پینه ایجاد شده در ناحیه ضایعه گاهی در قسمت مرکزی خود متراکم‌تر میشود و بافت سخت‌تری را تولید می‌کند. در این حالت، فشارهای وارد شده به اعصاب پوستی برخورد می‌کند و باعث درد میشود که به این عارضه میخچه می‌گویند. در واقع، میخچه ضایعه‌ای است که معمولا در سطوح نازک و بدون موی پوست، بخصوص در قسمت پشتی پنجه پا یا انگشتان پا یا در قسمت ضخیم‌تر پوست کف دست ایجاد میشود.
هر فردی به طور متوسط در هر روز چند ساعت، سرپا می‌ایستد و چند هزار قدم برمی دارد. در حین راه رفتن فشاری معادل دو تا سه برابر وزن بدن به پاها وارد میشود. پس پا در معرض فشارهای زیادی قرار دارد. یکی از عواملی که میتواند موجب افزایش این فشار‌ها شده و احتمال صدمه به پا را بالا ببرد استفاده از کفش نامناسب است. کفش زیاد تنگ به پا فشار می‌آورد. کفش گشاد هم میتواند موجب افزایش سایش کفش به انگشت و افزایش احتمال میخچه شود.
البته عواملی چون تغییر شکل انگشتان، مثل انگشت چکشی و کفش پاشنه بلند، به علت ایجاد فشار زیاد روی پنجه پا، مالش مکرر پا روی یک برجستگی نامناسب در داخل کفش، جوراب‌هایی که اندازه پا نیستند و پیاده روی طولانی و مستمر با کفش یا صندل بدون جوراب نیز در بروز میخچه موثر است.
پاهای مستعد میخچه
میخچه در میان زنان شایع‌‌تر از مردان است. زن‌ها به دلیل پوشیدن کفشهای نوک تیز و پاشنه بلند و تحت فشار قرار گرفتن پاها و انگشتان، بیشتر به این ضایعه مبتلا میشوند. این ضایعه معمولا با درد و تورم همراه است. افرادی که دچار ناهنجاری‌‌های استخوانی هستند در معرض خطر ابتلا به میخچه قرار دارند. افراد دیابتی نیز مقابل مشکلات پوستی بسیار آسیب‌‌پذیرند و بسرعت از ناحیه پا دچار دردسر میشوند.
همچنین ورزشکاران از جمله فوتبالیست‌ها، کوهنوردان و نیز کسانی که دچار انحراف کف پا هستند، استعداد بیشتری برای ابتلا به میخچه دارند.
میخچه را با پینه و زگیل اشتباه نگیرید
میخچه به صورت یک برجستگی کوچک پوستی دردناک در وسط که در اطراف آن پوست به رنگ زرد درآمده است دیده میشود. وجود میخچه در پا میتواند موجب بروز اشکال در راه رفتن و لنگیدن شود.
اگرچه میخچه و پینه ظاهر کاملا متفاوتی دارند، اما گاهی از سوی بسیاری از مردم با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند. پینه معمولا سطح وسیع‌تری از پوست را به خود درگیر می‌کند و معمولا در قسمت‌هایی از کف پا که تماس مستقیم و مداوم با زمین دارد و تحت‌فشار زیاد قرار می‌گیرد، مثل پاشنه یا سینه پا دیده میشود. میخچه محدوده بسیار کوچکی را درگیر می‌کند و معمولا برجسته است، در یک نقطه رشد می‌کند، ضخامت بیشتری دارد و احتمال نفوذ آن تا اعماق پوست بسیار زیاد است. در حالی که پینه فقط در سطح پوست دیده میشود و امکان نفوذ به لایه‌های زیرین پوست را ندارد. البته مکانیسم ایجاد پینه و میخچه مشابه است با این تفاوت که در میخچه سلول‌های قسمت مرکزی با ایجاد تراکم و سخت‌تر شدن، مبارزه با فشارهای وارده را به عهده می‌گیرند. در میخچه، خطوط و شیار‌های پوستی تا روی ضایعه امتداد دارد، اما در زگیل به روی ضایعه نمی‌رسد. یعنی در میخچه خطوط پا حفظ میشود، ولی در زگیل این خطوط در محل ضایعه وجود ندارد.
درمان میخچه در مراحل اولیه
درمان میخچه با محلول سالیسیلیک اسید انجام میشود که اگر اندازه میخچه بزرگ باشد استعمال آن نیازمند مدت زمان زیادی است. توجه داشته باشید که این ماده را فقط در محل درگیری به کار ببرید و در پوست های اطراف استفاده نکنید. در درمان میخچه ابتدا یک پد دایره‌ای شکل برای محافظت از پوست اطراف دور میخچه بگذارید. هرگز از این محصول بیشتر از دو بار در هفته استفاده نکنید. اگر هیچ بهبودی حاصل نشد به پزشک مراجعه کنید. چسب میخچه هم برای درمان میخچه استفاده میشود که ترکیب اصلی آن سالیسیلیک اسید است. این چسب‌ها فقط در مواردی که میخچه بسیار خفیف و سطحی باشد موثر است. بهتر است هنگامی که میخچه در مراحل اولیه شکل‌گیری است به فکر درمان آن باشیم. در این زمان، میخچه یک حلقه کوچک از پوست‌های سفت شده است که درد جزئی دارد.
در صورت بزرگ و دردناک بودن میخچه، پزشک به کمک چاقوی جراحی آن را برمی‌دارد. توجه داشته باشید که دستکاری میخچه در خانه به وسیله تیغ، چاقو و قیچی کار درستی نیست و ممکن است باعث ایجاد عفونت در محل میخچه و اطراف آن شود. برخی از درمان‌های خانگی مانند استفاده از لیمو یا سرکه، سیر له شده و کشیدن سنگ پا در محل میخچه نیز گاهی در درمان میخچه موثر است.
البته افراد دیابتی باید توجه داشته باشند که هرگز بدون نظر پزشک برای درمان میخچه اقدام نکنند. از سوی دیگر، گاهی افراد بدرستی نمی‌توانند زگیل و میخچه را تشخیص دهند و چون ظاهر‌شان به نسبت شبیه یکدیگر است، به اشتباه برای زگیل به فکر درمان میخچه می‌افتند. مثلا در مورد میخچه‌ها می‌توان از سنگ‌پا استفاده کرد، ولی زمانی که چنین کاری با زگیل انجام شود، باعث تشدید مشکل شده و درمان سخت‌تری هم به دنبال خواهد داشت.
پیشگیری از ایجاد میخچه
ـ از پوشیدن کفشهای تنگ و نوک تیز و پاشنه بلند خودداری کنید. کفشی بپوشید که اندازه پایتان باشد.
ـ همیشه جوراب مناسب به پا کنید.
ـ پاهای خود را با نرم کننده‌ها و مرطوب کننده‌ها نرم نگه دارید.
- شستن مرتب پاها و خشک کردن آنها را فراموش نکنید. (ثریا نعمتی شهری/جام‌جم)