با دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان پا پرانتزی آشنا شوید.
از بیماری های شایع در کودکان است.هنگامی که کودکی که دچار قوس پا است،می ایستد در حالی که پاهایش در کنار هم هستند، فضای مشخصی بین ساق پاها و زانوهای او وجود دارد. چنین چیزی می تواند ناشی از انحنای یک یا هر دو پا به سمت بیرون باشد. غالبا با راه رفتن کودک این ظاهر قوسی پاها بزرگنمایی می شود. در بسیاری از موارد قوس پا، کودک اضافه وزن قابل توجهی دارد. با همه این ها قوس پا در نوجوانان زیاد شایع نیست. ژنوواروم، زانوی درون گرد، زانو پرانتزی یا پاکمانی ( واروس بیش از حد ) اختلال در مفصل زانو است که در آن زانو ها از هم فاصله زیادی می گیرند.
زانوی من پرانتزی است؟
برای این که بتوانید زانوی پرانتزی را تشخیص دهید، باید از فرد بخواهید به صورت طاقباز روی کمر خود دراز بکشد. سپس هر دو پا را در حالت آزاد، کنار هم قرار داده تا بتوانید فاصله دو کندیل داخلی رانها را اندازهگیری کنید.
برای کسی که اطلاعات درستی از این ناهنجاری ندارد سختتر است؛ مگر این که این تغییرشکل آن قدر زیاد شده باشد که حتی افراد غیرمتخصص نیز بتوانند زانوی پرانتزی را از زانوی سالم تشخیص دهند.
فاصله دو کندیل داخلی ران در زانوی پرانتزی درجههای مختلفی دارد. در درجه اول این ناهنجاری، فاصله دو کندیل داخلی ران به 2.5 سانتیمتر میرسد.در درجه دوم این فاصله 2/5 تا 5 سانتیمتر بوده و اگر همین فاصله بیشتر از 5 تا 7.5 سانتیمتر باشد، زانوی پرانتزی وارد درجه سوم خود میشود. در درجه چهارم، فاصله دو کندیل داخلی ران از 7/5 سانتیمتر نیز میگذرد. حتی در صورتی که میزان فاصله دو کندیل داخلی ران کم باشد، تغییرشکل در این ناحیه توسط متخصص پزشکی ـ ورزشی قابل تشخیص است.
معاینه در حالت خوابیده به پشت انجام میگیرد.زانوها را کاملا باز کنید و قوزکهای داخلی هر دو پا را به هم بچسبانید و تا حد ممکن استخوانهای کشکک را به سمت هم بچرخانید.اگر فاصله دو زانو در این حالت بیش از سه سانتیمتر باشد، به بررسی پزشکی نیاز دارد.پزشک معمولا با گرفتن عکس ایستاده از کل اندام تحتانی و محاسبات خاص، ارزیابی دقیقتری انجام خواهد داد.
خمیدگی، پرانتزی بودن پاها و زانوی ضربدری درکودکان رایج است، کودکانی بزرگسالانی که دچار زانو پرانتزی هستند، زمان ایستادن اگر پاهای خود را جفت کنند، فاصله زیادی بین زانوها و ساق پاها ایجاد می شود. مشکل پای پرانتزی می تواند در هر دو زانو رخ دهد.اکثر کودکان در چند سال اول زندگی خود مشکل پای پرانتزی را دارند. که با بزرگ شدن برطرف شده و نیاز به درمان پای پرانتزی نیست. زانوی پرانتزی در کودکانی که اضافه وزن دارند شایعتر می باشد. نوجوانان هم در بعضی موارد دارای ساق پای خمیده یا پرانتزی هستند، اما این عارضه در کودکان شایعتر می باشد, در صورت بروز علائم باید برای درمان زانوی ضربدری و پرانتزی اقدام نمود.
خمیدگی ساق پا هنگام ایستادن در کودکان بسیار آشکار است. یکی از رایجترین علائم زانو پرانتزی طریقه راه رفتن، غیرطبیعی است. کودکان مبتلا به عارضه پای پرانتزی هیچ تاخیری در زمان راه افتادن ندارند. میزان خمیدگی زانو پرانتزی میتواند زیاد باشد و این یک هشدار برای والدین و خانواده ها است. پیچ خوردن یک پا معمولا دربچه ها رایج است ودربچه هایی که دارای پاهای خمیده هستند اتفاق میافتد.
زانوی پرانتزی، باعث درد نمی شوند، اما پا پرانتزی در بزرگسالی میتواند باعث ناراحتی و درد در لگن، زانو درد و درد مچ پا شود، این مسئله به دلیل فشار غیر طبیعی که روی ساق پای خمیده ایجاد میشود، به وجود می آید. اغلب والدین نگرانند که درصورت پایداری این مشکل، کودک در بزرگسالی دچار مشکل شود.
