باید بدانید این حالت اصلا غیرعادی نیست و افراد زیادی در همه جای دنیا با به پایان رسیدن تعطیلات چنین حسی را با درجات متفاوت تجربه می‌کنند که در علم روانشناسی «سندرم افسردگی تعطیلات» گفته میشود.
بدون شک استراحت کردن یکی از راه‌هایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعطیلات نیز فرصتی فوق‌العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس‌‌ها و مشکلات روزمره زندگی کند، بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می‌رساند.
علل و علائم سندرم افسردگی تعطیلات
شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که چرا در روزهای پایانی تعطیلات حتی در مسافرت‌های نوروزی دچار افسردگی می‌شویم؟ باید گفت استرس، خستگی، توقعات بی‌جا و غیرواقعی از روزهای تعطیل و البته روزهای کاری، دلهره‌های ناشی از مشکلات اقتصادی، تصورات و انتظارات غیرواقعی از خودمان و شرایط پیش‌رو و... از جمله عواملی هستند که زمینه بروز سندرم افسردگی تعطیلات را فراهم می‌کنند؛ مشکلی که با سردرد، تشنگی بیش از حد، پرخوری و بی‌خوابی همراه است. از طرفی همه انسان‌ها برای حفظ سلامت جسم و روح‌شان به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن بگذرانند. در این بین بسیاری از افراد خیلی زود به شرایط عادت می‌کنند، اما تقریبا همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و اتفاقات ناخوشایند زندگی کنند، طبیعی است که پس از پایان تعطیلات مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام بازگشت به کار با حالاتی مانند بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه‌رو شویم.
استرس از نوع دانش‌آموزی
پیش از اینکه تعطیلات به پایان برسد، دانش‌آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس میشوند. با توجه به اینکه در روزهای تعطیل معمولا برنامه‌ریزی خاصی وجود ندارد و هر کس هر طور که دوست دارد کارهایش را انجام می‌دهد، مشخص است که با شروع دوباره درس و کار، کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه‌ها، استرس و حتی نارضایتی آنها بیشتر از قبل میشود. از طرفی چون تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی، فاصله چندانی ندارد گاهی شاهد افت تحصیلی بچه‌ها هستیم. یادتان باشد نحوه برنامه‌ریزی برای تعطیلات موضوع مهمی است که میتواند تا حد زیادی از افسردگی تعطیلات و عواقب بعدی آن پیشگیری کند و روی عملکرد دانش‌آموزان هم تاثیر منفی نگذارد. قرار نیست که بچه‌ها به مدت دو هفته درس را تعطیل کنند و فقط خوش بگذرانند، بنابراین باید در روزهای اول بعد از تعطیلات هوای درس خواندن و وضع تحصیلی فرزندانتان را داشته باشید.
توجه به دو روز پایانی تعطیلات
هر چند دانش‌آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس میشوند، اما آخرین روزهای تعطیلات که از راه می‌رسد، خیلی‌ها از اینکه دوباره باید به زندگی عادی و پر مشغله روزانه برگردند، خوشحال نیستند و از شروع روزهای کاری شکایت دارند و مدام غر می‌زنند. البته بسیاری از متخصصان براین باورند این حس بعد از گذشت چند روز کاری از بین می‌رود.
به گفته دکتر رافائل زیمنس، روان‌شناس مطرح فرانسوی نحوه برنامه‌ریزی برای تعطیلات میتواند از بروز این سندرم پیشگیری کند، اما دو روز پایانی تعطیلات، بهترین زمان برای مقابله با افسرگی تعطیلات است. به این معنی که افراد در روزهای پایانی باید برنامه زندگی‌شان (غذا خوردن، خوابیدن، استراحت و...) را با شرایط عادی منطبق کنند و از بی‌برنامگی روزهای تعطیل فاصله بگیرند. البته اولین روز کاری و تحصیلی بعد از تعطیلات با خستگی و بی‌حوصلگی همراه است، اما با گذشت یک هفته همه چیز به روال عادی برمی‌گردد.
شدت افسردگی تعطیلات
شدت افسردگی تعطیلات و احساس غم و اندوه در افراد مختلف متفاوت است به طوری که برخی چند ساعت و برخی دیگر چند روز این حس را دارند ولی بعضی‌ها خیلی بیشتر از اینها از این وضع رنج می‌برند و حتی دچار افسردگی‌های جدی‌تر مثل افسردگی فصلی و اختلال‌های عاطفی میشوند که از جمله علائم آنها می‌توان به سردردهای طولانی‌مدت، خستگی شدید و بغض و گریه‌های بی‌علت اشاره کرد. همچنین این افراد دچار تغییر حالت‌های روانی شدید میشوند یعنی در فاصله کمی شاد هستند و به یک‌باره غمگین و زودرنج میشوند، تمرکز ندارند، بدن درد می‌گیرند، بی‌میلی جنسی پیدا می‌کنند، بی‌خواب میشوند، فعالیت بدنی‌شان پایین می‌آید و به واسطه اشتهای زیاد در معرض اضافه وزن قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی حتما باید به روان درمانگر مراجعه کرد، اما در حالت‌های خفیف‌تر می‌توان به کمک راهکارهای درمانی مشکل را حل کرد.
اگر شما هم پس از تعطیلات نوروز، دچار این سندرم شده‌اید نگران نشوید چون در بیش از 95 درصد موارد به مرور زمان (تا پایان فروردین) از بین می‌رود و جای نگرانی نیست.
پریسا اصولی / جام‌جم