محسن ریاحی‌پور، کارشناس زراعت و اصلاح نباتات و مدرس کمک‌های اولیه درباره انواع حشره‌کش و مسمومیت ناشی از آن به جام‌جم می‌گوید: اسپری‌های حشره‌کش که در قدیم با نام امشی و به صورت دستی استعمال می‌شد، امروزه به صورت از پیش آماده (افشانه)، پودری یا مایع و با نام‌های مختلف تجاری در تمام فروشگاه‌ها و سوپر‌مارکت‌ها قابل دسترسی است و همه ساله در اثر استفاده نادرست و مصرف بیش از حد مجاز، برای افراد مشکل‌آفرین میشود و برخی را راهی بیمارستان می‌کند.
به گفته این کارشناس، مسمومیت بـــا انــواع حشره‌کش‌های خانگی مشابه سموم کشاورزی است، اما بنابر قدرت سم، علائم خفیف یا شدید بروز می‌کند. نشانه‌های مسمومیت با حشره‌کش با علائمی شبیه سرماخوردگی و با آبریزش از بینی و دهان، اشک‌ریزش و تعریق پوستی همراه است و چنانچه سم زیادی وارد بدن شود، ریه‌ها درگیر و مشکلات تنفسی و حتی مرگ عارض میشود.
هنگام مسمومیت چه اتفاقی می‌افتد
هنگامی که اسپری حشره‌کش به مقدار زیاد در هوا پاشیده شود یا مستقیما به سمت فرد زده شود یا بر سطح میوه یا غذا بنشیند، احتمال بروز مسمومیت بالا می‌‌رود. ریاحی‌پور با اشاره به این موضوع می‌افزاید، گاهی هم حشرهکشها هنگام اسپری‌کردن دچار اشکال میشوند و به جای این که روی هوا پاشیده شوند، به صورت مایع از جداره حشره‌کش حرکت و با دست فرد تماس پیدا میکنند که در این مواقع، سم حشره‌کش بسرعت در چربی رویی سطح پوست حل و سریع جذب و سبب مسمومیت میشود، ضمن اینکه زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های پوستی یا علائمی چون تورم، قرمزی ، خارش، درد یا تاول میشوند.
این کارشناس می‌افزاید: اغلب حشره‌کش‌هایی که اسپری میشوند، چنانچه از راه تنفس، پوست یا اتفاقی خورده شوند علائم وخیمی نداشته، حداکثر تا شش ساعت بدن را درگیر میکنند، ولی حشره‌کش‌های پودری چون اغلب اثر قوی و متوسط دارند مسمومیت‌های جدی‌تری ایجاد میکنند، چراکه هم باعث اختلالات خونی و مغزی میشوند و هم نسبت به اسپری، علائم شدید و طولانی‌مدت دارند و اگر سریعا به بیمار رسیدگی نشود عوارض طولانی‌مدت در پی خواهد داشت. در صورت تماس مکرر و غیراصولی با انواع حشرهکشها احتمال ابتلا به نارسایی کبد و کلیه، بیماری قلبی ـ عروقی و مشکلات تنفسی بسیار زیاد است.
مصـرف صحیح حشرهکشها
استفاده از حشره‌کش در فضای بسته خانه خطرناک است و پیش از استفاده از این مواد باید در و پنجره‌ها را کاملا باز و پس از استفاده مدتی محل را ترک کرد.
ریاحی‌پور در پاسخ این سوال که نحوه صحیح استفاده از حشرهکشها به چه صورت است، می‌گوید: بهتر است در مصارف خانگی از انواع حشره‌کش اسپری استفاده شود و در هر بار استفاده به اندازه سه تا چهار پاف اسپری کافی است و باید تا 10 دقیقه کسی وارد اتاق نشود. زنان باردار، کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض مسمومیت ناشی از تماس با حشره‌کش شیمیایی قرار دارند. اثر سموم موجود در حشرهکشها بسته به نوعی که مورد استفاده قرار میگیرد، میتواند تا مدت‌‌ها روی در و دیوار خانه باقی بماند و در صورت تماس فیزیکی افراد خانه، وارد گردش خون و بروز اختلالات گوارشی شود.
خطرات قرص حشره‌کش
یکی از بزرگترین موارد استعمال ناصحیح و خطرناک حشرهکشها قرصهای حشره‌کش است. این قرص‌ها حاوی ماده‌ای هستند که با مختل کردن سیستم اعصاب حشرات باعث مرگ آنها میشوند.
این کارشناس کمک‌های اولیه در این‌باره می‌گوید: قرصهای حشره‌کش، همانطور که روی اعصاب حشرات اثر می‌‌گذارد، میتواند به مرور زمان روی اعصاب پاراسمپاتیک انسان هم تاثیر نامطلوب بگذارد. ضمن اینکه پودر یا بخاراتی که از قرصهای حشره‌کش ساطع میشود میتواند به ریه افراد بخصوص سالمندان راه یابد و باعث خس خس سینه، تنگی نفس، سرفه شدید یا حمله آسم شود.
وی درباره نکات ایمنی استفاده از حشرهکشها افزود: معمولا قرصهای حشره‌کش در دستگاه‌های برقی مخصوصی قرار میگیرد و در بسیاری از خانه‌ها و رستوران‌‌ها استفاده میشود. پرتوهای ماورای بنفش ساطع شده از این وسایل، حاوی مواد گندزدایی هستند که می‌توانند به مرور زمان روی بافت‌‌های بدن انسان تاثیر سوء گذاشته، بیماری‌های پوستی یا انواع سرطان‌ها را ایجاد کنند. در نتیجه دستگاه حشره‌کش را روی فرش یا نزدیک محل خورد و خوراک و اتاق خواب قرار ندهید، ضمن این که آن را در جهتی نگذارید که نور آن به صورت مستقیم به سمت شما بتابد. در صورتی که دستگاه برقی حشره‌کش روشن است از دست‌زدن به میله‌‌های آن اجتناب کنید و پیش از جا‌به‌جا کردن، آن را خاموش کنید. می‌توانید به جای استفاده مکرر از این دستگاه یا استفاده از انواع حشره‌کش شیمیایی خانگی، با کمک گرفتن از عطاری‌ها در محیط خواب‌تان از گیاهانی استفاده کنید که دور‌کننده حشرات موذی هستند.
اقدامات لازم هنگام مسمومیت با حشرهکشها
اگر آلودگی از طریق تنفس باشد، باید بلافاصله فرد را به فضای آزاد برد تا اکسیژن دریافت کند و اگر فردی از طریق مخاط چشم آلوده شده باشد، باید چشم را از داخل به خارج به مدت پنج تا شش دقیقه با آب شست‌وشو داد. این کارشناس ادامه می‌دهد، اگر راه تماس با حشره‌کش از طریق پوست است، موضع را سریعا با آب و صابون بشویید و چنانچه علائم خفیفی همچون سرماخوردگی، خس‌خس سینه و تنگی نفس بروز کرد و رو به وخامت بود به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید.
به توصیه این کارشناس، بهترین راه مبارزه با حشرات استفاده از برچسب رنگی چسبناکی است که بدون هیچ گونه عارضه و بویی، حشرات به طورغریزی به رنگ آن جلب میشوند و به آن می‌چسبند و در نهایت از بین می‌روند.
فاخره بهبهانی - جام جم