مادرتان با همه پیشکسوتان این عرصه که بتازگی دخترشان را خانه بخت فرستاده و خاک کف بازار را برای خرید جهیزیه خورده بودند، مشورت و آخرین مدل‌های موجود در لوازم برقی، آشپزخانه، سرویس چوب، فرش و... را موبه‌مو رصد می‌کند و شما هم هاج و واج قصه‌های پرطمطراق و مجلل جهیزیه عروس‌های خوشبختی را گوش می‌کنید که روز جهازبرانشان تو دهنی محکمی بر استکبار جهانی قوم شوهر بوده، «تخم‌مرغ آب‌پزکن دختر من آلمانی است، مواظب باش سرویس قاشق و چنگال قلابی به شما نندازن، روتختی و تشک تختش شد دو میلیون، مبل راحتی نخر استیل بخر و... .»
اما واقعیت این است که تهیه جهیزیه در نظام پیچیده ازدواج ایرانی در بیشتر خانواده‌ها امری حتمی است و انکار و رو برگرداندن از آن حتی با اراده پولادین عروس و داماد و خانواده‌هایشان میسر نیست. نه وضع مالی نامناسب خانواده دختر و نه حتی این شعارهای سوررئال عروس و داماد که جهیزیه خوشبختی نمی‌آورد و ما می‌خواهیم زندگی‌مان را از صفر شروع کنیم، هیچ کدام نمی‌تواند خللی در این سنت خانوادگی ایجاد کند. از طرفی خیلی‌هایمان هم با آغوش باز از این هدیه بزرگ و جبران‌نشدنی پدرها و مادرهایمان در آستانه زندگی جدید استقبال می‌کنیم و نمی‌دانیم که ممکن است بی‌توجهی و بی‌مبالاتی ما در خرید چه آسیبی به بنیان‌های اقتصادی خانواده بزند، بی‌محابا خرید می‌کنیم و انگشت اشاره‌مان را روی لوکس‌ترین لوازم منزل می‌گذاریم، اما روش‌های عبور از این معبر سخت پر پیچ و خم چیست؟ منظور همان برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت خرید است که هم خود و خانواده‌تان خسر دنیا نشوید و هم تازه داماد دلبندتان دچار استرس خرید یا اجاره قصری شود که جهیزیه شاهانه دلبندتان را در آن جای دهد.
استرس داری؟ آروم باش!
اولین بار که پایتان را به بازار می‌گذارید، انگار وارد کتابخانه بزرگی شدید که باید همه کتابش را از بر کنید و در عرض کمتر از شش ماه تا نهایتا یک سال آنها را امتحان دهید، حجم انبوهی از لوازم خانگی جلوی چشمتان رژه می‌رود که همه فریاد می‌زنند که «بیا و من رو بخر»، غیر از این حجم بالا، تنوع اجناس و مارک‌ها، تفاوت چشمگیر قیمت‌ها، زیبایی و زرق و برق کالاها و بدتر از همه تناقض‌گویی آشکار فروشنده‌هایی که به هزار و یک ترفند فقط قصد فروختن اجناس خود را دارند، شما را سردر گم و مستاصل می‌کند و کار را برای شما دو چندان دشوار می‌سازد.
اینها به کنار، پای نظرات و پیشنهادهای سرسام‌آور دوستان، آشنایان و دلسوزان که «این را بخر آن را نخر، این مارک خوب نیست آن هم خوب نیست و فقط این بهترین است، این به کارت می‌آید، آن به درد زندگی نمی‌خورد، از اینجا خرید کن و سراغ آنجا اصلا نرو» و هزار و یک جور پیشنهاد در میان است که باید در نهایت احترام به همه‌شان گوش بسپارید و تک‌تک‌شان را دروازه‌بانی کنید. پس استرس نگیرید و آرام باشید. این فرآیند کاملا طبیعی است و مسیر مشترکی برای همه تازه عروس‌هاست. فقط حواستان را جمع کنید که درگیر امواج متعدد پیشنهادها و انتقادات نشوید و تصمیم نهایی را خودتان و والدینتان بگیرید.
