پس بهتر است همین حالا دست به کار شوید؛ اندازه دور شکمتان را حساب کنید و اگر می‌بینید بیشتر از حد طبیعی است، برای کاهش آن کاری انجام دهید.
شکم‌های بزرگ را پیدا کنید
چه کسی چاق است و براساس چه خصوصیاتی می‌توان او را فردی چاق به حساب آورد؟ این سوال بظاهر ساده، فکر و ذهن افراد زیادی را به خودش مشغول می‌کند و خیلی‌ها دائم به فکر چاق بودن خودشان هستند. البته براساس نظر متخصصان تغذیه، چاقی را می‌توان به شیوه‌های مختلف تعریف کرد که یکی از ساده‌ترین آنها مشخص‌کردن چاقی و اضافه وزن با استفاده از شاخص توده بدنی است.
دکتر میترا زراتی در گفت‌وگو با جام‌جم در این زمینه چنین توضیح می‌دهد: محاسبه شاخص توده بدنی یکی از روش‌هایی است که به کمک آن می‌توان مشخص کرد فردی چاق است یا نه؛ به این ترتیب اگر شاخص توده بدنی که از تقسیم وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر اندازه مجذور قد او برحسب متر به دست می‌آید، عددی بالاتر از 30 باشد می‌گوییم فرد چاق است و در صورتی که این عدد بین 25 تا 30 باشد، مشخص میشود او اضافه وزن دارد.
این متخصص تغذیه با تاکید بر این که شاخص توده بدنی نمی‌تواند مشخص کند فرد دچار چاقی شکمی است یا نه، یادآور میشود: به طور کلی می‌توان گفت اگر اندازه دور شکم خانم‌ها بیشتر از 80 سانتی‌متر و اندازه دور شکم آقایان بیشتر از 90 سانتی‌متر باشد، با مشکل چاقی شکمی روبه‌رو هستند و باید برای پیشگیری از بیشتر شدن آن یا درمان مشکل کاری انجام دهند.
وی با بیان اینکه چاقی‌های شکمی نسبت به چاقی‌های عمومی بدن، خطرناک‌تر به حساب می‌آید، می‌افزاید: چاقی شکمی به چاقی مردانه یا چاقی سیبی شکل نیز معروف است چون خانم‌ها معمولا در سنین بعد از یائسگی دچار چنین نوع چاقی‌ای می‌شوند و پیش از این دوره به دلیل ترشح هورمون‌های جنسی معمولا چاقی بیشتر در ناحیه ران‌ها و باسن خانم‌ها مشاهده میشود.
چرا این چاقی‌ها خطرناک است؟
فکر می‌کنید چاقی، چاقی است و فرقی ندارد شکمتان بزرگ باشد یا نه؟ با خودتان می‌گویید شکم بزرگ هم مشکلی است مانند چاقی و اضافه وزن و نباید خیلی نگرانش باشید؟ اگر شما هم این سوال‌ها را از خودتان می‌پرسید و نمی‌دانید چرا متخصصان تغذیه بر این نوع چاقی تاکید و توجه بیشتری دارند، بهتر است نظر دکتر زراتی را بدانید که می‌گوید: سلول‌هایی که در ناحیه شکم و در بافت چربی این نواحی رشد می‌کنند، در صورت افزایش حجم می‌توانند مانند بادکنک باد کنند و بزرگ شوند. در حقیقت، سلول‌های چربی این امکان را دارند که تا 85 درصد حجم خودشان را باد کنند و مثل بادکنک بزرگ و بزرگ‌تر شوند، اما زمانی که این اتفاق می‌افتد و سلول‌ها بزرگ می‌شوند، ترکیباتی را از خودشان آزاد خواهند کرد که میتواند روی عروق بنشیند و موجب تنگی عروق شود. در نتیجه طبیعی است احتمال ابتلا به بیماری‌ها در این شرایط افزایش یابد.
وی در ادامه توضیح می‌دهد: با ورود چنین ترکیباتی به خون، فرد در معرض خطر بیماری‌های مختلفی مانند افزایش فشار خون، مشکلات قلبی و سکته‌های قلبی و مغزی قرارمی‌گیرد. علاوه بر این، چنین ترکیباتی میتواند روی دیگر بافت‌های بدن هم اثر بگذارد و آنها را سرطانی می‌کند. به همین دلیل می‌گویند افراد چاق بیشتر در معرض خطر بروز سرطان‌های مختلف قرار دارند.
این متخصص تغذیه با اشاره به این موارد، توصیه می‌کند در صورت افزایش اندازه دور شکم، به فکر باشید و هر چه سریع‌تر آن را کاهش دهید تا احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری‌ها هم به حداقل برسد چون اگر چنین وضعی پیش بیاید، اثرات نامطلوب این ترکیبات تا مدت‌ها در بدن باقی می‌ماند و در طولانی‌مدت میتواند فرد را با مشکل روبه‌رو کند.
