بر همین اساس است که در سال‌های اخیر بحث ساماندهی تعطیلات رسمی کشور مطرح شده و در کنار آن طرح افزایش تعطیلات آخر هفته و تغییر آن به روزهای جمعه و شنبه نیز به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است. به باور کارشناسان این حوزه، براساس پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده برای توسعه گردشگری باید در تمام فصل‌های سال تعطیلات مناسبی داشته و در روزهای آخر هفته نیز به جای فعالیت نیم روز و بهره‌وری اندک با افزایش تعطیلات امکان سفر در آخر هر هفته را برای شهروندان افزایش دهیم. این امر میتواند درآمدزایی اقتصادی کلانی را برای کشور به همراه داشته باشد.
مدیریت مناسب گردشگری با ساماندهی تعطیلات
به عقیده کارشناسان مدیریت مناسب گردشگری به معنای مدیریت و توزیع مناسب تعطیلات رسمی کشور است.
نفیس اصغری، کارشناس گردشگری اتاق بازرگانی ایران در این‌باره گفت: اگر قصد پرداختن به موضوع گسترش گردشگری در داخل کشور را داشته و با هدف توسعه گردشگری داخلی گام برداریم باید در نخستین اقدام به ساماندهی تعطیلات آخر هفته بپردازیم. به گفته اصغری روز جمعه همواره در تقویم مسلمانان تعطیل بوده اما اگر بنا به هر دلیلی روز پنجشنبه نیز تعطیل شود، در مبادلات تجاری با دیگر کشورهای دچار مشکل می‌شویم. بنابراین بهتر است جمعه و شنبه به عنوان تعطیلات رسمی هفتگی درنظر گرفته شود تا هم از مبادلات تجاری جهان عقب نمانیم و هم شهروندان بتوانند فرصت مناسبی برای بهره‌گیری از برنامه‌های سفر داشته باشند. اصغری با اشاره به تلاش‌های اتاق بازرگانی ایران و اتاق بازرگانی تهران برای ساماندهی تعطیلات آخر هفته، اظهار کرد: اگر قصد داریم گردشگری کشور را فعال کنیم باید تعطیلات پایان هفته افزایش یابد اما همواره با تصویب ۲روزه شدن و تغییر تعطیلات آخر هفته از پنجشنبه به شنبه مخالفت میشود.
امکان سفر در هر ۴ فصل سال
با ساماندهی و توزیع مناسب گردشگری می‌توان امکان سفر در هر ۴ فصل سال را برای خانوارها فراهم کرد. علی‌باقر نعمتی‌زرگران، مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات گفت: ساماندهی تعطیلات باید به شکلی باشد که به توزیع زمانی و مکانی سفر کمک کند. درحال حاضر ما ۲ تقویم تعطیلات شمسی و تقویم تعطیلات قمری داریم که این امر موجب شده نتوانیم تعطیلات رسمی کشور را به گونه‌ای مناسب ساماندهی کنیم. وی افزود: اتاق فکری که به منظور ساماندهی تعطیلات رسمی کشور ایجاد شده راهکار ساماندهی تعطیلات را در آن دیده که تعطیلات از تجمیع در ۲ زمان به ۴ زمان توزیع شود و هر فصل سال تعطیلات خود را داشته باشد. نعمتی زرگران ادامه داد: به این ترتیب خانواده‌ها می‌توانند برای سفر در هر ۴ فصل سال برنامه‌ریزی کنند اما زمانی که تعطیلات کشور محدود به ایام عید و تابستان شود تراکم سفر، ترافیک و تجمع خانوارها در چند نقطه کشور را به دنبال دارد.
او با اشاره به نقاط مثبت توزیع تعطیلات در ایام مختلف سال اظهار کرد: با توزیع تعطیلات در فصل‌های مختلف سال خانوارها می‌توانند در هر ۴ فصل سال سفر کنند و در زمستان به جنوب کشور، در تابستان به مناطق سردسیر سفرها افزایش یابد و این امر هم به توزیع زمانی و هم به توزیع مکانی سفرها کمک می‌کند. مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات با اشاره به طرح افزایش تعطیلات پایان هفته به ۲ روز در هفته بیان کرد: اتاق بازرگانی ایران و تهران مطالعات و پژوهش‌هایی روی این موضوع انجام داده‌اند و در کمیسیون گردشگری نیز در چندین جلسه روی آن بحث شده که اگر مانند تمام دنیا ۲ روز در هفته تعطیلات آخر هفته داشته باشیم شاهد رشد چشمگیر گردشگری در کشور خواهیم بود. او اظهار کرد: اکنون فقط چند شرکت و سازمان در پایتخت تعطیلات خود را به ۲ روز در هفته افزایش داده‌اند. منافع اقتصادی این امر بسیار زیاد خواهد بود چراکه این امر موجب امکان برنامه‌ریزی خانواده‌ها برای سفر شده و اقتصاد گردشگری را رونق بخشند.
