مجله مطالب خواندنی
سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....مجله مطالب خواندنی
سبک زندگی، روانشناسی، سلامت،فناوری و ....تاریخچه گلیم و رواج آن در ایران بخش دوم
[ad_1]گلیم ایل سون ( شاهسون ):
سون ها از اتحاد ۵۰ ایل در ناحیة آذربایجان به وجود آمده اند. مهم ترین بافت آنها گلیم های سوماک است که در زبان محلی به آن ورنی می گویند. به طور کلی از طرح های هندسی شکسته با رنگ های ملایم استفاده می کنند و کمتر می توان دو گلیم ایل سون را از نظر طرح و رنگ مشابه یافت. بهترین رو اسبی در ایران جل اسب های سون است که به صورت ۶ تکه با رنگ های متنوع است.
گلیم لری:
لرها گلیم های مرغوبی می بافند که اغلب با رنگ های سیاه، سبز، آبی، سفید با نقوش خاص منطقه مشخص می شود. بهترین بافت لرها خورجین بزرگ برای نگهداری اثاث خانه است. حاشیة آنها را برای آنکه محکم باشد قالی بافی می کنند.
گلیم هرسین:
گلیم هرسین بنا بر ذوق و سلیقة بافنده و شرایط اطراف او بافته می شود. در حاشیه و زمینة نقش ها ریز و پر بافته می شوند، به طوری که جای خالی در این گلیم وجود ندارد. از پشم بز به علت ضد بید بودن در حاشیة گلیم استفاده می کنند. رنگ های گلیم هرسین عمدتاً به سفید، سرمه ای، سبز و قرمز و اخیراً سرخابی محدود می شود.نقوش بیشتر دارای حاشیه، کناره و چند ترنج در امتداد یکدیگر و در وسط هستند.که درون همة سطوح پر از نقوش حیوانات و اشکال مشخصة هرسین است.حاشیه ها بیشتر به صورت چهارضلعی، لوزی یا مثلثی در دنبال یکدیگر هستند.در بعضی بافته ها طرح فقط یک فرم است که با بازی رنگ و جا به جایی آن گلیم را بافته اند.مثلاً در حاشیة تیرة آن فرم روشن است و در زمینه، که روشن است، آن فرم تیره بافته شده است.
گلیم بلوچ:
بلوچ ها به دلیل شرایط اقلیمی همیشه با طبیعت در پیکارند و همواره آرزوی برخورداری از منابع فراوان آب و مرغزار را در بافت های خود بیان کرده اند.
معمولاً سرتاسر گلیم بلوچ از بافت راه راه شکل گرفته که در هر ردیف آن نقوش متفاوت از طرح و رنگ به چشم می خورد. رنگ های تیره مانند قهوه ای، قرمز تیره، شتری و آبی سیر و رنگ های روشن مثل سبز، زرد، قرمز مشخصة طرح های بلوچ اند.
گلیم خمسه:
خمسه از یگانگی پنج ایل شیراز تشکیل می شوند. بافت های سوماک خمسه ده بید نام دارد. متداولترین طرح گلیم ها زمینه ای طبیعی به رنگ تیره است که ستارگانی مورب به صورت لوزی های متداخل روی آن بافته شده است. گلیم های ستاره ای را اغلب به صورت کم عرض می بافند و بعد به هم می دوزند. گلیم های جدیدتر گاه زمینه ای سفید با عرض بیشتر دارند
گلیم سنه:
سنه امروزه سنندج ( مرکز استان کردستان ) نامیده می شود. در هیچ جای ایران گلیم هایی به ظرافت گلیم های سنه بافته نمی شود. طرح آن بیشتر طرح هراتی آمیخته با طرح بوته ای و خطوط مورب در رنگ های متعدد است. زیباترین طرح گلیم سنه، ترنجی در وسط و زمینه ای رنگی دارد و بته ای نیز با ظرافت در آن بافته شده است.
گلیم قشقایی:
رنگ های تند و شاد از ویژگی های گلیم قشقایی است، اما رنگ های متضادی نیز در کنار رنگ های قرمز و زرد به کار می رود. نقوش هندسی بخش اساسی طرح های قشقایی هستند، مانند: هشت ضلعی، ستارة هشت پر، تصاویر طاووس، بز، آهو و …. دار های قشقایی اغلب قابل حمل و نقل است. در کوچ دار را روی شتر یا قاطر حمل و نقل و موقع کار به روی زمین پهن می کنند.
