کمبودهای غذایی و عادات غذایی ناسالم با بسیاری از انواع سردرد بخصوص سردرهای مزمن در ارتباط است. مطالعات نشان می‌دهد، سردرد میگرنی در افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن شایع‌تر است. حتی بررسی‌ها نشان داده، دفعات و شدت سردرد در افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن افزایش می‌یابد و کاهش وزن به کاهش دفعات و شدت سردرد کمک می‌کند.
دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی به جام‌جم می‌گوید: به نظر می‌رسد، برخی واسطه‌های اشتها و نیز بعضی هورمون‌ها که در افراد چاق بیشتر ترشح میشود، در تشدید سردرد نقش دارد. البته باید توجه داشت روند کاهش وزن نیز باید آرام و حدود نیم کیلوگرم در هفته باشد وگرنه کاهش وزن سریع میتواند عامل تشدید سردرد باشد.
از نمک بر حذر باشید
شکی وجود ندارد دریافت زیاد نمک به تشدید سردرد منجر میشود.
این متخصص با تاکید بر این که مطالعات نشان می‌دهد بین پرفشاری خون و سردرد ارتباط وجود دارد، می‌افزاید: کاهش سدیم دریافتی که یکی از توصیه‌های معمول در پرفشاری خون است، میتواند در کنترل سردرد نیز مفید باشد. بهتر است میزان سدیم دریافتی به 1150 میلی‌گرم در روز کاهش یابد. این مقدار معادل 3 گرم در روز است.
وی با اشاره به این که میانگین میزان نمک دریافتی در ایران بیش از 9 گرم در روز است، توضیح می‌دهد: سدیم به مقدار زیاد در غذاهای نیمه منجمد و نیمه آماده، کمپوت‌ها، کنسروها، انواع سس، اسنک‌ها، گوشت‌های فرآوری شده (مانند سوسیس و کالباس )، عصاره مرغ، گوشت و سبزیجات وجود دارد. همچنین سدیم به صورت جوش شیرین به برخی انواع نان اضافه میشود. بنابر این محدودیت مصرف این غذاها پیشنهاد میشود.
غذاهای کم چربی بخورید
مطالعات نشان می‌دهد محدود کردن چربی دریافتی با کاهش شدت، دفعات و مدت سردرد میگرنی همراه است. به گفته دکتر رازقی، مطالعات انجام شده محدود کردن چربی دریافتی به کمتر از 20 گرم در روز را به افراد مستعد میگرن پیشنهاد می‌کنند. برای رسیدن به این مقدار بهتر است، صرف فست فود‌ها، اسنک‌ها، غذاهای نیمه منجمد و آماده به طبخ، عصاره مرغ، گوشت، خامه، کره، لبنیات و گوشت‌های پرچرب کاهش یابد و بیشتر غذاها به صورت بخارپز، تنوری، آب‌پز و کبابی طبخ شود.
وی تاکید می‌کند: نوع چربی دریافتی نیز روی شدت و دفعات سردرد موثر است. چربی‌ها به دو دسته اشباع و غیراشباع تقسیم میشود. چربی‌های غیراشباع خود به چند دسته شامل دو دسته اصلی امگا 3 و امگا6 تقسیم می‌شوند. بهتر است میزان مصرف چربی‌های امگا3 افزایش و میزان مصرف چربی‌های امگا6 کاهش یابد.
امگا3 بیشتر در روغن ماهی، روغن زیتون، روغن کلزا و گردو وجود دارد. امگا6 بیشتر در لبنیات پرچرب، گوشت‌ها و فرآورده‌های حیوانی، روغن ذرت و آفتابگردان یافت میشود.
باید بدانید به چه غذایی حساسیت دارید
بعضی افراد مبتلا به میگرن به برخی غذاها حساسیت دارند. البته بین زمان خوردن ماده غذایی مورد نظر و زمان بروز سردرد ممکن است نیم تا 72 ساعت فاصله باشد و حساسیت در افراد مختلف با خوردن غذاهای مختلف و متفاوت بروز می‌کند.
این متخصص تغذیه پیشنهاد می‌کند بهتر است افراد مستعد میگرن، غذایی را که می‌خورند و زمان سردرد را ثبت کنند. برای شناسایی ماده غذایی که به آن حساسیت دارند، بهتر است یک رژیم غذایی ساده شامل غذاهایی که حساسیت‌زا نباشد، شروع کنند و مواد غذایی را یک به یک هر سه روز یکبار اضافه کنند. همچنین باید توجه داشته باشد، نخوردن صبحانه به آزاد شدن هورمون استرس و کاهش قند خون و در نتیجه تشدید سردردهای میگرنی منجر میشود. بعلاوه در خانم‌هایی که سردردشان از چند روز قبل تا چند روز بعد از شروع قاعدگی تشدید میشود، ممکن است حساسیت غذایی در این دوران بیشتر شود.
دکتر ساسان ساکت، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در این باره به جام‌جم می‌گوید: آلرژی غذایی خالص، یکی از انواع حساسیت غذایی است که به واسطه ایمونوگلوبینE و در اثر مصرف شیرگاو، انواع تخم‌مرغ، بادام زمینی و در کودکان ایرانی بر اثر مصرف گردوی خام یا گندم ایجاد میشود. همچنین حساسیت غذایی غیرایمونولوژیک یا عدم تحمل غذایی با سردردهای همراه با مواد شیمیایی موجود در شکلات، مواد رنگی و سولفیت‌ها مرتبط است.
نسخه غذایی برای درمان میگرن
به گفته دکتر رازقی، مطالعات تا 50 درصد کاهش در شدت و دفعات سردرد را در نتیجه کاهش وزن گزارش کرده‌اند. همچنین نشان داده‌اند در کسانی که مقدار نمک دریافتی را به کمتر از سه گرم در روز کاهش می‌دهند، چهار پنج لیوان سبزیجات خام، سه عدد میوه و یک سوم لیوان آجیل خام در روز می‌خورند و مصرف گوشت قرمز را به حداکثر 60 گرم در روز محدود می‌کنند، خطر بروز سردرد 30 درصد کاهش می‌یابد.
غذا با چاشنی استرس سردرد می‌آورد!
به گفته دکتر ساکت، علاوه بر غذاها و نوشیدنی‌های خاص، عوامل شناخته شده دیگری مانند استرس، خستگی، ورزش، محرومیت از خواب، نور و روشنایی، ضربه به سر، عفونت، عادت ماهانه و قرص‌های پیشگیری از بارداری باعث تشدید یا آغاز میگرن میشود. حتی کودکان نیز مانند بزرگسالان به دنبال استرس، سردرد می‌گیرند. اضطراب با تأثیر روی شدت و آستانه درد، بروز و تعداد حملات سردرد را تغییر می‌دهد.
پونه شیرازی