البته ساغر صالح‌پور، متخصص زنان و فلوشیپ نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: تشخیص زود هنگام سرطان نه‌تنها امید به زندگی و درمان موثر را به زندگی مبتلایان به این بیماری بازمی‌گرداند بلکه امکان حفظ باروری و تولیدمثل را از طریق روش‌های نوین موجود فراهم می‌کند. به گونه‌ای که بیمار پس از طی دوره درمان خود از طریق شیمی‌درمانی و رادیوتراپی میتواند صاحب فرزند شود. عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی می‌گوید: در بیشتر موارد، روش‌های درمان سرطان به از کار افتادن تخمدان‌ها و بیضه‌ها منجر میشود و به نوعی عقیمی ایجاد می‌کند. حتی در صورت درگیری تخمدان یا رحم با توده سرطانی چاره‌ای جز تخلیه این اعضا وجود ندارد. پس در چنین شرایطی پیش از آغاز درمان باید با بهره‌گیری از روش‌های موجود برای حفظ باروری بیمار اقدام کرد.
فریز تخمک و جنین
خوشبختانه امروزه با پیشرفت‌های چشمگیری که در زمینه درمان ناباروری به دست آمده، امکان نگهداری طولانی مدت تخمک، جنین و اسپرم از طریق فریز کردن فراهم شده است.
دکتر صالح‌پور با اشاره به این مساله توضیح می‌دهد: در مواردی که خانمی به سرطان مبتلا شده است، قبل از این که بخواهیم شیمی درمانی را برایش آغاز کنیم طی دو تا سه مرحله تخمک‌هایش را به طریق سونوگرافی و از طریق واژن برداشت کرده و فریز می‌کنیم. جمع‌آوری اسپرم نیز در آقایان مبتلا به سرطان، قبل از شروع درمان صورت می‌گیرد. گاهی نیز پس از طی مرحله لقاح مصنوعی روی تخمک‌های بر داشت شده جنین‌های تولید شده را به صورت فریز شده نگهداری می‌کنیم. البته گاهی نیز کیفیت تخمک‌های شخص مطلوب نیست که در چنین شرایطی از تخمک اهدایی استفاده میشود. این متخصص در پاسخ به این سوال که آیا بارداری به عود سرطان در بیمار منجر نمی‌شود، می‌گوید: مسلما بررسی این مساله در بیماری که مراحل درمانی خود را طی کرده است پیش از اقدام به بارداری باید صورت بگیرد. در مواردی که حاملگی و تغییرات هورمونی ناشی ازآن به شعله‌ور شدن بیماری شخص نینجامد، به وی اجازه بارداری از طریق IVF داده میشود.
بارداری پس از سرطان رحم!
خوشبختانه سرطان رحم و دهانه رحم از آن بیماری‌هایی هستند که اگر به موقع تشخیص داده شود، درمان قطعی میشود به این صورت که با خارج کردن رحم، بیمار یک طول عمر معمولی خواهد داشت و بیماری‌اش دیگر عود نمی‌کند.
دکتر فرح فرزانه، دانشیار گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این موضوع می‌گوید: سرطان رحم را میتوان در مراحل اولیه و با تغییر وضعیت قاعدگی تشخیص داد. به این صورت که اگر فردی با خونریزی‌های نامنظم یا لکه‌بینی به پزشک مراجعه کند میتوان با یک نمونه‌برداری از داخل رحم که بسیار کار ساده‌ای است، بیماری را به موقع تشخیص داد. به بیان دیگر، سرطان رحم و دهانه رحم را میتوان در مراحل اولیه تشخیص داد و با انجام اقداماتی نیز باروری بیمار را حفظ کرد و فقط نیاز به افزایش سطح آگاهی عموم مردم دارد.
وی در مورد حفظ باروری در سرطان رحم بیان می‌کند: بیمارانی که مبتلا به سرطان رحم می‌شوند نیز اگر زود مراجعه کنند طی یک دوره سه ماهه تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند .اگر سرطان به این دارو جواب داد دیگر نیازی به خارج کردن رحم نیست. بنابراین به بیمار فرصت داده میشود تا بارداری‌اش صورت بگیرد و پس از تولد فرزند خارج کردن رحم صورت می‌گیرد. البته در علم نازایی، حتی در صورت خارج کردن رحم نیز میتوان برای حفظ بارداری اگر تخمدان‌ها سالم باشد اقدامات موثری انجام داد. یعنی میتوان از رحم اجاره‌ای استفاده کرد یا جنین تخمک و بافت تخمدان را فریز کرد.
اگر تخمدان سرطانی شود
در رابطه با سرطان تخمدان در ایران نیز مانند پیشرفته‌ترین مراکز دنیا نمی‌توان این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داد و متاسفانه بیماری معمولا در مراحل پیشرفته تشخیص داده میشود که در بیشتر موارد به صورت اتفاقی و تصادفی است. دکتر فرزانه با بیان این موضوع خاطر نشان می‌کند: به هر صورت اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، حتی میتوان یک تخمدان را خارج و تخمدان دیگر را حفظ کرد تا فرد باروری خود را از دست ندهد. با این حال اگر بتوان کاری کرد که سرطان‌های رحم دهانه رحم و تخمدان بروز نیابد، که بسیار عالی است که البته در مورد سرطان دهانه رحم این اتفاق در کشورهای پیشرفته دنیا در حال جریان است، اما حتی درصورتی که نتوان از بروز این بیماری پیشگیری کرد، میتوان در مراحل اولیه آن را تشخیص داد و کنترل و درمان و حتی باروری بیمار را حفظ کرد.
پونه شیرازی