اگر از مزایای کتاب خواندن برای کودکتان آگاه شوید حتما شگفتزده خواهید شد. کودک از کارهای شما یا چرایی آنها سر در نمیآورد؛ اما شما هم نباید صبر کنید آن هم تا زمانی که او متوجه چیزهایی شود که به او میگویید. بهتر اسـت برای کتاب خواندن برای فرزندتان همین الان دست به کار شوید مخصوصا در روزهای نخست نوروز که میتوانید وقت بیشتری را بدون دغدغه در کنار خانوادهتان باشید. البته قبل از آن، این مطلب را بخوانید تا با فواید و اصول کتابخوانی برای کودکان آشنا شوید.
چطور حس یادگیری را تقویت کنید؟
شنیدن کلمات باعث میشود تا شبکهای غنی و پربار از کلمات در مغز کودک شکل بگیرد. بنابراین هرچه داستانهای بیشتری را با صدای بلند بخوانید، او هم کلمات بیشتری را بر زبان خواهد آورد و بهتر میتواند صحبت کند. کودکانی که والدین آنها اغلب برایشان حرف میزنند یا چیزی میخوانند تا ۲سالگی نسبت به کودکانی که کسی برایشان چیزی نمیخواند کلمات بیشتری بلدند. درواقع هر کودکی که در نخستین سالهای زندگی بیشتر برایش کتاب خوانده شود، احتمال یادگیری در زمان مناسب در او بیشتر خواهد بود.
احساسات کودکتان را قوی کنید
وقتی چیزی برای کودکتان می خوانید، او میبیند که شما احساسات مختلف و صداهای پرمعنایی را بهکار میبرید که باعث پرورش و تکامل اجتماعی و عاطفی او میشود. از طرفی با کتاب خواندن او را دعوت میکنید به دیدن، اشاره کردن، لمس کردن و جواب دادن به سوالات که تمام اینها باعث ارتقای تکامل اجتماعی و مهارتهای فکری او میشود، بنابراین کودک شما قادر خواهد بود با تقلید صداها، شناسایی تصاویر و یادگیری کلمات، مهارتهای زبانی خود را تقویت کند.
پیوندتان را با کودک بیشتر میکنید
اما شاید مهمترین دلیل کتاب خواندن با صدای بلند برای کودک، ارتباط بین چیزهایی اسـت که کودکان از همه بیشتر آنها را دوست دارند یعنی صدای شما و میزان نزدیکی به شما و کتابها. وقت گذاشتن برای کتاب خواندن برای کودک نشان میدهد که خواندن، مهارتی مهمتر از یادگیری اسـت. اگر با لذت، جوش و خروش و حس نزدیکی برای کودکان کتاب بخوانید، آنها با شادی با کتاب و کتابخوانی ارتباط برقرار کرده و در آینده کتابخوانهای خوبی میشوند.
کودکان عاشق تکرارند و از این کار چیزهایی یاد میگیرند، بنابراین نگران این نباشید که یک کتاب را چندین و چندبار بخوانید. وقتی این کار را انجام میدهید، سعی کنید هر بار تاکید یکسانی را با همان صدای همیشگی بهکار ببرید. کودک شما نمیداند که تصویر موجود در کتاب به چه معناست، اما میتواند روی آنها تمرکز کند خصوصا روی چهرهها، رنگهای روشن و الگوهای متغایر. وقتی برای او به حالت عادی یا با آواز، لالایی یا اشعار کودکانه میخوانید، میتوانید او را سرگرم و آرام کنید.
چه کتابی انتخاب کنید؟
کتابی که برای کودکان میخوانید باید متون ساده و تکرارشونده و تصاویر واضحی داشته باشد. طی نخستین ماههای زندگی، کودک فقط دوست دارد صدای شما را بشنود، بنابراین میتوانید هرچه خواستید برایش بخوانید، خصوصا کتابهایی که حاوی ترانه و شعر هستند. وقتی علاقه کودکان به نگاه کردن به چیزها بیشتر شد، کتابهایی را انتخاب کنید که باوجود پسزمینه عمیق، تصاویر سادهای داشته باشد.
وقتی کودک شروع میکند به گرفتن کتاب، میتوانید کتابهای پارچهای برایش بخوانید که حاوی عکس صورت، رنگهای روشن و شکل و شمایل مختلف اسـت. وقتی کودک نسبت به چیزی که داخل کتاب اسـت واکنش نشان میدهد، کتابهای مقوایی را که حاوی تصویر بچهها و اشیای آشنا مانند اسباببازی هستند به سایر کتابها اضافه کنید.
وقتی کودک شروع میکند به کارهایی مانند صاف نشستن در وان حمام یا خوردن غذای انگشتی یا لقمهای، سعی کنید داستانهای سادهای درباره کارهای روزمره مانند زمان خواب یا زمان حمام رفتن برایش بخوانید. وقتی کودک شروع میکند به صحبت کردن، کتابهایی را انتخاب کنید که باعث میشود کودک کلمات و عبارتهای سادهای را تکرار کند.