چه کار کنید؟ از کدام نقطه شروع کنید؟ با چه کسی بروید خرید جهیزیه؟ از کجا خرید کنید؟ چقدر بابت لوازم مختلف هزینه کنید؟ کدام‌ها را زودتر بخرید و کدام‌ها را نزدیک عروسی؟ اصلا چی بخرید و چه چیز نخرید؟ ذهنتان درگیر این پرسش‌هاست؟ با ما همراه باشید...
لایحه خرید جهیزیه در صحن علنی خانه
اول از همه جستجویی در شبکه‌های اینترنتی داشته باشید و لیست کامل جهیزیه‌ای را که باید خریداری کنید در بیاورید. بعد سر فرصت طرحی از خریدهایی که باید انجام دهید تهیه و آن را تقدیم هیئت رییسه خانه یعنی پدر و مادرتان کنید و در یک جلسه مبسوط سه نفره آن را بررسی کرده و در همان جلسه اعتبار لازم را پیش‌بینی کنید. چند تکه وسیله باید بخرید و چقدر پول دارید؟ کل هزینه‌ها را باید والدینتان بپردازند یا خودتان هم می‌توانید با بخشی از حقوقتان آن را تامین اعتبار کنید؟ نیاز به گرفتن وام دارید یا پس اندازهایتان کفاف هزینه‌ها را می‌دهد؟
لیست را به سه بخش ضروری، مورد نیاز و تشریفاتی تقسیم کنید و ضروری‌ها و مورد نیازها را اولویت‌بندی کنید و مراکزی که باید برای خرید لوازم مراجعه کنید جلویش بنویسید و برای خرید هر وسیله زمان خاصی را در نظر بگیرید.
در این مرحله حتی می‌توانید از تازه عروسی که به خانه بخت رفته و این مسیر را طی کرده، کمک بگیرید و با او مشورت کنید، حتی یک پرس‌وجو در بین اقوام و آشنایان دور و نزدیک داشته باشید و آنهایی که فروشنده لوازم مورد نیاز شما هستند پیدا کنید و سری به فروشگاه آنها بزنید و قیمت‌های واقعی را دربیاورید.
حالا یک همپای خوب پیدا کنید، هیچ وقت تنها برای خرید جهیزیه به بازار نروید، کسی که کفش‌های آهنین همت را پا کند و در این مسیر سخت دست شما را تا انتها به یاری بفشارد. اولین و بهترین گزینه مادرتان است. او هم علایق شما را می‌داند، هم از صندوق ذخیره ارزی خانه مطلع است و مهم‌تر اینکه تجربه طولانی و عمیقی در خرید لوازم خانه در طول زندگی کسب کرده که قطعا جلوی کلاه‌گذاری گشاد فروشندگانی را که همیشه از جوسازی و فریب استفاده می‌کنند، می‌گیرد. در مرحله دوم خواهر بزرگ‌تر، خاله یا عمه دلسوز پیشنهاد میشود، اما هیچ وقت از کسانی که ولخرج، تنوع‌طلب یا بی‌صبر و حوصله هستند درخواست نکنید که با شما همراه شوند چون قطعا از خریدتان پشیمان می‌شوید.
چی رو کجا بخرم؟
نه خیلی صبور و بی‌خیال باشید که همه خریدهایتان بیفتد برای دقیقه 90 عروسی و نه خیلی عجول و مضطرب که ضرب دیر شد دیر شد برداشته و دائم نگران تحولات بازار باشید. به تناسب روزهای مانده به روز عروسی، زمان‌هایی را برای خرید اختصاص بدهید و در همان فرصت هم لوازم مورد نیاز را بخرید. نیازی نیست که همه مراکز خرید را ده بار بچرخید و همه فروشگاه‌ها را بازدید کنید چون فقط خودتان را خسته می‌کنید و به نتیجه مطلوبی هم نمی‌رسید. برای خرید هر وسیله‌ای مستقیم بروید سراغ مرکز عمده فروش آن و از نمایندگی‌های معتبر در همان مرکز خرید کنید. به طور مثال همه نمایندگی‌های معتبر لوازم برقی خانگی در سه راه «امین حضور» تهران هستند، برای خرید ظروف و خرده و ریزهای برقی کوچک آشپزخانه هم باید به خیابان شوش یا بازار بزرگ تهران بروید، پرده و ملحفه و روتختی‌تان را از خیابان مولوی می‌توانید بخرید و برای سرویس چوب و مبلمان به یافت‌آباد در جنوب غرب یا دلاوران در شرق پایتخت سر بزنید، فرش و موکت را هم باید از چهارراه سیروس و میدان هفت تیر تهران تهیه کنید؛ البته اگر در هر یک از زمینه‌های خرید یک فرد آشنا و مورد اعتماد داشته باشید، اوضاع خیلی بهتر میشود و می‌توانید خرید با اطمینانی داشته باشید.
