خداوند براى هر کارى، علّتى را مقرّر کرده است و هر یک از شکست و پیروزى دلیلى دارند. اینطور نیست که گمان کنیم خدا نمی خواهد ما پیروز شویم یا می خواهد که در این ماجرا شکست بخوریم. برای مثال خداوند به مؤمنانی که از شکست در جنگ اُحد ناراحت بودند می فرماید که علت شکست شما در اُحد حرص بود. زیرا سست شده و ناهماهنگی کردید و براى جمع آورى غنائم حرص ورزیدید.
در آیه ۱۶۶ سوره آل عمران می خوانیم:
«وَمَا أَصَابَکُمْ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللّهِ وَلِیَعْلَمَ الْمُؤْمِنِینَ.»
«آنچه در روز برخورد آن دو گروه به شما رسید ، به اذن خدا بود تا مؤمنان را بشناسد.»
*****
سه نکته:
* میدان آزمایش
این را همیشه به یاد داشته باشیم که:
۱- شکست ها و پیروزى ها، به اراده و إذن خداوند محقّق مى شود که همان سنت هاى اوست.
۲- حوادث تلخ وشیرین، میدان آزمایش وشناسایى میزان صبر و توان و درجه بندی انسان هاست.
** امروز هم عده ای در مشکلات جا می زنند!
آیه مورد بحث، این نکته را تذکر مى دهد که هر مصیبتى (مانند مصیبت احد) که پیش مى آید علاوه بر اینکه بدون علت نیست وسیله آزمایشى است براى جدا شدن صفوف مجاهدان راستین از منافقان و افراد سست ایمان. این یک قانون و قاعده کلی در نظام آفرینش است. امروز هم می بینیم که گاهی بعد از برخی فشارهای اقتصادی و تحریم و مشکلات ریز و درشت عده ای جا می زنند، برخی در زمین حریف بازی می کنند، گروهی به دروازه خودی گل می زنند و در مقابل عده ای نیز با تلاش و کوشش مضاعف در پی مقاومت و غلبه بر مشکلات هستند.
*** این کسب شیطانی است!
مهمترین نکته اینست که حبّ دنیا ما را غافل نکند. در همین جنگ احد دنیا طلبی و حرص مال و اموال باعث شکست شد. لقمان حکیم به پسرش فرمود: «پسر عزیزم! این نماز دَیْنِ پروردگار است که در عهده تو است، زود آن را انجام بده»، فرمود: «پسر من! اگر نماز اول وقت با دنیا مزاحمت کرد، آن کسب شیطانی است، ولش کن و ببین پروردگار با تو چه معامله ای می کند».