گلیم افشار:
طرح مخصوص افشار معمولاً ستاره های متعدد بر روی زمینه ای به رنگ طبیعی یا رنگ سیر است. نقش ها، گل های ستاره ای هستند که به صورت مورب کنار هم چیده می شوند و به صورت لوزی در هم نمایان می گردند.
گلیم پارچه ای:
در آذربایجان بافته می شود که به آن گوینه می گویند.
گلیم زرند:
که دارای بافت چاک دار کوچک می باشد. غالباً کار عناصر ترک زبان شاهسون است که تعداد زیادی از آنها در این منطقه مقیم گردیده اند.گلیم های زرند دراز، باریک و بادوام اند.طرح های قراردادی با گل و گیاهی با مو خزنده و گاهی به صورت طرح لوزی مشبک و یا دو تا سه ترنج درهم هستند.
گلیم ترکمنی:
گلیم ترکمنی سبک و محکم است. در این گلیم ها رنگ مهم ترین عامل است و رنگ قرمز با سایه روشن های مختلف نقش ویژه ای دارد، رنگ های دیگر نارنجی، آبی، سبز و گاهی زرد است.این رنگ های متضاد هماهنگی زیبایی به وجود می آورند.قبیلة ترکمن ها طرح های خود را بر حسب نقش اصلی طبقه بندی می کنند که آن را گل می گویند، و آنها را به شکل شش یا هشت وجهی منقوش می کنند.هر گل نمودار یک خانوار است.معمولاً نقش های ترکمنی چهار قسمت دارد. دو تاریک ( شب )، دو روشنی ( روز ) است. نیروی زندگی در هر ( ابه ) در مرکز است ( یعنی پدر ). مجموعة نقوش حاشیه ای دارد که فامیل ها را از یکدیگر جدا می کند که به صورت مجزا اما همه در کنار یکدیگر هستند.
اشکال غیر متداول:
گلیم سجاده ای:
گلیم سجاده ای با نقش ممتاز، محرابش سطح کوچک قابل حمل و تمیزی است که می توان آن را بر روی زمین گسترد آن طور که محرابش رو به قبله باشد.گلیم های سجاده ای گاهی اوقات به صورت پرده و تزئین درب مساجد به کار برده می شود.
سفره و رو کرسی:
اینها گلیم هایی هستند که توسط طوایف کرد و بلوچ بافته می شوند و به شکل مربع که جهت استفاده سفره باشد بافته می شود.سفره ای کناره را بلوچ ها به صورت قالی هایی می بافند که کنار قالی های بزرگ در اتاق قرار می دهند.گلیم های رو کرسی به عنوان پوشش روی منقل یا تنور به کار می رود. در سرمای سخت زمستان لایه هایی از نمد که روی آن یک رو کرسی پهن می کنند یک پتوی گرم خانوادگی را به وجود می آورد.
خورجین:
مردم عشایر کمتر اثاثیه ای به کار می برند. بنابر این خورجین ها برای ذخیرة اشیا و حمل و نقل استفاده می شود. این کیسه های دو لنگی برای حمل سبزی و مواد غذایی بوده و بر روی شانه می اندازند.خورجین های بزرگ تر را بر پشت شتر یا الاغ می اندازند.
نمکدان:
کیسه های نمکدان شکل مخصوصی دارد که گردن بلند و باریک آن را می توان پیچید و تا کرد تا کیسه بسته شود و محتویات با ارزش آن در برابر رطوبت محفوظ بماند.
استان مازندران
در اکثر روستاهای مازندران نوعی دار افقی مشابه استفاده می شود که به کرچال معروف است و علاوه بر آن از دارهای عمودی نیز در تولید قالی، قالیچه، تابلو فرش و گلیم بهره می برند.آلاشت از مراکز مهم تولید جاجیمچه ( یا حمام سری ) می باشد.
چنته نیز نوعی کیف می باشد که معمولاً یک سمت آن ساده یا راه راه و طرف دیگر آن دارای نقش است و جنس آن نیز از جاجیم، گلیم یا بافت گره دار ( قالی ) می باشد. لفور را می توان مهمترین مرکز تولید آن به شمار آورد.