وی تاکید می‌کند ترکیباتی که از بافت‌های چربی موجود در شکم ترشح میشود، خیلی خطرناک‌تر از ترکیباتی است که از دیگر بافت‌های بدن به خون راه می‌یابد و بر همین اساس هم به توجه بیشتری نیاز خواهد داشت.
چاقی شکم، ارثی نیست
خیلی راحت می‌گویند چون پدر و مادرشان هم شکمی چاق و بزرگ داشتند، آنها هم با این مشکل روبه‌رو خواهند شد. البته اگر فکر کنند چاقی شکم‌شان ژنتیک است، کاری هم برای درمانش انجام نمی‌دهند و آن را به حال خودش می‌گذارند. دکتر زراتی اما می‌گوید این نوع چاقی، وراثتی نیست. در واقع، این چاقی عمومی بدن است که میتواند ارثی باشد، اما چاقی شکمی به طور مستقیم به شیوه زندگی فرد، ورزش و تغذیه او ارتباط پیدا می‌کند.
البته کسانی که ورزش می‌کنند و غذای زیادی هم می‌خورند، به گفته این متخصص تغذیه می‌توانند به چاقی شکمی دچار شوند و این طور نیست که بگوییم می‌توان هر چقدر خواست غذا خورد و پس از آن با ورزش از بروز چاقی شکمی پیشگیری کرد.
دردسر شکم‌های چاق؛ از کودکی تا بزرگسالی
فقط بزرگسالان نیستند که با دردسرها و مشکلات چاقی روبه‌رو می‌شوند. کودکان و نوجوانان هم در معرض خطر هستند و اگر شکم‌شان بزرگ‌تر از حد طبیعی باشد، خطراتی در انتظارشان خواهد بود.
دکتر زراتی با اشاره به این موضوع می‌گوید: چاقی در دوره کودکی میتواند باعث کوتاه‌قدی شود. بنابراین کودکانی که دچار چاقی شکمی هستند و در سنین دبستان شکم‌شان بزرگ است، ترکیباتی که از بافت چربی شکم‌شان ترشح میشود میتواند روی صفحات رشد استخوانی آنها اثر بگذارد و آنها را زود ببندد. به همین دلیل قد این بچه‌ها نسبت به سن‌شان کمتر و کوتاه‌تر باقی خواهد ماند.
کالری اضافی را حذف کنید
خیلی‌ها فکر می‌کنند چاقی شکمی فقط با خوردن شیرینی‌ها و چربی‌ها یا با نوشیدن بیش از حد نوشابه‌های گازدار ایجاد میشود در حالی که به گفته دکتر زراتی این باوری اشتباه است.
وی یادآور میشود: اگر میزان کالری دریافتی بیشتر از کالری مصرفی باشد، از هر راهی که این کالری اضافی را دریافت کنیم باعث چاقی و ذخیره چربی در بدن خواهد شد و متاسفانه اولین قسمت از بدن که این چربی‌ها در آن ذخیره میشود سلول‌های چربی ناحیه شکم است.
با این توضیحات مشخص میشود افرادی که از دوران کودکی چاقی شکمی دارند، اگر وزن‌شان را کاهش دهند شکم‌شان شل خواهد شد و هیچ وقت نمی‌توانند شکمی صاف و عضلانی داشته باشند. پس فراموش نکنیم این بادکنک کوچک خواهد شد، اما هیچ وقت از بین نخواهد رفت.
این متخصص تغذیه با تاکید بر این که درمان چاقی شکمی به صبر و حوصله زیادی نیاز دارد، توصیه می‌کند: برای کاهش اندازه دور شکم، کالری دریافتی را کاهش دهید و از فعالیت بدنی کمک بگیرید.
وقتی می‌گویند برای کاهش اندازه دور شکم باید ورزش کرد، خیلی‌ها به یاد ورزش‌های خاصی مثل دراز و نشست می‌افتند و تصور می‌کنند فقط چنین فعالیت‌هایی میتواند موثر باشد اما دکتر زراتی می‌گوید: در طول روز باید حداقل 30 تا 45 دقیقه پیاده‌روی کنید، اما انجام ورزش‌هایی مانند دراز و نشست به تنهایی چندان فایده‌ای ندارد و حتما پیش از آن باید پیاده‌روی انجام شود. چون فقط ورزش‌های هوازی، چربی را می‌سوزاند و انجام ورزش‌های موضعی به تنهایی بی‌فایده خواهد بود.
وی در پایان می‌گوید: مصرف قرص‌ها و داروهای لاغری یا داروها و محصولات گیاهی هم در از بین بردن چاقی‌های شکمی چندان تاثیری نخواهد گذاشت و به همین دلیل استفاده از آنها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت