اگر وقت زیادی را در استخر گذرانیده اید ویا به منظور رفع خستگی بعد از یک روز کاری سخت، ساعتها در وان حمام غوطه ور بوده اید، احتمالآ با پدیده «انگشتان چروکیده» آشنا هستید. باور کنید یا نه، دانشمندان برای چندین دهه در حال مطالعه بر روی این پدیده بوده اند، و تلاش می کردند تا دریابند چرا دستان (و گاهی پاهای شما) وقتی خیس می شوند، چروکیده می شوند.
یکی از ایده های معروف این است که پوست شما به راحتی از آب اشباع می شود. براساس نظریه کتابخانه کنگره (Library of Congress) ، اپیدرم ، یا لایه خارجی پوست، از سلولهای مرده کراتین تشکیل شده که وقتی برای مدت طولانی در آب قرار می گیرند، به جذب رطوبت می پردازند. این جذب رطوبت باعث می شود که سلول ها متورم شوند، اما چون آنها هنوز به بافت زیرین متصل هستند و بافت زیرین نمی تواند گسترده شود، بافت بیرونی باید چروک شود تا به جبران سطح بزرگتر بپردازد.
این موضوع مثل این است که روکش یک تخت بزرگسال را برای یک تخت خرد سال استفاده کنیم ! پارجه اضافی جایی ندارد و مجبور است به صورت نامرتب و پر چین و چروک قرار گیرد.
اما چرا فقط انگشتان دست و پا تحت تاثیر رطوبت قرار می گیرند- چرا کل سطح بدن چروک نمی شود؟
دانشمندان می گویند زیرا دستان و پاهای ما ضخیم ترین لایه اپیدرم را دارا می باشند و به همین علت آنها دارای سلول های کراتین بیشتری که آب جذب می کنند، هستند (ناخن های شما نیز دارای کراتین می باشند، به همین علت بعد از شستن ظرف ها نرمتر می شوند).
آیا پشت این چروکیده شدن هدفی وجود دارد؟
مشکل این تئوری این است که برای زمانی که اعصاب انگشتان دست و پا بخاطر جراحی و یا صدمات ناشی از مرض قند آسیب می بینند و پوست آنها چروک نمی شود، توضیحی ندارد.. بر اساس فرضیه دیگری می توان این را توضیح داد که بیان می کند عمل چروکیدگی پوست براساس اشباع پوستی نیست بلکه براساس واکنش سیستم عصبی مرکزی می باشد. «مشکل مکانیک کلاسیک»، بر اساس توضیحات دکتر ژی چن، مهندس بیومکانیک دانشگاه کلمبیا در «اخبار طبیعت».
فرضیه مکانیک بر اساس نظریه انقباض عروق و یا باریک شدن رگهای خونی می باشد. در واقع، زمانی که انگشتان دست یا پا در آب سرد یا گرم فرو برده می شوند، انتهای سلولهای عصبی سیگنالی ارسال می کنند که موجب شود رگهای خونی و در نتیجه بافت زیرین سطح پوست، منقبض می شوند. این امر به نوبه خود، خارجی ترین لایه پوست را مجبور به چروک شدن می کند.
اما تحقیقات جدید نشان می دهند ممکن است دلایل بیشتری برای چروکیدگی پوست وجود داشته باشد. دانشمند نوروبیولوژیست تکاملی، دکتر مارک چنگیزی، و تیمش در آزمایشگاه ۲AI در آیداهو، در حال کار کردن برای اثبات این فرضیه که چروکیدگی انگشتان دست و پا تنها محصول تغییرات ناگهانی پوستی نیست، بلکه آنها یک پدیده ژنتیکی مشابه آج های لاستیک یا کفش ها یند که راه رفتن در شرایط بارندگی را میسر می سازند.
چنگیزی معتقد است که این به اصطلاح آج ها بر روی دست و پاها در طول سالیان ، در DNA به وجود آمده اند تا عمل گرفتن اشیا را بهبود ببخشند.
دکتر چنگیزی در مقاله ای که برای «Forbes» نوشته است می گوید: چروکیدگی انگشتان در رطوبت ، ممکن است بخش مهمی از تکامل اولیه پستانداران یاشد. زمانی که رفته رفته ناخن جای پنجه را در پستانداران گرفت، در اینجا، آج ضرورت وجودش را به جای پنجه نشان می دهد.
دکتر چنگیزی و تیمش برای تایید این تئوری، شباهت ۲۸ عکس از چروکیدگی انگشتان را مورد بررسی قرار دادند. همه این عکس ها، دارای چروک هایی بودند که کانالهای عمودی را ، احتمالا برای خروج آب از نوک انگشتان ایجاد می کردند.
او اینگونه توضیح داد که:«برای اینکه یک دست بتواند یک سطح خیس را بدون لیز خوردن بگیرد ، احتیاج دارد که تمامی آب میان پوست و سطحی را که می خواهد بگیرد را حذف کند، و بهترین راه این است که آب را به سمت کانال ها هدایت کند».
برای اثبات فرضیه چنگیزی تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، او در حال حاضر به سختی در حال کار و مطالعه،در این زمینه است. بر اساس خبر نشریه اخبار طبیعت، موضوع بعدی مورد مطالعه او عبارت است از:آیا در حقیقت چروکیدگی به گرفتن بهتر اجسام کمک می کند وآیا پستاندارانی که در مناطق مرطوب ، زندگی می کنند، احتمال چروکیدگی انگشتانشان، بیشتر از پستاندارانی است که در خشکی زندگی می کنند. او می گوید اگر این نظریه صحت داشته باشد، ما ممکن است بتوانیم از آن ، در بهبود تکنولوژی لاستیک ها و کفش های آج دار استفاده کنیم.
او می نویسد «بجای یک امر غیر لازم تلقی شدن ، اینک وجود انگشتان چروکیده ، نشانه دیگری از پیروزی تکامل است».
(آسمونی)