خواب همیشه مسئلهای مهم برای دانشمندان بوده است و دنیای خواب دنیای بسیار عجیبی بوده است. تئوریها و نظریه های بسیار زیادی در رابطه با خواب وجود دارد. بسیاری از دانشمندان بر این باورند که در واقع خواب شب هنگام وسیله و واسطی برای ذخیره انرژی است.
نظریه های بسیار زیادی در رابطه با خواب ارائه شده اند که بسیاری از دانشمندان بر این باورند که شب، هنگام خواب ذهن ما در واقع در حال استراحت است؛ اطلاعات و تحقیقات جدید نشان می دهد که زمانی که خواب هستیم ذهن ما خواب نیست بلکه روند جدیدی از فعالیت خود را آغاز می کند.
فروید روانکاو مشهور نیمی از عمر خود را صرف تحقیق در رابطه با خواب و علائمی که انسان ها در خواب می بینند کرد. وی بر این باور بود که هر نشانه ای از عالم خواب معادل معنایی در دنیای واقعی است و می توان براساس خواب ها به بسیاری از علامت ها و نشانه ها و اتفاقات پی برد. با این حال یونگ، شاگرد فروید، با این نظریه استاد خود مخالف بود و نشانه های خواب را صرفاً معنا دار نمی دانست.گروه تحقیقاتی RAND در رابطه با خواب و تأثیرات آن بر روی زندگی انسان تحقیقاتی انجام داده اند. این گروه تحقیقاتی نیز در رابطه با عملکرد مغز هنگام خواب و علت نیاز بدن به خواب انجام داده اند.
یکی از تأثیرات بسیار مثبت خواب کافی این است که باعث می شود حافظه بلند مدت به درستی کار خود را انجام دهد و خاطرات و اطلاعات به خوبی و درستی در ذهن شما ثبت شوند. در طول روز ذهن شما ارتباط های بسیار زیادی با دنیای بیرون می گیرد و در طول شب و هنگام خواب است که ذهن فرصت پیدا می کند تا این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کند و بخش مهم آن را به یاد بسپارد.
اگر دانشجو و یا دانش آموز باشید بی شک خواب شبانه بسیار به شما کمک می کند تا آن چیزی که در طول روز فراگرفتهاید را به مرحله ثبت برسانید. تحقیقات نشان می دهند که بعد از هر یادگیری روزانه، مرحله ثبت و یا خواب نیاز است تا اطلاعات به حافطه بلند مدت منتقل شوند. با این حساب میان هر دو اتفاق و دو یادگیری باید این وقفه و یا خواب وجود داشته باشد تا اطلاعات به خوبی پردازش شوند. یکی از نکاتی که بسیاری از محققان به آن اصرار میورزند این است که پس از هر یادگیری و قبل از هر یادگیری مطالعه این بر روی مطالب داشته باشید تا این مطلب پس از آموزش به خوبی در ذهن شما جای بگیرد، در این روند خواب است که این چرخه را کامل می کند.
در هر حال این موضوع می تواند بازخورد منفی نیز داشته باشد. بسیاری از افراد پس از گذراندن یک روز بسیار بد ترجیح می دهند تا سریع تر به رختخواب خود بروند. در این جا افراد به دودسته تقسیم می شوند، دسته اول افرادی هستند که به هنگام رفتن به رختخواب پس از کلنجارهای بسیار زیاد به خواب می روند و دسته دوم نیز به سرعت به خواب می روند. در هر دو صورت پس از خوابیدن ذهن فعالیت خود را شروع می کند و تمام اتفاقات بد روز را تجزیه و تحلیل می کند و به حافظه بلند مدت می برد.
تحقیقات Michael Thorpy در مرکز تحقیقاتی Montefiore Health System و تحقیقات مرکز Clinical Neurology در دانشگاه Albert Einstein نشان می دهد که در شب هنگام خواب غدد لنفاوی شروع به فعالیت می کنند و سموم موجود در بدن را دفع می کند.
در مغز انسان و میان سلول های مغزی فضایی وجود دارد که در طول روز در لابه لای سلول های مغزی ذراتی از جنس β آمیلوئید پروتئین تشکیل می شوند که انباشته شدن آنها باعث بروز بیماری آلزایمر می شود و در شب و در هنگام خواب مغز شروع به پاک کردن این ذرات می کند. بسیاری از محققان بر این باورند که آلزایمر یک روند بسیار طولانی دارد و فردی که در ۷۰ سالگی آلزایمر می گیرد در واقع بیماری او از ۵۰ سالگی شروع شده است، پس باید به این نکته توجه کرد که مراقبت در همه مراحل زندگی مهم و ضروری است.
