به همین دلیل، بررسی‌های زیادی از سوی متخصصان تغذیه در ارتباط با نوع رژیم غذایی مبتلایان به مشکلات تیروئیدی و بخصوص کم‌کاری تیروئید صورت گرفته است که نشان داده اصلاح رژیم غذایی در درمان کم‌کاری تیروئید و پیشگیری از آن موثر است. البته گرچه اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است، اما رژیم غذایی هرگز نمی‌تواند جایگزین درمان دارویی باشد، بلکه باید به عنوان یک اقدام تکمیلی بسیار مفید همراه با درمان دارویی در طول زندگی مورد توجه قرار بگیرد.
به این بهانه، دکتر محمد هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در پاسخ به این سوال که چه غذاهایی حتما باید در برنامه غذایی مبتلایان به کم‌کاری تیروئید بگنجد به جام‌جم می‌گوید: در افرادی که کم‌کاری تیروئید مربوط به کمبود دریافت ید است، مصرف نمک یددار بهترین روش پیشگیری است و در مراحل خفیف، کم‌کاری سلول‌های تیروئید را نیز درمان می‌کند. عضو انجمن علمی متخصصان غدد درون‌ریز ایران می‌افزاید: بدیهی است اگر کم‌کاری تیروئید شدید یا طولانی باشد مصرف ید بی‌فایده خواهد بود و فرد باید برای همه عمر از داروهای تیروئیدی استفاده کند. بی‌شک اگر کم‌کاری به علل دیگر (غیر از کمبود ید) باشد، تجویز ید آن را بهبود نمی‌بخشد و باید از داروهای تیروئیدی استفاده کرد.
درمان کم‌کاری تیروئید با چه ملاحظاتی؟
هنگام درمان دارویی بیماری‌های تیروئید اغلب داشتن رژیم خاص ضروری نیست. بدیهی است افرادی که دچار اختلالات وزن هستند باید توسط متخصص تغذیه دیده شوند. بعلاوه توصیه‌هایی که برای مصرف نکردن کلم، کاهو، سیر و... به این دسته از بیماران میشود، شواهد علمی ندارد. بویژه در کشوری که مصرف ید از طریق نمک یددار بخوبی انجام میشود (مثل کشور ما) هیچ‌گونه مواد غذایی با مصرف معمولی ما نمی‌تواند بر عملکرد تیروئید موثر باشد.
دکتر هاشمی با بیان مطالب فوق و اشاره به ملاحظات و موارد منعی که طی درمان برای مبتلایان به کم‌کاری تیروئید مطرح است، توضیح می‌دهد: بیش از هر چیز، بررسی‌ها نشان می‌دهد سیگار کشیدن بروز بیماری را تشدید می‌کند. همچنین مصرف ید زیاد (مثلا در بعضی داروها مثل آمیودارون یا مواد حاجبی که برای رادیولوژی به کار می‌رود) در کسانی که گواتر چند گرهی دارند میتواند زمینه ابتلا به کم‌کاری تیروئید باشد. کسانی که به دلیل گواتر یا کم‌کاری تیروئید، فرآورده‌های تیروئیدی مصرف می‌کنند نیز باید از مصرف زیاد آنها بدون مجوز پزشک خودداری کنند.
فقط خوردن ماهی کافی نیست
به گفته این مدرس دانشگاه، نیاز افراد به پروتئین در مبتلایان به کم‌کاری تیروئید تفاوتی با سایر افراد ندارد، اما از آنجا که غذاهای دریایی واجد پروتئین با کیفیت بالا در کنار ید هستند، توجه به مصرف این نوع غذاها باید در بیماران کم‌کاری تیروئید بیشتر باشد؛ هرچند خوردن ماهی به تنهایی نیاز آنها را به مصرف ید و درمان دارویی رفع نمی‌کند.
این متخصص تاکید می‌کند: تنها موادی که مانند مصرف نمک یددار به اندازه کافی ید وارد بدن می‌کنند محصولات دریایی هستند. کمااین که ساکنان ژاپن که عادت به مصرف جلبک‌های دریایی دارند، ید زیادی دریافت می‌کنند. ولی اگر افراد بخواهند از طریق ماهی، میگو یا صدف (بدون جلبلک‌ها) ید مورد احتیاج خود را تامین کنند باید حداقل 500 ـ 300 گرم محصولات دریایی را هر روز تا آخر عمر مصرف کنند و این غیرممکن است. لذا بجز مصرف روزانه جلبک‌های دریایی، هیچ ماده غذایی دیگری نمی‌تواند مانند نمک یدادار، ید مورد نیاز بدن را تامین کند.
توصیه‌های غذایی در کم‌کاری تیروئید
برخلاف مبتلایان به پرکاری تیروئید، این بیماران باید بیشتر سبزیجات را به صورت پخته مصرف کنند.
سویا میتواند مانع جذب کافی داروهای تیروئید شود، بنابراین باید در مصرف آن احتیاط شود.
توجه داشته باشید از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن در ظرف غذا، همراه با بخار خارج میشود. همچنین نمک یددار را نباید در شیشه‌های شفاف و در معرض نور نگه داشت.
تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است.
دریافت مقادیرکافی از ویتامین‌های C، A، E و نیز ویتامین‌های گروه B بویژه B2، B3، B6 از طریق مواد غذایی که حاوی این ویتامین‌ها هستند و نیز مکمل‌ها برای تولید هورمون تیروئید باید مورد توجه قرار بگیرد.
استفاده از غذاهای دریایی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و غلات سبوس‌دار
مصرف منظم منابع غنی از فیبر نظیر سبزی‌ها و میوه‌ها برای برطرف شدن یبوست
نوشیدن آب به مقدارکافی (حداقل هفت لیوان)
نکته مهم: دریافت کافی ید
سوء‌تغذیه نشانه‌هایی دارد که در سنین مختلف از اختلال در رشد و نمو در کودکی گرفته تا تغییرات در وزن یا بروز برخی بیماری‌های مرتبط با تغذیه در بزرگسالی نمایان میشود. این نشانه‌ها در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید نیز مانند سایر گروه‌ها نمایان میشود، اما تنها نکته حائز اهمیت در مبتلایان به کم‌کاری تیروئید، دریافت ناکافی ید است که میتواند بر عملکرد تیروئید و عدم نتیجه‌گیری از درمان بینجامد. البته توجه داشته باشید زیاده‌روی در مصرف ید نیز باعث کم‌کاری تیروئید خواهد شد.
پونه شیرازی