـ که بتازگی منتشر شده ـ مهمترین استان‌های درگیر با کشت سبزیجات با فاضلاب تصفیه نشده استان‌های البرز، تهران، آذربایجان غربی و کرمانشاه معرفی شده‌اند و میزان اراضی کشاورزی آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده را 400 2 هکتار عنوان کرده، اما کشاورزان مناطق دیگری همچون اصفهان، همدان و مشهد نیز از فاضلاب برای آبیاری محصولات کشاورزی بویژه سبزی و صیفی استفاده می‌کنند. این در حالی است که محصولات اینها به دیگر استان‌ها نیز صادرمی‌شود و آلودگی را در سراسر کشور پخش می‌کنند.
به گفته حسین بیگلری، متخصص بیماری‌های عفونی، کشت سبزیجات با استفاده از آب‌های آلوده میتواند در انتقال بیماری‌های منتقله از طریق آب و غذا که سر دسته آنها وباست نقش داشته باشد؛ مثل شیوع وبا در سال 84 در کرمانشاه به دلیل استفاده از سبزی‌های آلوده.
نگرانی از بروز و گسترش این بیماری‌های خطرناک البته مسئولان را مصمم به مقابله جدی با این نوع آبیاری کرده است؛ تلاشی که به گفته خسرو صادق‌نیت، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت به کاهش هزار هکتاری این اراضی آلوده منجر شده تا میزان مزارع کشاورزی آبیاری شده با فاضلاب تصفیه نشده در کشور از 3400 هکتار در پایان سال 93، به 400 2 هکتار کاهش یابد. اما حتی همین آمار کاهش یافته هم نشان می‌دهد هنوز اراضی زیادی درکشور با فاضلاب آبیاری میشود. در ضمن مهمترین عامل زمینه‌ساز این پدیده در دسترس و ارزان بودن فاضلاب برای کشاورزان است که با توجه به مشکل کمبود آب، احتمال بازگشت دوباره کشاورزان متخلف به این نوع آبیاری وجود دارد.
فاطمه مرادزاده - ایران