در واقع می توان گفت که خواب و مدت زمان و کیفیت خواب بسیار به درک و قدرت تجزیه تحلیل مغز وابسته است. خواب به هماهنگی میان اجزا بدن نیز بسیار کمک می کند. درواقع می توان گفت این خواب است که به زندگی و بیداری ما معنا می دهد. بی شک این اتفاق برای شما افتاده است که پشت اتومبیل خود در حال رانندگی هستید و ناگهان خواب به سراغ شما می آید، در این شرایط دیگر هماهنگی میان دست و پا و ذهن شما وجود ندارد و حتی ممکن است به جای پدال گاز پای خود را روی پدال ترمز بگذارید. این یک نمونه از عملکرد مغز در هماهنگی است، چه بسا که در طول روز همه چیز با هماهنگی ذهن امکان می یابد. علاوه بر حافظه بلند مدت، خواب بر روی حافظه کوتاه مدت انسان نیز تأثیر دارد.
خلاقیت نیاز به خواب دارد
خوابیدن در رشد خلاقیت انسان بسیار تأثیر گذار است. براساس تحقیقات فروید تنها در خواب است که انسان از حد و مرز و تابو های جامعه و شخصی و فردی عبور می کند و یا به اصطلاحی در خواب است که انسان خارج از جعبه زندگی و محدودیت ها فکر می کند. بسیاری از هنرمندان، به خصوص شعرا در هنگام خواب نیز تخیل هایی می کنند و این تخیل بر روی کار و آثار آنان بسیار تأثیر می گذارد. در هنگام خواب تفکر همگرا ما تبدیل به تفکر واگرا می شود و این تفکر واگرا زمینه های بیشتری را برای دریافت عوامل بیرونی ایجاد می کند.
تحقیقات نشان می دهد که بیشتر انسان های موفق در شب تایم خواب مفید دارند و صبح هنگام نیز در ساعت مشخص و زود بلند می شوند و در طول روز نیز عملکرد بهتری از افرادی دارند که در شب به اندازه کافی نمی خوابند.
بی خوابی و افسردگی عواملی هستند که به هم ارتباط دارند. معمولاً انسان های افسرده در هنگام خواب با مشکلات بسیار زیادی مواجه می شوند و یا اصلاً ساعت خواب مناسبی ندارند. افرادی که در روز کمتر از ۶ ساعت و یا بیشتر از ۸ ساعت می خوابند بسیار مستعد هستند تا به افسردگی مبتلا شوند.
سلامت بدنی و عمر طولانی
همان طور که مغز شما به استراحت نیاز دارد بدن شما نیز به استراحت و وقفه نیاز دارد. براساس تحقیقات Radiological Society از دانشگاه North America، خوابیدن کمتر از ۴ ساعت در زور باعث می شود تا اثراتی نظیر فشار خون بالا، تغییر ضربان قلب، تغییر سطح هورمون ها بر روی بدن ایجاد شود.
بسیاری از محققان بالانس نبودن ساعات خواب را نیز عامل بسیاری از بیماری ها نظیر قند، چربی خون بالا و حتی اضافه وزن دانسته اند. در این میان افرادی که شب ها کمتر از ۶ ساعت می خوابند بیشتر در معرض خطر هستند تا افرادی که بیشتر از ۸ ساعت در روز می خوابند. کم خوابیدن به صورت مفرط و مداوم می تواند باعث بروز بسیاری از بیماری های خطر ناک شود.
ارگان های بدن بر روی سیستم و برنامه خواب و بیداری بسیار حساس هستند و همه چیز را براساس آن تنظیم می کنند پس برای سالم بودن در وهله اول بهتر است از ساعت خواب خود شروع کنیم.
کودکان بیشتر از بزرگسالان نیاز به خواب دارند. در طول یک روز یک کودک تازه متولد شده تنها به چند ساعت بیداری نیاز دارد و باید بیشتر روز را در خواب باشد تا مغز بتواند بافت های خود را به درستی تکمیل کند. بسیاری از تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که در سنین ۴ تا ۸ سال شب ها کابوس می بینند و نمی توانند به درستی بخوابند در بزرگسالی به مشکلاتی روبه رو خواهند شد.
در شب، خواب انسان به دو بخش تقسیم می شود، بخش اول خواب، خواب سطحی است و بخش دوم خواب عمیق است که انسان در طول خواب شبانه حداقل به ۳ ساعت خواب عمیق در مرحله دوم نیاز دارد و بزرگسالان نیز مانند خردسالان باید در رابطه با خواب خود حساس باشند.
شاید حالا زمانی است که باید در رابطه با زمان خواب خود تجدید نظر کنیم و در رابطه با آن بسیار حساس تر باشیم. بی شک خواب خوب می تواند به عملکرد بهتر در روز منجر شود، پس بهتر است از همین حالا این تغییرات را در برنامه های خود قرار دهیم.