برای رسیدن به پاسخ این سوال خوب است بدانید، حدود 5/1 درصد افراد بالای 40سال مبتلا به آب سیاه می‌شوند که 80 درصد شان از بیماری خود خبر ندارند. خطر ابتلا به آب سیاه با افزایش سن شدت می‌یابد تا جایی که در دهه 80 عمر ممکن است 10 درصد افراد به این بیماری مبتلا شوند.
آمارها نشان می‌دهد اغلب افرادی که گرفتار بیماری آب سیاه شده‌اند در مراحل اولیه بیماری می‌توانند با درمان بموقع، زندگی و فعالیت عادی داشته باشند، ولی وقتی این افراد بر اثر بیماری دچار محدودیت شدید بینایی می‌شوند دیگر قادر به فعالیت‌هایی چون رانندگی نخواهند بود.
به گفته دکتر حیدر امینی، چشم پزشک و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، اهمیت بیماری گلوکوم یا آب سیاه از آن روست که میتواند سبب آسیب عصب بینایی و در نتیجه کوری شود. آب سیاه معمولا به علت افزایش فشار داخل چشم ایجاد میشود و این افزایش فشار باعث خواهد شد، عصب چشم تحلیل‌رفته، تخریب شود. به بیان دیگر، افزایش فشار داخل چشم اغلب و نه همیشه، عامل عمده ایجاد‌کننده بیماری است.
رئیس گروه فوق‌تخصصی گلوکوم انجمن چشم پزشکی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: گلوکوم به گروهی از بیماری‌های چشم اطلاق میشود که در آنها تخریب پیش‌رونده عصب بینایی سبب اختلال دید میشود و در صورت عدم تشخیص و درمان بموقع به نابینایی منجر خواهد شد.
مصرف خودسرانه کورتون آب سیاه می‌آورد
گلوکوم انواع مختلفی دارد که به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم میشود. البته نوع اولیه که شیوع بیشتری دارد، خود به خود بروز می‌کند و عامل وراثت در آن نقش عمده دارد، اما در نوع ثانویه، عوامل دیگری نظیر ضربه، التهابات داخل چشم، اعمال جراحی چشم و سایر علل نظیر مصرف خودسرانه داروها به‌خصوص کورتون‌ها (استرویید) باعث بروز بیماری میشود.
دکتر امینی با اشاره به مطالب فوق تاکید می‌کند: مصرف طولانی استرویید‌ها به صورت خوراکی، تزریقی، استنشاقی و به‌خصوص قطره چشمی میتواند سبب افزایش فشار داخل چشم شده، در افراد مستعد، به نابینایی منجر شود. قطره‌های چشمی حاوی کورتون گاهی در آلرژی‌های چشم به صورت کوتاه‌مدت از طرف چشم پزشکان تجویز و سبب کاهش علائم آلرژی مثل سوزش و خارش چشم می‌شوند. این مساله سبب میشود، برخی بیماران خودسرانه مدت مدیدی از این داروها استفاده کرده، به علت گلوکوم ناشی از این استفاده نابجا دید خود را از دست بدهند.
بی‌خبران از آب سیاه
گلوکوم نوع اولیه شایع‌ترین نوع این بیماری است که به دو دسته زاویه باز و زاویه بسته تقسیم میشود. بر اساس مطالعات انجام شده، گلوکوم زاویه باز، شایع‌ترین نوع گلوکوم در ایران و متاسفانه تا مراحل آخر بیماری بدون علامت است .
این جراح چشم پزشک توضیح می‌دهد: طبق بررسی‌های انجام شده حدود ٨٥٠هزارنفر در ایران مبتلا به گلوکوم هستند که ٦٥٠ هزار نفر آنها از بیماری خود آگاهی ندارند که این موضوع، اهمیت مراجعه به چشم پزشک را برای تشخیص زود هنگام بیماری نشان می‌دهد در حالی که آب سیاه در مبتلایان نوع زاویه بسته، ممکن است به صورت حاد و با علائمی مثل سردرد، تهوع و استفراغ، درد و قرمزی چشم و کاهش شدید دید بروز کند که در چنین شرایطی، اورژانس چشم پزشکی محسوب میشود.
چشم شما در خطر بیشتری است
به گفته دکتر امینی، سابقه فامیلی گلوکوم، نمره بالای نزدیک‌بینی و دور‌بینی عینک، سن بالای٦٠سال، سابقه ضربه به چشم، برخی اعمال جراحی داخل چشم، دیابت، پر فشاری خون و مصرف طولانی‌مدت کورتون از عوامل خطر ابتلا به آب سیاه محسوب میشود .
درمانی برای کاهش فشار چشم
خیلی‌ها تصور می‌کنند عمل جراحی آب سیاه برای اصلاح دید بیمار است در حالی که این نوع جراحی صرفا برای کاهش و کنترل فشار چشم بیمار صورت می‌گیرد. این جراح چشم پزشک با تاکید بر این که اساس درمان، بر کاستن از فشار داخل چشم در وهله اول با استفاده از قطره پایین آورنده فشار داخل چشم است،گفت: در صورت نگرفتن پاسخ مطلوب، استفاده از اشعه لیزر و در نهایت، عمل جراحی ضرورت می‌یابد.
وی تاکید می‌کند: با وجود عمل‌های جراحی جدید هنوز درمان قطعی برای بیماری آب سیاه وجود ندارد و دید از دست رفته قابل برگشت نیست. در گلوکوم زاویه بسته، درمان اولیه استفاده از اشعه لیزر و سپس درمان دارویی و در نهایت عمل جراحی است. معمولا عمل جراحی سبب بهبود دید نمی‌شود و هدف از آن فقط سعی بر حفظ دید باقیمانده بیمار است .
وی در پاسخ این سوال که آیا عمل جراحی گلوکوم، عوارض خاصی به همراه دارد، می‌گوید: از عوارض این نوع جراحی باید به بروز آب مروارید به‌خصوص در افراد مسن اشاره کرد. از آنجا که عارضه خطیر عفونت داخل چشمی ممکن است بعد از عمل بروز کند بیماران باید از خاراندن و مالش چشم اجتناب کنند. از سوی دیگر، استفاده از لوازم آرایش نیز بسیار محدود میشود و این بیماران اغلب نباید از لنز تماسی (کنتاکت لنز) استفاده کنند.
پونه شیرازی