چه زمانی برای کودکتان کتاب بخوانید؟
سعی کنید هر روز برای این کار زمانی را اختصاص دهید؛ شاید قبل از چرت روزانه یا خواب شب زمان مناسبی باشد. علاوه بر درآغوش گرفتن کودک قبل از خواب که در
هر دوی شما لذت و نشاط ایجاد میکند با تثبیت این عادت میتوانید زندگی را سادهتر کنید. این مسئله به آرامش کودک کمک کرده و انتظارات مربوط به زمان خواب را مشخص میکند. از طرفی کتاب خواندن در سایر ساعات روز هم حرکت خوبی اسـت. زمانهایی را برای این کار انتخاب کنید که پوشک بچه را عوض کردهاید و شیرش را دادهاید.
آلبوم عکس به او نشان دهید
کتابهایی که دارای الگو یا بافتهای متفاوتی هستند (یعنی نرم، دندانه دندانه یا زبرند) و نیز کتابهایی که حاوی تصاویر برجسته یا سهبعدی هستند که کودک با باز کردن آنها شگفتزده میشود برای کودکان کمسنتر مناسب اسـت. کتابهای مقوایی، ورق زدن را برای کودکان آسانتر کرده و کتابهای پارچهای را هم میتوان همهجا ازجمله وان حمام با خود برد. بهعلاوه باید بدانید که کودکان در هر سنی که باشند عاشق آلبوم عکس تصاویر افرادی هستند که آنها را میشناسند و دوست دارند. پس از آلبوم هم غافل نشوید.
چه کنید تا کودکتان کتابخوان شود؟
همین که از کودکی برای فرزندتان کتاب بخوانید و او در زندگی با کتاب مانوس باشد به احتمال زیاد در آینده هم کتابخوان خواهد شد. اما یکی از بهترین راهها برای آنکه مطمئن شوید که کودک وقتی بزرگ شد به فرد کتابخوانی تبدیل میشود این اسـت که در خانه پر از کتاب باشد. وقتی کودک به سنی رسید که بتواند وارد سبد اسباببازیها شده و یکی را بردارد حتما چند کتاب لابهلای آن وسایل بگذارید.
هرقدر مواجهه فرزندتان در دوران کودکی با کتاب بیشتر باشد،به احتمال بیشتری به خواندن کتاب در تمام دوران زندگی روی خواهد آورد. به این فکر کنید که وقتی فرزندتان تا سنین نوجوانی و جوانی کتاب ندیده و با آن مانوس نبوده اسـت،چطور می توانید از او انتظار داشته باشید که به یکباره به کتاب علاقمند شود؟ مسلما هرقدر دسترسی به کتاب برای فرزندتان راحت تر باشد، علاقه او به خواندن بیشتر خواهد بود.
عکسالعمل کودکان 6 تا 12ماهه چیست؟
بین سنین ۶ تا ۱۲ماهگی، کودک شروع میکند به درک و شناسایی تصاویری که اشیا را نشان میدهند و از همه مهمتر قوه تشخیص او برای برخی تصاویر خاص، صفحات و حتی داستانها کاملتر میشود.
وقتی برایش کتاب میخوانید واکنش نشان میدهد دستش را به طرف کتاب دراز میکند و از خودش صدا در میآورد و تا ۱۲ماهگی میتواند کتاب را ورق بزند (البته کمی با کمک شما) به تصاویر در کتاب اشاره کرده و کلمات شما را تکرار کند.
با صدای بلند کتاب بخوانید
مهمترین دلیل کتاب خواندن با صدای بلند برای کودک، ارتباط بین چیزهایی اسـت که کودکان از همه بیشتر آنها را دوست دارند یعنی صدای شما و میزان نزدیکی به شما و کتابها. وقت گذاشتن برای کتاب خواندن برای کودک نشان میدهد که خواندن مهارتی مهمتر از یادگیری اسـت .
برای آموزش کودک از قصهها کمک بگیرید
خواندن کتاب برای کودک در عین حال که باید آموزش کتابخوانی برای فرزندتان باشد، باید چیزی هم به او بیاموزد. منظور ما از خواندن کتاب صرفا صحبت با صدای بلند نیست، بلکه مضمونی باید انتخاب شود که آموزنده باشد. مساله انتخاب کردن کتاب مناسب باتوجه به انبوه کتبی که دراختیار شماست، مشکلی اساسی اسـت.
سعی کنید کتابی را برای فرزند خود انتخاب کنید که حتما در گذشته آن را خوانده و محتوای آن را پسندیده باشید، احتمال میدهید برای کودک جالبتوجه اسـت و از خواندن آن لذت میبرد، اطلاعات عمومی مناسبی را درباره جهان اطراف به کودک میدهد، به کودک کمک میکند تا احساس کند که تواناییهایی دارد که تاکنون به آنها توجه نکرده اسـت و در سایه تلاش و کوشش میتواند آنها را بهدست آورد، به کودک کمک میکند که بداند در دنیای اطراف او کودکان دیگری هم هستند که شرایط مشابهی با او دارند و با آن مشکل بهخوبی کنار آمدهاند یا آن را حل کردهاند.