از مراکز تولید جاجیم نیز می توان به آلاشت، لفور، روستاهای اطراف بابل و قائمشهر ( مانند دراز کلا )، روستاهای اطراف ساری ( مانند رسکت )، روستاهای اطراف آمل ( مانند سنگچال ) و روستاهای اروس مالخوس ( مرز مازندران و سمنان ) اشاره کرد که معمولاً جاجیم های تولیدی این مناطق دارای بافتی راه راه و رنگارنگ هستند و در بافت آنها از کرک، پشم یا کاموا استفاده می شود.
یکی از مشهورترین دستبافته های مازندران گلیمچه متکازین می باشد که در روستای متکازین در حوالی بهشهر بافت آن رایج بوده و هست.اکثراً در بافت گلیمچه ها از روش پود اضافی استفاده می شود.
در روستاهای آلاشت و روستاهای بین بابل و قائمشهر ( دراز کلا ) نیز بافت چنته، جاجیم، گلیچ و گل دار ( مشابه گلیج ) مرسوم است. در بافت گلیج معمولاً بعد از هر ۱۰ – ۱۲ رج بافت ساده که روی کرچال با ماکو انجام می شود، یک سری نقش نیز با دست زده می شود.
بافت گلیم نیز در اکثر مناطق مانند کلاردشت و آلاشت به صورت پله ای و چاک دار است.
رنگرزی در استان در گذشته اکثراً سنتی و طبیعی بود، اما امروزه مانند اکثر نقاط کشور رنگرزی شیمیایی تا حدود زیادی جای آن را گرفته و رنگ های مورد استفاده نیز اکثراً رنگ های سورمه ای، آبی، سبز، قرمز، کرم و نیز نارنجی، زرد و سفید را شامل می شود.
[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان
عبارات مرتبط
کلماتی برای این موضوع
تاریخچه فرش ایران در انتخاب تور لحظه آخری و مناسب به چه نکاتی باید توجه نمود؟ شاید بارها با واژه هایی از گیاهان دارویی و معطر ایرانهو الرحمن معرفی کتب کاربردی در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی و معطر قالی تبریز ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادقالیتبریزدر مورد تاریخچه فرش در تبریز چنین می‌توان گفت که با توجه به قدمت تاریخی این شهر اصفهان ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاداصفهاناصفهان اصفهان کشور ایران استان اصفهان شهرستان اصفهان بخش مرکزی نامهای دیگر آشنایی با تاریخچه هنر قلمزنیسرزمین پهناور ایران پیوسته خواستگاه خلق هنرهای ناب،اصیل و معنوی در عین حال متناسب با فرش ایران و چگونگی طبقه بندی آنفرش ایران و چگونگی طبقه بندی آن نقوش فرش ایران و نگاره های تزیینی آن و از همه مهمتر استان گیلان استاناستان گیلان با مساحت کیلومتر مربع در میان رشته کوههای البرز و تالش در شمال ایران بخش اول قوانین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وزارت فرهنگ و تهیة فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی و مانند آن نمایش صحنه‌ای مانند ت أ تر و باله و آداب و رسوم ازدواج در کشورهایی که در غرب اروپا هستندفرش های غرب ایران و تامین بخشی قابل توجهی از درآمد مردم نقاشی روی چرم از جمله زیر خواندنی هایی در مورد خوانندگان ایران آرشیو ابی دو سال پیش از انقلاب برای کنسرت به آمریکا رفت و دیگر برنگشت ابیابی در اوان نوجوانی مقالات فرش و تابلوفرش نام مقاله تاریخچه قالی و فرش ایران قالی ایران به عنوان هنر دیرپای ملی و اسطوره سترگ مازندران و جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی و دیدنیهای دیدنیهایاستانمازندراندریای مازندران در شمال، استان تهران، سمنان و قزوین در جنوب و استانهای گیلان و روستانت سیستان و بلوچستان را بیشتر …استان سیستان و بلوچستان در جنوب ایران واقع است این استان با حدود کیلومتر مربع دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاع ردیف عنوان دانشجو دانشکده گروه تاریخ دفاعبهمن دایرة المعارف هوراماننوشته شده در تاریخ یکشنبه بیست و چهارم بهمن ۱۳۸۹ توسط ابراهیم شمساصفهانجریان حیات بخش آب در زاینده رود جاری شد خبرگزاری ایمنا رودخانه زاینده رود اصفهان که
لینک منبع :تاریخچه گلیم و رواج آن در ایران بخش دوم