دکتر مسعود قاسمی، متخصص قلب و عروق و رئیس انجمن آترواسکلروز ایران معتقد است، مصرف هر گونه مواد انرژی‌زا اعم از مجاز یا غیرمجاز، عوارض دارد.
رئیس انجمن آترواسکلروز ایران در گفت‌وگو با جام‌جم با تقسیم مواد انرژی‌زا به چند گروه می‌گوید: گروهی از این مواد که جزو داروهای انرژی‌زا نیستند، مکمل‌های غذایی هستند که دارای حجم کوچک، اما کالری بالا هستند و معمولا برای سفرهای فضایی یا کوهپیمایی طولانی استفاده می‌شوند.
متخصص قلب و عروق با تأکید بر این که سردسته طبیعی این مواد، ترکیبات تئین و کافئین موجود در چای یا قهوه است، ادامه می‌دهد: تمام افراد حتی بیماران قلبی به تناسب شرایط جسمی خود، مجاز به استفاده از این مواد هستند، به شرطی که فرآیند مصرف، صحیح باشد.
انرژی‌زاها، خستگی را تشدید می‌کنند
خستگی مزمن، نام بیماری‌ای است که تقریبا در میان افراد 20 تا 40 ساله دیده میشود. خستگی شدید، درد مفصلی و ماهیچه‌ای، ضعف حافظه، تمرکز، ضعف در عملکرد قلب و عروق، اختلالات معده، نارسایی حسی و مشکل در تعادل، از عوارض این بیماری است که برخی به دلیل بی‌اطلاعی از آن، به مصرف مواد انرژی‌زا روی می‌آورند.
قاسمی با بیان این که انرژی موجود در مواد حاوی کافئین بالا کاذب است، می‌گوید: استفاده از این مواد باعث تحریک سیستم عصبی، بی‌خوابی، سرحالی کاذب و گذرا میشود، غافل از آن که این مواد بعد از آن که از بدن دفع می‌شوند، احساس خستگی، درماندگی جسمانی و گاهی روحی فرد را شدیدتر می‌کنند و در نهایت، فرد را با معضل مصرف بیشتر مواجه می‌کنند تا فرد بتواند مشکلاتی را که همین مواد به وجود آورده‌اند، رفع کند.رئیس انجمن آترواسکلروز ایران در پاسخ این پرسش که آیا مصرف داروهای گیاهی همچون جنسینگ هم چنین عوارضی دارد، تأکید می‌کند: داروهایی همچون جنسینگ خاصیت درمانی دارند و در این مقوله نمی‌گنجند. چون قیمت این داروها بالاست، از آنها در داروهای انرژی‌زا استفاده نمی‌شود.
دیابت، ارمغان نوشابه‌های انرژی‌زا
بیش از 346 میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند و هر 10 ثانیه دو نفر به این گروه ملحق می‌شوند. اگر شما هم مایلید به خیل دیابتی‌ها بپیوندید، می‌توانید همچنان به مصرف انرژی‌زاهای حاوی قند بالا ادامه دهید.
دکتر قاسمی با اشاره به استقبال زیاد جوانان نسبت مصرف نوشابه‌های انرژی‌زا می‌گوید: استفاده از این نوشابه‌ها باعث تامین انرژی میشود، اما اتفاقا مصرف‌کنندگان را با مشکلات عدیده همچون تشدید چاقی و احتمال ابتلا به دیابت مواجه می‌کند.
کافئین‌زیاد ، دشمن‌قلب
به گفته دکتر قاسمی، مصرف زیاد کافئین، فرد را با عوارض خطرناکی همچون بروز اختلال در سیستم قلب و عروق مواجه می‌کند. این متخصص قلب و عروق با اشاره به افزایش ضربان قلب برخی افراد با مصرف چای یا قهوه می‌گوید: بسیاری از افراد با مصرف چای یا قهوه، تپش قلب می‌گیرند. با توجه به این که حجم کافئین موجود در نوشابه‌های انرژی‌زا، 20 تا30 برابر یک فنجان قهوه است، افرادی که مستعد ضربان بالای قلب هستند، سلامت خود را دچار مخاطره می‌کنند.
بهای تقویت عضلات!
سابقه مصرف هورمون‌ها و پروتئین‌ها برای نیروزایی و حجیم کردن عضلات میان ورزشکاران تقریبا به 40 سال پیش بر‌می‌گردد که ماحصل آن ابتلا به سرطان کبد در میان آنان بوده است.
دکتر قاسمی با تأکید بر این که مصرف هرگونه مکمل در میان ورزشکاران باید متناسب با رشته ورزشی و نیاز جسمی فرد و زیر نظر متخصص تغذیه در تیم‌های ورزشی باشد، می‌گوید: ما مصرف مکمل‌های استاندارد، در حد مجاز و تحت نظر متخصصان را رد نمی‌کنیم و تنها در این شرایط است که مشکلی برای ورزشکاران و افرادی که پرورش اندام کار می‌کنند، به وجود نمی‌آید.
وی با اشاره به وسوسه‌انگیز بودن مصرف پروتئین با هدف افزایش حجم عضله‌ها، می‌گوید: برخی برای آن که در کوتاه‌ترین زمان به اندام ورزیده برسند، از پروتئین‌های حاوی هورمون استفاده می‌کنند. مصرف این مواد ظاهر افراد را خوب نشان می‌دهد، اما همان عضله‌های ضخیم شده، می‌توانند در باطن دچار ضعف باشند، سلامت مغز، قلب و کلیه ورزشکار را تهدید کنند و شرایط ابتلای فرد به سرطان کبد، مثانه و پروستات را فراهم کنند.
حتی یک‌بار مصرف، ممنوع
متخصص قلب و عروق در پاسخ این پرسش که مصرف غیرمجاز این مواد در چه مدت زمانی میتواند باعث بروز آسیب‌های مذکور شود، تأکید می‌کند: با توجه به مخاطراتی که ذکر شد، حتی یک بار مصرف آن توصیه نمی‌شود. این به مثابه آن است که خطر سوختن با آتش حتی در اولین تماس فرد با آن، نادیده گرفته شود.
دکتر قاسمی درباره فعالیت برخی سودجویان و فروشندگان انرژی زاهای غیراستاندارد در برخی باشگاه‌های دارای مجوز تأکید می‌کند: ما به ورزشکاران پیشنهاد می‌کنیم، زیر نظر کارشناسان باشگاه‌ها از مکمل‌های استاندارد استفاده کنند و به منظور مصونیت از آسیب‌های احتمالی، به متخصصان تغذیه در فدراسیون‌ها و کارشناسان طب ورزشی مراجعه کنند تا مراقبت دقیق‌تر و جدی‌تری نسبت به سلامت خود داشته باشند. توجه به فرآیند مذکور، مانع میشود که جوانان به دام افراد سودجو بیفتند.
سهیلا فلاحی
دانش و سلامت