بد نیست بدانید ازن در لایه‌ای از جو به نام استراتوسفر درست مثل یک سپر و فیلتر عمل می‌کند و مانع رسیدن اشعه خطرناک ماورای بنفش (UV) خورشید به سطح زمین میشود و به همین دلیل این لایه برای ادامه حیات روی کره زمین ضروری است.
از طرفی دانشمندان مدام درباره کاهش ضخامت این لایه به دلایل مختلف مثلا افزایش گازهای گلخانه‌ای، استفاده از اسپری‌ها، چسب‌ها و... هشدار می‌دهند و براین باورند با تخریب لایه ازن میزان تابش اشعه ماورای بنفش به سطح زمین افزایش یافته و موجب تاثیرات نامطلوب محیط زیستی و اثرات مخربی بر سلامت افراد خواهد شد.
دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده،متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به یکی از مهمترین عوارض اشعه ماوراءبنفش می‌گوید: ارتباط مستقیمی بین افزایش تابش اشعه ماورای بنفش و افزایش خطر ابتلا به انواع مشخصی از سرطان‌های پوست وجود دارد. برای کم کردن ریسک ابتلا به سرطان پوست، استفاده از ضدآفتاب مناسب، کلاه و عینک‌های آفتابی که نور UV از آنها عبور نمی‌کند برای محافظت چشمان توصیه میشود.
ضرورتی به نام ضدآفتاب
به گفته دکتر نیلفروش‌زاده، روزانه به طور مرتب باید از فرآورده‌های ضدآفتاب استفاده کنید تا از مضرات نور خورشید در امان بمانید. در واقع شاید شرایط لایه ازن به دنبال مراقبت‌های جهانی بهتر شده، اما همچنان با کاهش ضخامت آن روبه‌رو هستیم. به همین دلیل باید بیشتر مراقب سلامتمان باشیم. یادتان باشد هنگام خرید ضدآفتاب به نوشته‌های روی جعبه آنها دقت کنید و عدد مربوط به عیار حفاظتی یا SPF را بخوانید. این عدد باید حداقل 15 باشد. همچنین در فصل زمستان و در هوای ابری و حتی در مواقعی که در منزل هستید نیز از ضدآفتاب استفاده کنید.
برنزه کردن ممنوع
به گفته دکتر نیلفروش‌زاده با حمام آفتاب گرفتن به استقبال سرطان پوست خواهید رفت. پس دور این مد خطرناک را خط بکشید، اما در صورتی که تمایل دارید رنگ پوستتان برنزه باشد، از کرم‌های مخصوص برنزه کردن استفاده کنید تا ضمن در امان ماندن از اشعه آفتاب رنگ دلخواهتان را داشته باشید.
حواستان به بچه‌ها باشد
دکتر نیلفروش‌زاده با بیان این که باید محافظت از پوست را به کودکانمان یاد بدهیم، ادامه می‌دهد: دوران کودکی مهمترین سن از نظر دریافت اشعه مضر آفتاب است و بسیاری از عوارض آفتاب که در سنین میانسالی و پیری ظاهر میشود بویژه یکی از سرطان‌های بسیار خطرناک پوست به نام ملانوم بدخیم، حاصل تماس با آفتاب در سنین کودکی است. کودکان به دلیل فعالیت بیشتر و بازی‌های خاص دوران کودکی، بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار می‌گیرند. با این حساب آنها را به استفاده از ضدآفتاب مخصوص کودکان و کلاه عادت دهید.
چه ضدآفتابی بخریم؟
استفاده از یک ضدآفتاب مناسب میزان تأثیر اشعه ماورای بنفش را روی پوست کاهش می‌دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان، از آثار سوء آن مانند آفتاب سوختگی، قرمزی و ملتهب شدن پوست نیز می‌کاهد.
در عین حال اگر مدام از ضدآفتاب استفاده کنید، احتمال ایجاد لکه‌های پوستی بویژه روی صورت بسیار کمتر میشود. پس توصیه ما این است که برای کودکان و نیز در افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی خاص که پوست آنها تحریک‌پذیر است از ضدآفتاب‌های فیزیکی استفاده شود. از طرفی هنگام خرید ضدآفتاب دقت کنید تاریخ مصرف آن نگذشته باشد، تقلبی نباشد و ساخت یک شرکت معتبر باشد.
چشم‌ها را نادیده نگیرید
احتمالا می‌دانید لایه ازن تقریبا همه اشعه خطرناک خورشید را جذب می‌کند، اما همان درصد کمی که به زمین می‌رسد سلامت چشم‌ها را تهدید می‌کند.
دکتر پرویز زرین‌بخش، جراح و متخصص بیماری‌های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه به جام‌جم می‌گوید: استفاده از عینک آفتابی استاندارد، بهترین روش پیشگیری از آسیب چشم‌هاست. برخی عینک‌های آفتابی بخصوص آنها که آبی روشن هستند به چشم صدمه می‌زنند. در واقع در صورتی که شیشه عینک اشعه UV را جذب نکند، این پرتو خطرناک بیشتر وارد چشم میشود و در نتیجه بیشتر از آن که عینک نداشته باشیم، سلامتمان به خطر خواهد افتاد. همچنین در بیماران AMD ـ بیماری از بین رفتن ماکولا، مرکز بینایی شبکیه ـ اشعه باعث صدمه بیشتر به چشم شده و در قرنیه نیز باعث خراش سطحی و درد شدید میشود. نوعی سرطان سلول‌های ملتحمه و تحریک ملتحمه و پلک از دیگر عوارض این پرتوهای زیانبار است. همچنین پرتوهای UVدر ایجاد آب مروارید در طول زمان موثر است.
از سوی دیگر در کسانی که عمل جراحی لیزیک انجام داده‌اند، اشعه به ایجاد کدورت در قرنیه کمک می‌کند و در ایجاد و پیشرفت یک بیماری چشمی به نام ناخنک تاثیر دارد. بنابراین پیشگیری از رسیدن UV به چشم، استفاده مداوم از عینک‌های آفتابی مناسب به تجویز پزشک (هم برای بچه‌ها و هم بزرگسالان) توصیه میشود.
پریسا اصولی - جام‌جم