آمارها نشان می‌دهد ۳۷ درصد جامعه ایرانی مستعد ابتلا به بیماری‌های دیابتی هستند. بی‌شک غیر از وجود زمینه‌های ژنتیکی، تغییر الگوی غذایی مردم و حرکت به سمت غذاهای آماده و ناسالم و کاهش تحرک و فعالیت بدنی مناسب، چنین زمینه مساعدی را برای افزایش میزان قند خون و ابتلا به بیماری خطرناک دیابت پدید آورده است.
مساله شناخت این بیماری و پیشگیری از ابتلای به آن چنان اهمیت دارد که برای افزایش سطح آگاهی عمومی مردم نسبت به بیماری دیابت، امروز در سراسر دنیا به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است.
دکتر اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران به این بهانه در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که یک فرد در هر سنی و هر مکانی میتواند مبتلا به دیابت شود، می‌گوید: بی‌شک پیشگیری از دیابت نیاز به آموزش دارد. مردم باید بدانند میشود از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد و برای این منظور باید سبک و روش زندگی را بر اصول سلامت استوار کرد. منظور از سبک زندگی سالم، مدیریت درست در تغذیه سالم، داشتن فعالیت جسمی و مدیریت استرس است.
مسیرهای رسیدن به دیابت را مسدود کنید
شکی وجود ندارد چاقی یک عامل ابتلا به دیابت است تا جایی که وقتی از حدود 80 درصد افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 می‌پرسید آیا در مقاطعی از زندگی‌شان چاق بوده‌اند، پاسخ‌شان مثبت است.
این متخصص دیابت با اشاره به این که علاوه بر دیابت نوع یک و دو، موارد دیگر ابتلا به این بیماری شامل دیابت دوران بارداری و دیابت همراه با بیماری‌های دیگر مثل کبد چرب میشود چنین توضیح می‌دهد: باید توجه داشته باشید دیابت نوع یک تا قبل از 30 سالگی بروز می‌یابد و معمولا کودکان و نوجوانان را مبتلا می‌کند. این نوع دیابت یک بیماری است که بیشتر وابستگی ژنتیکی دارد، البته عوامل مختلف محیطی هم در آن نقش دارند.
وی می‌افزاید: اما معمولا توصیه‌های ارائه شده در راستای پیشگیری از دیابت معطوف به دیابت نوع دو میشود که بیشتر افراد بالای 30 سال به آن دچار می‌شوند و عوامل محیطی بیشتر در آن نقش دارند. در واقع این عوامل محیطی میتواند بر اثر تغذیه نامناسب، کاهش فعالیت جسمی، مواجه مکرر با عوامل استرس‌زا، استفاده از دخانیات، چاقی و فشار و چربی‌های خون بالا به وجود بیایند.
دکتر رجب با اشاره به شایع بودن دیابت بارداری می‌گوید: سبک نادرست زندگی از عوامل مهم ابتلا به این نوع دیابت است. از سوی دیگر، خانم‌هایی که در دوران بارداری دچار سقط‌های مکرر شده و نوزادان 4 کیلو به بالا به دنیا می‌آورند نیز ممکن است مبتلا به دیابت شوند.
دیابت همیشه خبر نمی‌کند
توجه داشته باشید اولین علائم دیابت شامل پر نوشی، پر ادراری، کاهش ناگهانی وزن و دیر خوب شدن زخم‌ها میشود. فقط در دیابت نوع یک این علائم پرسروصدا هستند و به طور ناگهانی شروع می‌شوند، ولی در دیابت نوع دو همین علائم به آرامی خود را نشان می‌دهند.
رئیس انجمن دیابت ایران با اشاره به مطالب فوق تاکید می‌کند: ما در تشخیص دیابت نوع یک مشکلی نداریم و به موقع مطلع می‌شویم. اگر متوجه این علائم نشویم امکان دارد بیمار به کما برود. ولی در دیابت نوع دو علائم به سرعت خود را نشان نمی‌دهند. یعنی امکان دارد بعضی‌ها بیش از ده سال دیابت داشته باشند و خودشان ندانند.
میشود دیابت دست از سرمان بردارد؟
جالب آن که بیشتر افراد می‌دانند چه باید بکنند تا مبتلا به دیابت نشوند، ولی عملا انجام نمی‌دهند.
دکتر رجب با تاکید بر این که ما باید با آموزش‌های لازم و ایجاد انگیزه در افراد آنان را برای رعایت اصول پیشگیری از دیابت توانمند کنیم، می‌گوید: کسانی که یکی از افراد خانواده‌شان مبتلا به دیابت بوده، مبتلا به چاقی، چربی خون و فشار خون بالا هستند، سیگار می‌کشند، تحرک کافی ندارند یا در معرض استرس و فشار زیادی هستند باید هشیار باشند که در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند. بی‌شک این افراد باید شناسایی شوند و برای پیشگیری از ابتلا به دیابت آموزش ببینند.
وی می‌افزاید: متاسفانه اغلب مبتلایان به اشتباه فکر می‌کنند باید با مصرف دارو دیابت را کنترل کنند، در حالی که مصرف دارو در کنار توجه به تغذیه، تحرک و همه توصیه‌های پزشک میتواند به فرد در مهار و جلوگیری از ابتلا به عوارض دیابت کمک کند. به خاطر داشته باشید آموزش‌های پیشگیرانه میتواند فرد مبتلا به دیابت را از تمام عوارض دیابت شامل مشکلات قلبی، کلیوی، زخم‌پا و... حفظ کند.
پونه شیرازی
دانش و سلامت