ارتباط مستقیم افزایش سن با بیماری به‌نام آب مروارید موجب شده برخی ساکنان مناطق مذکور کاهش تدریجی بینایی خود را ناشی از کهولت و افزایش سن بدانند. در صورتی که چشم‌ها تا قبل از 80 سالگی هم می‌توانند با درمان این بیماری از بینایی کامل برخوردار باشند. بنابراین تنها راه نجات این افراد، آگاه کردن آنها نسبت به بیماری عدسی چشم، درمان‌پذیری این بیماری و تشویق آنها برای مراجعه به پزشک در صورت مواجهه با کاهش دید به عنوان اولین نشانه ابتلا به آب مروارید است.
عدسی در پشت مردمک قراردارد و کار تطبیق و متمرکز کردن نور روی شبکیه را انجام می‌دهد. هنگام مطالعه، عدسی با تغییر انحنای خود امکان دیدن اجسام را بخوبی فراهم می‌کند. وقتی شفافیت عدسی یا همان لنز چشم با حضور مرواریدهایی دچار تیرگی شود، بینایی کاهش می‌یابد و کاتاراکت یا آب مروارید خودنمایی می‌کند.
تاری دید بدون درد، حساسیت به نور، تغییرات مکرر نمره عینک، دوربینی یا نزدیک‌بینی، احتیاج به نور بیشتر برای مطالعه، کاهش دید در شب و محو شدن یا زرد شدن رنگ‌ها از علائم آب مروارید است.
دکتر محمدناصر هاشمیان، فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیمارستان فارابی در گفت‌وگو با جام‌جم کم‌بینایی و نابینایی ناشی از آب مروارید را از شاخص‌های توسعه کشورها عنوان می‌کند و می‌گوید: ابتلای اغلب افراد به این بیماری بعد از 50 سالگی در دنیا شایع است. متاسفانه آمار مبتلایان به این بیماری در ایران دقیق و مشخص نیست، اما با توجه به تجهیزات پزشکی پیشرفته در صورتی که بیماری بموقع تشخیص داده شود، موفقیت در درمان مبتلایان با سایر کشورها برابری می‌کند.
اجتناب از عمل زودهنگام
ژنتیک، ضربه به چشم، قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در مقابل نور آفتاب و سابقه جراحی چشم ازجمله عوامل موثر در بروز آب مروارید عنوان میشود. دکتر هاشمیان معتقد است برای خارج کردن مرواریدهای چشم نباید عجله کرد. در صورتی که سن فرد بیش از 80سال باشد، با توجه به محدودیت فعالیت این افراد، جراحی برای آنان ضرورتی ندارد. وی ادامه می‌دهد: آب مروارید باعث ضخیم و کدر شدن عدسی چشم و در نتیجه تاری دید میشود. در سنین پایین‌تر، در مراحل اولیه تا وقتی آب مروارید نرسیده، مشکل را با عینک می‌توان مدیریت کرد و از انجام جراحی زودهنگام اجتناب شود.
دکتر هاشمیان تأکید می‌کند: فرد باید ببیند آیا بدون هیچ ناراحتی کارهایش را میتواند انجام دهد یا خیر؟ بدون خطر رانندگی می‌کند؟ آیا میتواند براحتی بخواند و تلویزیون تماشا کند؟ آیا میتواند فعالیت‌های روزانه و عادی خود را مانند پخت و پز، خرید، کارهای منزل، خوردن دارو و... را بدون مشکل انجام دهد. وی تصریح می‌کند: اگر کدری عدسی به مرحله‌ای رسید که دیگر فرد با عینک هم از بینایی خوبی برخوردار نبود، در آن زمان چشم‌ها باید جراحی شوند.
تغییر آب مروارید به گلوکوم
آب‌سیاه یا گلوکوم دومین نوع اختلال بینایی است که به نابینایی غیرقابل بازگشت منجر میشود. به گفته متخصصان آب مروارید در صورتی که در مرحله نهایی و بسیار پیشرفته قرار گیرد و درمانی روی آن اعمال نشود، به آب سیاه تبدیل شده و منجر به نابینایی همیشگی خواهد شد. این در صورتی است که جراحی آب مروارید میتواند بینایی کامل را به فرد باز گرداند.
دکتر فاطمه علیپور، متخصص قرنیه و سگمان قدامی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران (بیمارستان فارابی) در ادامه اظهارات خود به جام‌جم می‌گوید: گاهی اوقات اگر آب مروارید خیلی برسد و مواد داخل آن از کپسول عدسی به بیرون نشت کند، باعث التهاب، بسته شدن زاویه باز چشم و باعث ایجاد آب سیاه میشود.
وی ادامه می‌دهد: این تغییر در آب مرواریدهای معمولی اتفاق نمی‌افتد. در صورتی که آب مروارید پیشرفته باشد، چنین خطری فرد را تهدید می‌کند.
ابتلا به عیوب انکساری
گاهی فرد با واسطه بروز مشکل در تناسب طول کره چشم و قدرت انحنای قرنیه به اختلالی با عنوان عیوب انکساری شامل دوربینی، نزدیک بینی، آستیگمات و پیرچشمی مبتلا شود که ممکن است عدسی چشم کاملا شفاف و سالم باشد.
اما درباره این که آب مروارید چگونه میتواند باعث بروز عیوب انکساری در چشم شود، دکتر علیپور می‌گوید: آب‌مروارید با عیب انکساری یکی نیست. وقتی سن بالا می‌رود، ممکن است فرد مبتلا به عیوب انکساری نباشد، اما یکباره با تغییراتی از نوع دوربینی یا نزدیک بینی ناشی از آب مروارید مواجه میشود که با پیشرفت آب مروارید و افزایش کدری چشم، شدت بینایی فرد تا حد قابل ملاحظه‌ای افت می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می‌دهد: عیب انکساری ناشی از آب مروارید بعد از جراحی و لنزگذاری قابل رفع است. در حال حاضر از جراحی آب مروارید به عنوان یکی از روش‌های درمان عیوب انکساری در افراد بالای 45سال استفاده میشود و می‌توان با کمک عدسی‌های مخصوص آستیگماتیک یا چند کانونی، دوربینی یا پیرچشمی را اصلاح کرد تا فرد دیگر از عینک استفاده نکند.
تاثیر کورتون و دیابت بر آب مروارید
به همان اندازه که دیابت برای بیماران آزاردهنده است، کورتون جزو داروهای بسیار محبوب بین پزشکان و بیماران است؛ زیرا علائم خوبی را در بهبود بیماری در زمان کوتاه نشان می‌دهد و به همین دلیل داروی بسیار پرمصرفی است.
دکتر علیپور درباره تاثیر دیابت و مصرف کورتون در ابتلای چشم‌ها به آب مروارید می‌گوید: این عوامل تسهیل‌کننده انواع آب مروارید هستند. بنابراین افرادی که مصرف طولانی‌مدت کورتون دارند، بخصوص در سن بعد از 50 سالگی حتما باید نسبت به معاینات دوره‌ای چشمان خود جدی باشند.
سهیلا فلاحی