چرا پا پرانتزی شدم؟علت پا پرانتزی بودن چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث ایجاد زانوی پرانتزی میشود؛ بررسیهای علمی نشان داده است استفاده زیاد و بیرویه از پوشک بچه میتواند باعث زانوی پرانتزی در نوزاد شود! یکی دیگر از دلیلهایی که امروز بیشتر از گذشته شاهد آن هستیم، چاقی در کودکان است. این چاقی علاوه بر هزار و یک دردسری که در حال و آینده فرزندانمان ایجاد میکند، زانوی پرانتزی را نیز به ارمغان میآورد!
در مورد اکثر نوزادانی که با مشکل پای پرانتزی و یا پای ضربدری به دنیا می آیند، نگرانی وجود ندارد، زیرا این عارضه فیزیولوژیکی در اکثر موارد خود به خود بهبود یافته و باعث ایجادمشکلات در دراز مدت نمیشود. کودکانی که هر دو زانویشان یا تنها یک زانویشان پرانتزی است، احتمال ابتلا به بیماری بلانت Blount را دارند، پا پرانتزی باعث بدشکلی ناحیه صفحه رشد کودک در بالای قلم پا میشود، در سنین پایینتر از ۲ سال تشخیص عارضه زانوی پرانتزی کودکان توسط پزشک کمی مشکل است اما زمانیکه کودک به ۳ سالگی رسید و پرانتزی بودن پای او بررف نشده بود. پزشک تصویر برداری با اشعه ایکس را برای تشخیص بیماری بلانت تجویز می کند.
ابتلا به بیماری نرمی استخوان هم از دیگر علت زانوی پرانتزی می باشد، بیماری نرمی استخوان باعث بدشکلیهای استخوانی در مفصل میشود. شیوع این بیماری در کشورهای پیشرفته نادر است، زیرا کودکان در این کشورها زیرا کودکان دراین کشورها از ویتامین دی، کلسیم و فسفر کافی برخوردار هستند.
از آنجا که در کودک نوپا هنوز استخوان و ماهیچهها بخوبی شکل نگرفته و تحمل وزن او را ندارند، اضافه وزن میتواند براحتی در پاها تغییر شکل ایجاد کرده و او را دچار زانوی پرانتزی کند.از سویی اگر اضافه وزنی هم در کار نباشد، همین که بچهها زودتر از سن رشد خود شروع به راهرفتن کنند، این موضوع نیز میتواند باعث زانوی پرانتزی شود. بهجز این، مواردی مانند راشیتیسم (نرمی استخوان)، شکستگی استخوان پا، بخصوص در نزدیکی سطوح مفصلی و همچنین چرخش پاها به سمت داخل، از دیگر دلایل ایجاد زانوی پرانتزی هستند.
البته نباید مشکلات عضلانی پاها را فراموش کنیم. ضعف ماهیچه همسترینگ خارجی (دو سر رانی) یا کوتاهی ماهیچه همسترینگ داخلی (نیمه غشایی و نیمه تاندونی)، همچنین پارگی لیگامان جانبی ـ خارجی زانو نیز میتوانند زانوی پرانتزی را به دنبال داشته باشند. موارد زیادی در ایجاد این ناهنجاری سهیم هستند؛ بنابراین بهتر است برای شناسایی هر چه سریعتر چنین مشکلاتی به متخصصان پزشکی ـ ورزشی مراجعه کنید تا مانع پیشرفت آن شوید.
عوارض پای پرانتزی
پای پرانتزی مشکل شایعی در افراد مسن بهخصوص زنان دچار آرتروز است، اما آیا مشکل فقط به زانو ختم میشود؟
جواب منفی است، چون با متمایل شدن زانو به خارج و واکنش به آن، اختلالهایی به مرور ایجاد میشود که شامل ایجاد اختلال در ساق پا، درد حین ایستادن و قدم زدن، لنگش، مشکل در حمل اجسام، مشکل شدن استفاده از توالت ایرانی و اشکال در نشستن به حالت چمباتمه روی زمین است.تا قبل از چهار سالگی درمانهایی غیر از جراحی انجام میشود که شامل استفاده از انواع اُرتوزهای زانو، قوزک پا و پنجه پا است.
درمان پاهای پرانتزی
درمان زانو پرانتزی در سنین پایین به راحتی و با روشهای درمانی بدون جراحی امکان پذیر است . اما با بالا رفتن سن کودک میزان پاسخ دهی به درمانها رفته رفته کاهش میابد . لازم است والدین در صورت مشاهده علائم زانوی پرانتزی در کودک به متخصص درد مراجعه نموده و پس از دریافت برنامه درمانی از سوی تیم پزشکی و دریافت راهکارهای درمانی نسبت به اصلاح مشکل فرزند خود اقدام کنند.