بنده جیبتان باشید
حقیقت قیمت جهیزیه به پهنای اقیانوس آرام است، تصور انتهای آن خارج از حوزه دید آدمی است. ماجرا صفر و صدی نیست و اعداد بی‌شماری بعد از صد خودنمایی می‌کنند، اما واقعیت جیب شماست، پس بی‌خودی خودتان را با دختر اقدس خانم سر کوچه و آناهیتا جون، رزیتااینا و بنت حاج کریم گوهرچی و الهام جان سرکار خانوم وکیلیان دندانپزشک خانوادگی‌تان مقایسه نکنید. شما شما هستید با سلیقه و اعتبار محدود خودتان پس چشم و همچشمی را کنار بگذارید و با عقلتان به خرید لبیک بگویید.
سراغ لوازمی که در محدوده اعتباری تصویب شده شما نیست نروید، تا نگارش این گزارش یخچال و فریزرها از دو میلیون آغاز و تا 25 میلیون هم ادامه دارد، سرویس چینی از700 هزار تا هفت میلیون تومان موجود است، جاروبرقی از 400 هزار تا یک میلیون و صد هزار تومان آب می‌خورد، اتو از صد هزار تا 600 هزار تومان هست، سرویس قاشق و چنگال از 200 هزار تا دو میلیون تومان می‌بینید و هزار و یک جور کالایی که کف قیمتی‌شان مشخص است، اما سرتان را که بالا می‌آورید به جای سقف، آسمانی را می‌بینید که بدجور ابری است و دائم الرعد و برق است و مهره گردنتان از دیدن پهنا و ارتفاع آن به درد می‌آید، پس الکی دید نزنید، لطفا نگاهتان به جیب خانواده محترمتان باشد.
خود کرده را تدبیر نیست
بدانید و آگاه باشید که بازار خرید جهیزیه، بازار مکاره‌ای است که روباه پیر و موسپید کرده در حوزه فریب هم از پس آن برنمی‌آید. پایتان می‌رسد به مرکز خرید، قدم در اولین مغازه گذاشته و نگذاشته ترفندهای «بمیر و نرو» شروع میشود. فروشنده‌هایی که دائم اجناس موجود در بازار را به جان مادرشان و قسم به خاک پدرشان بنجل و تقلبی و جنس خود را معتبر با گارانتی اصلی معرفی می‌کنند و حتی از زیرآب زدن کاسب دوست و همسایه خود دریغ ندارند، بدتر آن که بفهمند عروس هستی و دنبال جهیزیه «اگر سرویس قابلمه، مبل، روتختی، گاز، دمپایی دستشویی، حوله حموم، چاقو اصلا شما بگو نخ و سوزن خواستی هم در خدمتیم، مغازه دیگه مون هست هر جور جنسی خواستید با پایین‌ترین قیمت، تحویل رایگان درب منزل، 20 سال گارانتی پس از فروش، تعویض بدون شرط و شروط داریم به مولا» و خلاصه هزار و یک جور تدبیر و ترفند که سود بیشتر را عاید خودشان و دلالی شاگردشان بکنند. پس حواستان را حسابی جمع کنید و قطعا به مراکز معتبری که قبلا تجربه خرید داشته‌اید، بروید. نکته آخر این که در خرید جهیزیه به متراژ خانه‌تان هم دقت داشته باشید، آنقدر بخرید که فضا در اختیارتان هست تا مجبور نشوید بیشترشان را بسته‌بندی شده در انباری خانه یا زیر تختخواب و بالای کمد دیواری نگه دارید.
فهیمه‌سادات طباطبایی / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جامجم)