نکوهش افراط در محبت به کودکان
امام محمدباقر علیه السلام:
«شرّ الاباء من دعاهُ البرُّ الی الافراط»
بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی و محبت نسبت به فرزندان از حد تجاوز کنند و به زیاده روی و افراط بپردازند.
1- سعی کنید بتدریج واقعیت زندگی را برای طبقه جوان تشریح کنید تا در آینده بتوانند خود را با زندگی انطباق دهند.
2- باید توجه کنید که از دوران کودکی فرزندان خود را افرادی دقیق و موشکاف بار آورید.
3- کودک را تا حدی نسبت به زندگی خود خوشبین کنید چرا که شکوه پی در پی او را به آینده بدبین می کند.
4- تأمین خوشبختی کودکان وظیفه ایست مقدس و شریف.
5- پسران را تشویق کنید که خصوصیات مردانه را کسب کنند و دختران را تشویق کنید تا خصوصیات زنانه را به دست آورند.
6- سعی کنید هرگز حالات و خصوصیات بچه های خود را توصیف نکنید چون با این عمل عمر آنها را محدود و مقید می سازید.
7- توجه به این مسأله داشته باشید که دید تازه ای از زندگی و جهان بینی به فرزندتان عطا کنید.
8- سعی کنید زندگی خود را با کسب موفقیت هایی پرثمر سازید و به همین صورت از پیشرفت فرزندان خود نیز لذت ببرید.
9- از وظایف عمده و اساسی شما پدران این اسـت که به فرزندتان کمک کنید تا هدف زندگیش را انتخاب کند و برای اعمال و رفتارهایش دلایلی بیابد تا بداند چرا زنده اسـت، چرا می میرد، چه می کند، و چگونه عمل می نماید، مشکلات چیست و چگونه باید حل کند و با آن روبرو شود.
10- به او بفهمانید که تصمیم گیریهای عجولانه و امروزی او، بر زندگی فرداها و سالهای آینده اش تأثیر می گذارد.
11- با کودکان خود مشورت کنید تا آنها از تجربه های شما استفاده کنند.
12- فرزندان خود را وزیر و مشاور خود بدانید، با آنها همکار و همراه باشید از هدایت و پنددهی آنان غافل نمانید و به آنها محبت کنید.
13- بچه ها استعدادها و علایق خود را بهتر می شناسند و برای آینده خود نقشه هایی دارند پس شما به تنهایی برای زندگی آینده آنها تصمیم نگیرید.
14- والدین محترم توجه داشته باشید که فاصله دور نسل نو و نسل قدیم، ناشی از اعمال قدرت و یکه تازی بزرگسالها و به حساب نیاوردن بچه ها در مورد مسائل مربوط به خودشان اسـت پس بچه های خود را در مورد مسائل مربوط به خودشان شرکت دهید.
15- در برنامه ریزیها و مسئولیت های خانوادگی او را هم شرکت دهید و از او نظرخواهی کنید.
16- شما می توانید به فرزندان خود کمک کنید به درجه و مقامی از معنویت برسند که بدانند برای چه زندگی می کنند و از انجام هدفی که در پیش دارند خرسند و هیجان زده باشند.
17- به دختران باید تفهیم کرد که هدف عالیتری در زندگی دارند و غرض از زندگی و تشکیل خانواده تنها رسیدن به خوشی و لذت نیست، هدف تحقق خواست خدا در دوام و بقای نسل مطرح اسـت.
18- برای کودکانتان در هریک از کارهایشان هدف بوجود بیاورید.
19- باید به جوانان بیاموزید که اگر در زندگی دارای هدف و اعتقادی صحیح و عاقلانه داشته باشند آن هدف در زندگی به آنان آرامش و دلگرمی خواهد داد و به آنان نیرو می بخشد.
20- به کودکان یاد بدهید که چگونه بتوانند با تحمل ناملایمات به ارزش هایی دست یابند.
21- وقتی با مشکلات فرزندانتان برخورد می کنید بکوشید که ریشه های اساسی این مشکلات را بیابید.
22- مشکلات بچه ها را با خود آنها مطرح کنید.
23- مشکلات کودکان را به صرف این که از نوع مشکلات کودک اسـت و از بین خواهد رفت کم اهمیت و نادیده نگیرید.
24- او را با دشواریها مواجه کنید تا در بزرگی بتواند در برابر مشکلات مقاومت کند.
25- با دقت در رفتار فرزندانتان در پیدا کردن ریشه دلگیریها و درگیریها بکوشید.
26- درس تحمل در برابر مصائب و وقایع دردناک را که برای آدمی ناگزیر اسـت به کودک آموزش دهید.
27- به کودکان یاد دهید که در برابر سختی ها و مصائب و آلام زندگی متزلزل نشوند و گرفتار ضعف و یأس نگردند.
28- به او یاد بدهید که با وجود تمام مشکلات و سختی ها و جنگ ها، باید به سوی پیشرفت و از بین بردن مشکلات پرداخت و ناامیدی را کنار گذاشت.
29- به او بفهمانید که انسان شاید در زندگی شکست هم بخورد پس نباید در این راه خود را باخت و به مسخره کردن و طعنه زدن دیگران ناراحت شد.
30- به او بفهمانید که مشکلات جزء زندگی اسـت و سرشت زندگی آمیخته با دشواری هاست: «ان مع العسر یسرا».
31- به او آگاهی دهید که انسان توان مبارزه با مشکلات را دارد. ولی نباید خود را ببازد و باید در مقابله با موانع استقامت به خرج دهد.
منبع مقاله : شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم