به گزارش جام جم سرا، روز بدی را پشت سر گذاشته‌ای که حاصل آن چیزی جز نگرانی، اضطراب و اندوه نبوده است؛ اما با غروب خورشید و آغاز یک شب طولانی، خشم، غم و افسردگی با ضرباهنگ بی‌خوابی ادامه می‌یابد.
البته هر اختلالی در به خواب رفتن، بی خوابی تلقی نمی شود، بلکه بی خوابی یا بدخوابی اگر ریشه در اختلالات روحی روانی داشته باشد با ویژگی های خاصی همراه است؛ یعنی روانشناسان، مشکل بی خوابی، بیدار شدن مکرر طی شب همراه با ناتوانی در به خواب رفتن دوباره، بیدار شدن خیلی زود در صبح و خوابی که باعث تجدید قوا نشود را بی خوابی تلقی می کنند.
«دکتر سید کاظم ملکوتی» روان پزشک در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: هرچند برخی عوامل بروز بی خوابی به آسانی قابل کنترل نیست، اما بسیاری از آنها را نیز می توان با ریشه یابی درست و بهره گیری از روش های درمانی و کمک درمانی برطرف کرد.
ابتدا باید بدانید اختلالی بی خوابی تلقی می شود که دست کم به مدت چهار هفته ادامه داشته باشد. بی خوابی یا کم خوابی یک نشانه است که فرد به طور مستمر به خواب نمی رود.
امپرازول؛ دوست یا دشمن؟
ملکوتی گفت: تغییر میزان ترشح هورمون ها، کاهش میزان هورمون استروژن، نوع شغل و شیوه زندگی، افسردگی و اضطراب و نیز افزایش سن از عوامل موثر در بی خوابی خانم هاست. به همین دلیل می بینیم که اختلالات خواب در زنان مسن، شایع تر از مردان مسن است. اضافه وزن نیز احتمال ابتلای زنان به اختلالات خواب را افزایش می دهد.
خوب است بدانید که مصرف برخی داروها مانند قرص های جلوگیری از بارداری، داروهای ادرار آور و قرصهای لاغری با بروز اختلالات خواب همراه است، اما نکته مهمی که کمتر به آن توجه می شود، آن است که حتی قرص های خواب آور و آرام بخش نیز می تواند به بی خوابی منجر شود.
داروهای آرام بخش، باعث خواب می شود، اما فرد بسرعت به آنها عادت می کند و پس از مدتی با برهم زدن چرخه بیداری و خواب، بی خوابی دوباره باز می گردد؛ البته «بنزودیازپین ها» و گاهی اوقات، ضدافسردگی ها با مقدار کم، می تواند بخوبی بی خوابی نیمه شب به بعد را درمان کند؛ ولی فراموش نکنید که داروی خواب آور هرچه که باشد، باید به مدت کوتاه و به شکل محدود و فقط برای چند روز تجویز شود تا فرد به آنها خو نگیرد و بتدریج آن را ترک کند.
تمامی داروهای بی خوابی باید کمی قبل تر از رفتن به بستر میل شود و بعد از آن فعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارد مثل رانندگی و… انجام نشود. همچنین باید به موازات مصرف دارو، از الگو و روشی صحیح برای خوابیدن پیروی شود.
اختلال حافظه؛ هشدار جدی
دکتر سید کاظم ملکوتی گفت: وابستگی بعد از مصرف قرص های خواب آور در طی دو الی سه ماه از عوارض این قرصهای خواب آور است .
همچنین اختلال در حافظه به خصوص در سالمندان نیز از ضرر های بارز مصرف این داروها محسوب میشود و استفاده بیش از حد از این مواد باعث اختلال در تعادل و در نهایت شکستگی دست و پا و ناحیه لگن میشود .
وی اظهار کرد:مصرف این داروها باعث پوشیده شدن و نهفته شدن بیماری های موجود در بدن فرد میشود و امکان مصرف دارو های دیگر خواب آور نیز در فرد افزایش پیدا میکند.