نعمتی‌زرگران با اشاره به بازدهی اندک روزهای پنجشنبه برای هر دو بخش کار و استفاده از تعطیلات تصریح کرد: به طور معمول شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف کشور در روزهای پنجشنبه به‌طور نیم‌روز فعالیت می‌کنند و بازدهی چندانی از نظر کاری ندارند اما اگر به جای فعالیت محدود و چند ساعته ۲ روز در هفته تعطیل باشد زمان برای سفر کردن مردم بیشتر بوده و فرصت برنامه‌ریزی بیشتری را دارا هستند. او تاکید کرد: یکی از مشکلاتی که در تعطیلات آخر هفته کشور وجود دارد آن است که تعطیلات ما با تعطیلات آخر هفته دنیا بسیار ناهمگون است و ۴ روز در هفته ارتباط کاری ما با دنیا به کلی قطع میشود. اغلب سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی در کشورها پنجشنبه و جمعه تعطیل هستند و در دنیا نیز تعطیلات پایان هفته شنبه‌ها و یکشنبه‌ها هستند. نعمتی‌زرگران افزود: مانند بسیاری از کشورهای مسلمان دنیا می‌توانیم زمان تعطیلات آخر هفته کشور را تغییر و ارتباط کاری خود را با دنیا به ۴ روز افزایش دهیم.
تعطیلات بدون ترویج فرهنگ سفر
توزیع تعطیلات بدون ترویج فرهنگ سفر کمکی به توسعه گردشگری نمی‌کند و مردم باید نخست بیاموزند مانند یک گردشگر برای سفر خود برنامه‌ریزی و با ویژگی‌های گردشگران سفر کنند؛ نه مانند مسافران انبوه.
رضا نوری شادمهانی، استاد گردشگری به «گسترش‌تجارت» گفت: ساماندهی تعطیلات پایان هفته برای رونق گردشگری شرط لازم است اما کافی نیست چراکه سفر کردن در سبد خانوارهای ایرانی جایگاهی ندارد. او افزود: میان مسافر و گردشگر تفاوت‌های بسیاری وجود دارد و رفتار گردشگران با رفتارهای مسافران متفاوت است. گردشگر داستان سفر خود را پیش از سفر آغاز کرده و با علم و آگاهی مقصد سفر خود را انتخاب می‌کند، شرایط سفر خود را درک کرده و با برنامه‌ریزی سفر می‌کند. نوری‌شادمهانی با اشاره به رفتارهای ایرانیان در هنگام سفر بیان کرد: ایرانیان بیشتر مسافر هستند تا گردشگر و هنوز فرهنگ گردشگری در میان مردم کشور ما جا نیفتاده است.
او با بیان اینکه برای توسعه گردشگری باید فرهنگ گردشگری را ترویج دهیم، اظهار کرد: در گردشگری داخلی مخاطب روشنی نداریم و تا مخاطب‌سنجی نکنیم و فرهنگ گردشگری را ترویج ندهیم نمی‌توانیم به توسعه گردشگری امیدوار باشیم. این استاد گردشگری افزود: برخی می‌اندیشند افرادی که در ایام عید سفر می‌کنند در زمره گردشگران قرار می‌گیرند اما گردشگران می‌دانند در ایام نوروز حجم مسافران در شهرهای اصفهان، شیراز و مناطق شمالی کشور بسیار بالا بوده و با ترافیک و مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شوند بنابراین ایام دیگر سال را برای سفر کردن انتخاب می‌کنند. او با اشاره به درآمد اقتصادی بالای مسافران در صورت ساماندهی تعطیلات اظهار کرد: به طور حتم ساماندهی تعطیلات منافع اقتصادی بسیاری را برای گردشگری کشور به همراه خواهد داشت اما درآمدزایی در گردشگری برای ما کافی است یا به دنبال آن هستیم که گردشگری را براساس استانداردها و معیارهای جهانی توسعه دهیم؟
نوری با اشاره به اینکه گردشگری ایران در رده مسافرت انبوه قرار می‌گیرد، عنوان کرد: رواج و درونی کردن فرهنگ گردشگری و آموزش سفر کردن بر اساس موازین گردشگری اصولی و علمی از الزامات توسعه گردشگری است.
او در ادامه با تاکید بر لزوم ساماندهی تعطیلات و توزیع آن در فصل‌های مختلف سال بیان کرد: تعطیلات نباید تنها در فصل‌های بهار و تابستان باشند. اگر تعطیلات را در فصل‌های مختلف سال توزیع کنیم می‌توانیم به رونق گردشگری در مناطق مختلف سال کمک کنیم. نوری افزود: به عنوان نمونه فصل زمستان دارای کمترین روزهای تعطیل است.
این در حالی است که مناطق جنوبی کشور بهترین مقصد برای سفر کردن در این ایام سال هستند و با توزیع مناسب تعطیلات در فصول مختلف می‌توان حجم سفر در مناطق جنوبی کشور را افزایش داد. او بیان کرد: ساماندهی زمان و مکان در گردشگری از الزامات است و میتواند گردشگری را در مناطقی که دارای ظرفیت‌های لازم هستند، فعال کند یا اینکه در نوروز اصفهان از حجم بالای گردشگران در حال انفجار است اما مناطق زیبای گردشگری در نزدیکی همین شهر خالی از مسافر هستند.
سخن پایانی
توزیع مناسب تعطیلات در تمام ایام سال میتواند توسعه گردشگری را به همراه داشته باشد. مردم برای سفر کردن به زمان کافی نیاز دارند. اگر در فصل‌هایی مانند زمستان تعطیلات به میزان کافی وجود داشته باشند مناطق گردشگری جنوب کشور نیز شاهد حضور گردشگران خواهد بود اما تمامی این موارد در صورتی به توسعه گردشگری می‌انجامد که گردشگری علمی ومناسب را در کشور رواج دهیم و به مردم بیاموزیم مانند گردشگران سفر کنند نه مسافران انبوه.
*خبرنگار