سن بلوغ در دختران و پسران با تغییران فیزیولوژیکی در بدن آغاز می شود. سن بلوغ پسران بین 11 تا 14 سالگی است اما سن بلوغ جنسی دختران زودتر است.
بلوغ پدیدهای است که برای همه افراد و اندکی پس از سن هشت سالگی رخ میدهد. سن بلوغ در واقع انتقال دوران کودکی به بزرگسالی است. در این دوران، اندامهای جنسی نوجوان رشد کرده و بدن او قدرت تولید مثل پیدا می کند. این تغییرات میتواند برای نوجوان احساس افتخار و شادی به ارمغان بیاورد، اما گاهی اوقات هم میتواند او را دچار احساس سردرگمی و یا خجالت کند.
بلوغ به عنوان مرحله ای از زندگی تعریف می شود که طی آن تکامل غدد جنسی منجر به بروز صفات ثانویه جنسی، جهش رشدی و ایجاد قدرت باروری در فرد می شود. این تغییرات به واسطه هورمون های جنسی رخ می دهند. ترشح ماده ای از هیپوتالاموس که منجر به به تولید هورمون های جنسی در هیپوفیز می شود، می تواند تولید هورمون های جنسی دیگری را در اندام های جنسی تحریک نماید. این هورمون ها مسئول رشد پستان ها و رحم در دختران و تمام صفات ثانویه جنسی در پسران هستند. هورمون جنسی مردانه ای که از غده فوق کلیه ترشح می شود مسئول ایجاد موهای جنسی در دختران و کمک به رشد این موها در پسران است.
بلوغ پسران معمولاً بین سنین ۱۱ تا ۱۴ سالگی رخ می دهد. اولین مرحله، رشد بیضه هاست که با پر رنگ شدن و نازکتر شدن پوست بیضه و رشد آلت همراه است. با پیشرفت مراحل بلوغ، افزایش رشد موهای زهار، زیربغل، صورت و همچنین خشن تر شدن صدا و توانائی نعوظ رخ می دهد. جهش رشدی که همراه با افزایش اندازه بدن و توده ماهیچه ای است، در مراحل بعدی بلوغ و در سنین ۱۴ تا ۱۶ سالگی اتفاق می افتد و دو سال پس از دختران به حداکثر خود می رسد.
بلوغ در دختران زودتر از پسران رخ می دهد و اولین مرحله بلوغ در این جنس با جوانه زدن پستانها در سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی رخ آغاز شده و با رشد موهای زهار و زیربغل ادامه می یابد. جهش رشدی معمولاً نسبت به پسران زودتر رخ می دهد و با اولین عادت ماهانه که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی رخ می دهد کامل می شود. فاصله بین آغاز بلوغ و اولین قاعدگی ۲ تا 2/5 است.
در میان تغییرات ناشی از بلوغ، تغییرات ایجاد شده در اعضای تناسلی و میل جنسی آشکارترین تحولات این دوره هستند. نوجوانان نیازمند سازگاری با تغییرات پدید آمده در اعضای بدن و ایجاد تصویری جدید از خود در ذهن هستند و باید هماهنگی لازم بین نقش های دوگانه فعالیت جنسی، یعنی لذتبخش بودن این امر و نقش آن در تولیدمثل و بقای نسل را در ذهن ایجاد نمایند. اغلب جوامع تلاش می کنند محدودیتی را برای فعالیت جنسی نوجوانان در دوران پیش از ازدواج فراهم نمایند. این محدودیت ها به ارزش های مذهبی و فرهنگی جامعه بستگی دارد و انتقال این ارزش ها به نوجوانان، نیازمند درک صحیح از فیزیولوژی بلوغ و برقراری ارتباط مناسب و ایجاد حس اعتماد در آنهاست.
غریزه جنسی در سن بلوغ در نوجوانان به حداکثر خود می رسد. بسیاری از پسران از بزرگ شدن اعضای تناسلی خود در این دوران نگرانند و آن را زشت و خجالت آور می دانند. |
اگر چه توانائی نعوظ در نوزادان پسر وجود دارد اما طی بلوغ، توانائی انزال را تجربه می کنند. اولین انزال، اغلب در خواب و به صورت خود به خود یا طی رؤیاهای شهوانی (Wet dreams) روی می دهد. اغلب نوجوانان برای این تجربه آمادگی لازم را ندارند و این امر، نگران کننده و مشکل ساز و برای اغلب نوجوانان خجالت آور است مگر اینکه پیش از سن بلوغ، آمادگی های لازم به آنها داده شده باشد. نوجوانانی که راهنمائی های لازم را در این موارد از والدین خود دریافت نکرده اند، با رو آوردن به دوستان و هم سالان خود اطلاعات غلطی را دریافت می کنند.
