متاسفانه پرهیز از ورزش نیز علاوه بر عوارض روحی و گوشه‌گیری، سبب افزایش وزن و عوارض جسمی بسیاری در بیماران مصروع میشود. جالب آن که ویدا مرزبان، فیزیوتراپیست معتقد است ورزش کردن بندرت سبب بروز حمله تشنج میشود؛ ولی نتایج بیشتر مطالعات نشان داده است ورزش‌های هوازی مثل دویدن، قدم زدن، شنا و دوچرخه‌سواری سبب تقویت گردش خون و اکسیژن‌رسانی مغز و کاهش حملات تشنج میشود.
وی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که ورزش با ایجاد نشاط، شادابی و کاهش تنش‌های عصبی نیز به کاهش حملات تشنج کمک می‌کند، می‌گوید: از طرفی ورزش، سبب کاهش دردهای اسکلتی، عضلانی و بهبود خواب بیمار میشود که نقش موثری در کنترل حملات تشنج دارد.
دکتر احمد شهیدزاده، متخصص طب ورزشی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار می‌کند: اگر حمایت صحیح وجود داشته باشد و موارد مرتبط با ایمنی رعایت شود، لازم نیست فرد مبتلا به صرع از انجام ورزش‌ها و تفریح‌ها پرهیز کند. در واقع، بعضی مبتلایان به صرع می‌توانند براحتی از شرکت کردن در فعالیت‌های ورزشی و تفریحی به نفع بیماری‌شان استفاده کنند.
پیشگیری از بیماری قلبی
ورزش با تقویت قوای جسمی و همین طور افزایش نشاط و شادابی سبب افزایش اعتماد به نفس و کاهش تنش روانی میشود. همچنین ورزش باعث کاهش وزن و چربی‌های خون و افزایش قوام استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان میشود.
مرزبان با بیان این مطالب می‌افزاید: بعلاوه بیماران صرعی با توجه به مصرف طولانی داروهای ضدتشنج، مستعد پوکی استخوان و افزایش چربی خون و در نتیجه تصلب شرایین و مشکلات قلب و عروق هستند و ورزش نقش مهمی در پیشگیری از این عوارض دارد.
این فیزیوتراپیست تاکید می‌کند: بسیاری از ورزش‌ها برای بیماران مصروع که تشنج آنها کنترل شده، مجاز است بجز ورزش‌هایی که خطر برخورد ضربه به سر وجود دارد مثل بوکس یا کاراته. در سایر موارد با رعایت احتیاط، امکان ورزش وجود دارد؛ مثلا در ورزش‌هایی مثل فوتبال، والیبال و بسکتبال با محافظت از سر می‌توان ورزش کرد. بنابراین قبل از شروع فعالیت ورزشی باید با فیزیوتراپیست مجرب مشورت کرد.
کوهنوردی و خطر تشنج
ارتفاعات برای فرد مبتلا به صرع، یک خطر بالقوه محسوب میشود؛ البته به این معنا نیست که بیمار مصروع هرگز نباید به کوهنوردی برود. دکتر شهیدزاده در این باره بیشتر توضیح می‌دهد: اگر تشنج شخص مبتلا به صرع کنترل نشده باشد، بهتر است قبل از صعود به ارتفاعات بلند، به دنبال توصیه‌های طبی باشد بخصوص صعود سریع به ارتفاعات ممکن است خطر تشنج را زیادتر کند.
مرزبان نیز تاکید می‌کند: کوهنوردی، صخره نوردی، بانجی، ورزش‌های موتوری و اسکی که خطر سقوط بویژه در صورت بروز حمله را به همراه دارد، توصیه نمی‌شود و ممنوع است.
دوچرخه‌سواری با احتیاط
احتیاط‌های ایمنی معمول هنگام دوچرخه‌سواری یعنی پوشیدن کلاه ایمنی، زانو بند و... برای بیماران مصروع ضرورت ویژه‌ای دارد.
دکتر شهیدزاده با بیان این مطلب تاکید می‌کند: اگر بیماران تشنج دارند، از دوچرخه‌سواری در خیابان‌های شلوغ، کناره رودخانه‌ها و کانال‌ها بپرهیزند.
صرع، مانع دویدن نیست
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اگربیمار مصروعی اهل دویدن یا پیاده‌روی سریع است، در مسیرهایی بدود که به اندازه کافی روشن و بدون ترافیک باشد. بی‌شک بهتر است دویدن در مسیر رودخانه یا کانال نباشد. در صورتی که صرع کنترل نشده، بهتر است فرد دیگری یا تلفن همراه با او باشد تا اگر به کمک نیاز داشت، تماس بگیرد.
نبایدهایی که خوب است بدانید
اگر مدتی است تشنج‌های بیمار مصروع کاملا تحت کنترل درآمده است باید بتواند از همه وسایل سالن استفاده کند؛ اما اگر هنوز در معرض بروز تشنج است، نباید از بعضی وسایل استفاده کند تا به خودش و دیگران صدمه‌ای وارد نشود.
به گفته دکتر شهیدزاده، در صورتی که بیماری همچنان تشنج می‌کند بهتر است قبل از پرداختن به هنرهای رزمی، توصیه‌های پزشک خود را دریافت کند. وی درباره رفتن بیمار مصروع به سونا و جکوزی می‌گوید: دلیلی برای استفاده نکردن از سونا و جکوزی وجود ندارد. البته اگر تشنج بیمار مصروع بخوبی کنترل نشده، باید شخصی همراه وی باشد که در صورت بروز تشنج بداند چه کاری انجام دهد.
اگر می‌خواهی ورزش کنی
ویدا مرزبان، اصولی را برای ورزش بیماران مصروع برمی‌شمارد:
ـ برای شروع بهتر است با ورزش‌های سبک و کوتاه‌مدت شروع کرد و بتدریج بر حسب توان، مدت و شدت آن را افزایش داد؛ مثلا می‌توان از قدم زدن تند در اطراف منزل و پارک نزدیک محل سکونت شروع کرد.
ـ بهتر است قبل از هر بار ورزش، مدتی را صرف تمرین‌های کششی و گرم کردن بدن کرد. زیرا با این کار ظرفیت ورزشی بیشتر و احتمال آسیب بدنی نیز کمتر میشود.
ـ اگر ورزش با روش‌هایی مثل گوش کردن به موسیقی یا بازی با دوستان مفرح‌تر شود انگیزه برای ادامه ورزش بیشتر میشود.
ـ یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد مصرف مایعات و آبمیوه فراوان از قبل و طی ورزش و بعد از آن است. فراموش نکنید از دست دادن مایعات بدن از عوامل مهم بروز حمله تشنج بعد از ورزش است.
ـ از گرسنگی و خستگی زیاد در ورزش نیز باید اجتناب شود.
پونه شیرازی