وی گفت:افراد باید سریعا در جهت درمان بیماری و یافتن ریشه اصلی آن اقدام کنند .به طور موقت میتوان به این افراد قرص و دارو تجویز کرد اما مصرف طولانی مکدت آن باعث بروز بیماری های جسمی در فرد میشود.
استرس و اضطراب دشمن خواب شما
دکتر سید کاظم ملکوتی در خصوص این قرص های خواب آور میگوید: اضطراب، افسردگی، نگرانی، خشم، غم و پیش بینی رویدادی سخت و ترک خانه یا شهر و ورود به دانشگاه و هر نوع تغییر در روند معمول زندگی می تواند به بروز بی خوابی منجر شود. از سوی دیگر، عوامل محیطی مانند سرو صدا، نداشتن آسایش و بروز تغییرات در زمان خواب نیز می تواند با بی خوابی همراه باشد.
این روانپزشک می افزاید: درد نیز از عوامل شایع شکل گیری بی خوابی بشمار می رود. به بیان دیگر شرایط جسمی مانند مشکلات قلبی، تنفسی، دل درد، مشکلات گوارشی، فشار خون بالا، درد مفاصل و بی اشتهایی عصبی نیز می تواند با بی خوابی همراه باشد.
وی گفت: قبل از مصرف این دارو ها با پزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب وضعیت جسمی شما برایتان تجویز گردد. همچنین باید از لحاظ تداخل با دیگر داروها و بیماریها مورد بررسی قرار گیرید، همچنین در صورتی که دچار تحریکات گوارشی می شوید آنها را همراه با غذا میل کنید.
طرفداران داروهای خواب،گوش بزنگ باشند
محققان تاکید می کنند اگرچه یافته هایشان رابطه معنادار آماری بین میزان مرگ و میر و استفاده از داروهای خواب آور را نشان می دهند ولی هنوز موفق نشده اند دلیلی برای بروز این مسئله بیابند. اما همین نتایج کافی است که زنگ خطر را برای طرفداران پرشمار داروهای خواب آور به صدا درآورد.
مصرف دوز بالای این دسته از داروها می تواند به از دست رفتن هوشیاری و حتی مرگ بینجامد. مصرف بیش از حد این داروها در فرد وابستگی روانی و جسمانی نیز ایجاد می کند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند قرص های خواب آور باید به عنوان آخرین علاج مصرف شود و نباید بیش از چند هفته مورد استفاده قرار گیرد. مصرف این قرص ها در روزهای نخست بسیار آسان است اما در هفته دوم به تدریج اعتیادآور خواهد بود. از سوی دیگر قرص های خواب آور دارای عوارض جانبی از جمله سرگیجه، تورم صورت، سردرد، احساس خواب آلودگی بعد از خوردن غذا و حتی تا روز بعد است.
برای آنان که لب مرز هستند
بر این اساس روانشناسان و متخصصان توصیه می کنند افراد برای نجات از بی خوابی برنامه زندگی خود را تغییر دهند. به عنوان مثال افرادی که دچار بی خوابی هستند باید از خوردن غذاهای سنگین در اواخر شب جلوگیری کنند.
خواب آلودگی و خستگی صبح روز بعد از مصرف، عدم هماهنگی عضلات، ضعف، سرگیجه، گیجی، آلرژی، تاری دید، توهم، بی حالی، سردرد، اشکال در گفتار، حافظه و قضاوت، حالت تهوع، استفراغ و سوزش سر دل، ایجاد فراموشی پیش گستر (خاطرات اخیر به یاد نمی مانند)، خشونت طلبی و پرخاشگری، بی خوابی، تحریک پذیری، افسردگی و اختلال در حفظ تعادل از عوارض کوتاه مدت ناشی از مصرف این قرص ها است.
بر این اساس، پزشکان توصیه می کنند که باید از مصرف خودسرانه قرص های خواب آور جلوگیری کرده و در صورتی که افراد از بی خوابی شبانه رنج می برند به متخصصان مراجعه کرده تا با شناسایی دلایل بی خوابی داروهای مرتبط تجویز شود.