در دختران برخلاف پسران، غریزه جنسی در این دوره بر عضو تناسلی متمرکز نمی شود اما اغلب دختران با آغاز اولین عادت ماهانه حساسیت بیشتری نسبت به اندام تناسلی خود پیدا می کنند. واکنش روان شناختی هر دختر نسبت به آغاز قاعدگی منحصر به فرد است و تحت تأثیر اطلاعات او از این روند قرار دارد. سؤال درباره اطلاعات و احساس او نسبت به شروع قاعدگی می تواند در ارائه خدمات بهداشتی و راهنمائی های لازم در این مورد به او مفید باشد.
تغییرات فیزیکی برای یک پسر در سن بلوغ معمولاً با بزرگ شدن بیضهها و جوانه زدن موهای ناحیه تناسلی آغاز میشود. پس از آن یک جهش رشد بین سنین ۱۰ و ۱۶ سالگی رخ میدهد که به طور متوسط ۱ تا ۲ سال بعد از زمان جهش رشد در دختران است. بازوها، رانها، دستها و پاها نیز سریعتر از بقیه بدن رشد میکنند. همراه با پهنتر شدن شانهها و افزایش وزن و رشد عضلات، شکل بدن شروع به تغییر میکند.
پسران ممکن است از حساسیت به لمس و یا تورم زیر نوک سینههای خود، نگران شوند. این حالت به طور موقت و به دلیل رشد بافت سینه است و در دوران بلوغ برای حدود ۵۰ درصد از پسران اتفاق میافتد اما معمولاً در عرض ۶ ماه (یا بیشتر) برطرف میشود.
اولین خش در صدا نشانه آن است که صدای پسران در حال تغییر و بم شدن است.
موهای تیره، زبر و فرفری نیز درست بالای آلت تناسلی و بر کیسه بیضه پسران میروید، که بعداً زیر بازوها و در منطقه ریش و سبیل هم رشد خواهد کرد. آلت تناسلی و بیضهها بزرگتر شده و حالت نعوظ، (که پسران در نوزادی هم تجربه میکنند)، در دفعات بیشتری تکرار میشود. انزال (انتشار مایع منی حاوی اسپرم) نیز رخ خواهد داد.
بلوغ برای دختران زودتر شروع شده و زمانی بین ۸ و ۱۳ سالگی رخ میدهد. برای اکثر دختران نخستین شواهد بلوغ، رشد سینههاست، اما میتواند رشد موهای ناحیه تناسلی نیز باشد. در ابتدا سینههای یک دختر به شکل توده لطیف، کوچک و سفت، (به نام جوانه سینه) در زیر یک یا هر دو نوک سینه شروع رشد میکند؛ در طی یک یا دو سال بعد، بافت سینه بزرگتر شده و سفتی آن کمتر خواهد شد. موهای تیره، زبر و فرفری در منطقه لابیا (چینهای پوست اطراف واژن) ظاهر خواهد شد و بعداً موهای مشابهی نیز در زیر بغل شروع به رشد خواهد کرد.
اولین نشانههای بلوغ در طی ۱ یا ۲ سال بعد، با یک جهش رشد قابل توجه آشکار خواهد شد. بدن دختر شروع به تولید چربی (به خصوص در سینهها و اطراف باسن و ران) خواهد کرد. خطوط کانتور بدن او به تدریج شبیه به فرم بدن یک زن خواهد شد. بازوها، رانها، دستها و پاها نیز بزرگتر خواهد شد.
این رویداد با شروع قاعدگی (اولین پریود) دختران، به اوج خود خواهد رسید. بر حسب سن آغاز بلوغ، دختران ممکن است اولین پریود خود را بین سنین ۹ و ۱۶ سالگی تجربه کنند.
گردآوری: مجله اینترنتی ستاره