کلینیک تخصصی زانو درد با کادری از مجربترین متخصصین درد اقدام به درمان انواع ناهنجاریها و دفورمیتی های پای کودکان از جمله درمان پا پرانتزی مینماید . با اقدامات درمانی به موقع، درمان پای پرانتزی با روشهای ساده و بدون نیاز به عمل جراحی ممکن خواهد بود. کلینیک تخصصی زانو درد از پیشرفتهترین و جدیدترین روشهای درمانی، برای درمان دفورمیتی های پای کودکان استفاده مینماید.
تمرینات اصلاحی و ورزش های زانو درد و مربوط به زانوهای پرانتزی برای تقویت عضلات اطراف زانو و بالای ران طراحی شدهاند تا بتدریج و با گذشت زمان به سمت تغییر نحوه قرار گیری پاها تلاش شود. بیشتر تمرینات به بهبود حالت بدن کمک کرده شدت بیماری پا پرانتزی را کاهش می دهد. به ویژه برای کودکانی که سن خیلی کم، زانو پرانتزی در آنها تشخیص داده شده، نرمش و حرکات اصلاحی پای پرانتزی همراه با درمانهای دستی میتواند بسیار اثر بخش باشد.
تمرینات تقویت کننده پا با کاهش فشار وارده به مفصلها و تاندون ها به تقویت عضلات اطراف انوها و در نتیجه بهبود پای پرانتزی کمک میکند. نرمش ها و ورزش زانو و تقویت کننده پا به ویژه در مواردی که قوس پاها کم باشد به صاف کردن پاهای پرانتزی کمک میکنند. متخصصین درد در کلینیک تخصصی زانو درد برای هرکدام از بیماران با توجه به شرایط سنی و نوع دفورمیتی زانو راهکارهای تمرینی ویژهای را طراحی و در انجام حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی به بیمار کمک میکنند.
این روش درمان زانوی پرانتزی اکثر موارد برای کودکان انجام می شود و اگر به صورت منظم انجام شود میتواند باعث رفع انحراف زانو شود. در روش ماساژ درمانی متخصصین سعی می کنند با حرکت ساق پا باعث صاف شدن پاها هنگام رشد کودک شوند. یکی ازروش هایی که برای درمان پای پرانتزی انجام میشود صاف کردن پا وسپس خم کردن آن به طرف سینه است.شما باید این اقدام راچندین باربرای دست یابی به نتیجه مطلوب انجام دهید.
در صورتیکه بیماری پای پرانتزی در سنین کم تشخیص داده شود، یکی از اقداماتی درمانی مفید و اثر بخش استفاده از بریس های مخصوص پای پرانتزی می باشد. کلینیک تخصصی زانو درد با تجویز بریس مخصوص پای پرانتزی برای کودکان روند پیشرفت این مشکل را در کودک کنترل و به درمان آن میپردازد. این بریس ها (زانو بندهای مخصوص) با اصلاح راستای پای کودک به مرور زمان انحنا و انحراف زانو را کاهش میدهد . این روش درمانی خصوصا در سنین پایینتر و با میزان انحراف کمتر زانو بسیار موثر میباشد.
زانوی پرانتزی باعث عدم استحکام پاها و در نهایت عدم تنظیم راستای بدن میشود و می تواند باعث ضعف شدید مفصل زانو شود. افرادی که دچارزانوی پرانتزی هستند معولا دچاررگ به رگ شدن زانووضعف لیگامنت های زانو میشوند استفاده ازکفش هایی که برای پای پرانتزی طراحی شده است باعث تنظیم پاها و پیشگیری از آسیب دیدن آنها میشود.طراحی کفشها به صورتی است که در کنارههای بیرونی پا،ضخامت کفی کفش بیشتر است و باعث کاهش دردهای شدید و بهبود وضعیت تعادل پاها میشود.
در موارد نادری که حالت پرانتزی پا کاملاً برطرف نمیشود و یا سن بیمار بالا رفته است و تا کنون درمانی برای وی صورت نگرفته است و در موارد شدید انحراف زانوها که روش های درمانی بدون جراحی موفقیت آمیز نباشند ممکن است انجام عمل جراحی به عنوان یک گزینه درمانی مطرح شود. اگر بدشکلی زانوها شدید باشد، آنگاه به والدین توصیه میشود تا برای اصلاح و رفع کامل پای پرانتزی عمل جراحی را به عنوان یک گزینه درمانی مد نظر قرار دهند.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی