در واقع، درد عصب سه قلو نوعی بیماری عصبی به شمار می‌رود که معمولا در افراد بالای 50 سال و بیشتر در زنان بروز می‌کند.
دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب درباره این بیماری توضیح می‌دهد: درد عصب سه قلو یک اختلال ناشی از آسیب عصب سه قلو است که با حملات درد شدید در صورت همراه است. درد ناشی از عصب سه قلو ممکن است در گوش، چشم، لب، بینی، پیشانی، گونه‌ها و دندان‌ها احساس شود. در 10 تا 12 درصد موارد ، درد در هر دو طرف صورت بروز می‌کند. در نوع اول بیماری، درد به صورت ناگهانی و سوزشی است که حدود چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه می‌یابد، اما در نوع دوم آن به صورت یک درد مداوم و سوزشی بروز می‌کند که شدت آن از نوع یک، کمتر است.البته گاهی نیز انقباض غیر ارادی عضلات صورت، به بسته شدن ناگهانی چشم و کشیده شدن دهان منجر میشود که ممکن است نوعی تیک دردناک در شخص ایجاد کند.
عصب سه قلو دو رشته عصبی منشأ گرفته از مغز است که دارای سه شاخه عمده یعنی عصب چشمی، فک بالا و فک پایین است. درد عصب سه قلو ممکن است در یک، دو، یا هر سه شاخه عصب بروز پیدا کند، اما معمولا درگیری شاخه فک بالا و پایین بیشتر از عصب چشمی است.
چه کسانی مستعد هستند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بیماری معمولا به‌طور ناگهانی ایجاد میشود و به همین علت، پیشگیری خاصی برای آن توصیه نمی‌شود، ولی مشخص شده که با کاهش میزان استرس و هر گونه فشار عصبی و همچنین خودداری از قرار گرفتن در معرض باد مستقیم سرد یا گرم تا حد زیادی می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
دکتر اشرافی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: چند تئوری در زمینه علت بروز درد عصب سه قلو مطرح است؛ ابتدا این که عصب هنگام عبور از مسیر خود از طریق عروق خونی بزرگ فشرده شده و این فشردگی به بروز درد منجر میشود. دیگر این که این بیماری در افرادی که زمینه بیماری‌های نورولوژیک را دارند بیشتر بروز می‌کند. حتی دیده شده که درد عصب سه قلو در 3 تا 4 درصد از افراد مبتلا به ام‌اس رخ می‌دهد. در واقع در افرادی که در سن پایین‌تر این درد را تجربه می‌کنند، احتمال این که به ام‌اس مبتلا باشند بیشتر است.
وی تاکید می‌کند: البته درد عصبی که بعد از زونا رخ می‌دهد نیز ممکن است علائم مشابهی ایجاد کند. در دیگر موارد، علت بروز این بیماری ناشناخته تلقی میشود. بی‌شک در شرایطی که علائم درد عصب سه قلو در بین یکی از اعضای خانواده فرد مبتلا نیز دیده شود باید برای تشخیص تخصصی‌تر به جراح مغز و اعصاب مراجعه کرد.
نشانه‌های اولیه و ثانویه درد عصب سه قلو
بسته به علت زمینه‌ای درد عصب سه قلو، ماهیت درد در افراد مختلف متفاوت است. یعنی درد ناشی از آن ممکن است ناگهانی، شدید، خنجری یا درد ثابت و سوزشی باشد.
دکتر اشرافی با اشاره به این مطلب می‌افزاید: همچنین درد ممکن است با لرزش یا تماس با گونه هنگام اصلاح یا شستن صورت یا استفاده از لوازم آرایشی، خوردن، نوشیدن و صحبت کردن شدت یابد. در واقع درد ممکن است یک منطقه کوچک از چهره را تحت تاثیر قرار داده یا گسترش یابد.
وی تصریح می‌کند: حملات درد بندرت در شب و زمانی که فرد خوابیده است، رخ می‌دهد. البته درد میتواند برای مدتی کوتاه متوقف شود، ولی این بیماری پیشرونده است و با گذشت زمان، فواصل درد کمتر میشود. البته درد عصب سه قلو کشنده نیست، ولی ممکن است بشدت ناتوان‌کننده باشد.
تسکین درد و درمان بیماری
به گفته دکتر اشرافی، موثر‌ترین روش درمانی برای کنترل درد عصب سه قلونوع اول استفاده از داروهای ضدتشنج است. همچنین از داروهای ضدافسردگی نیز می‌توان در تسکین درد استفاده کرد. در نهایت اگر داروها قادر به تسکین درد نباشد یا با عوارض جانبی غیر‌قابل تحمل مانند اختلالات شناختی، از دست دادن حافظه، خستگی بیش از حد، سرکوب مغز استخوان یا آلرژی همراه باشد از درمان جراحی کمک گرفته‌می‌شود.
این متخصص مغز و اعصاب تاکید می‌کند: البته از آنجایی که درد عصب سه قلو یک اختلال پیشرونده است، اغلب بیماران با گذشت زمان به دارو مقاوم شده و به درمان جراحی نیاز پیدا می‌کنند. با وجود این رعایت بعضی نکات برای تسکین درد عصب سه قلو همزمان با درمان دارویی توصیه میشود. ورزش، یوگا، طب‌سوزنی، مصرف ویتامین، تغذیه مناسب و خواب کافی از جمله مواردی است که به تسکین درد ناشی از این بیماری کمک می‌کند.
پونه شیرازی / گروه سلامت