موها همیشه به طور طبیعی در حال ریزش و رویش است، یعنی هر روز تعدادی از موها می‌ریزد و دوباره تعدادی به همان اندازه جایگزین آنها میشود، اما نشانه‌های اصلی ریزش غیر طبیعی موها چیست؟
دکتر نادر اربابی، متخصص پوست و مو در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: به طور کلی دو نشانه اصلی برای ریزش موی غیرطبیعی وجود دارد که اگر یکی از این دو نشانه را داشته باشیم ریزش موها غیرطبیعی تلقی میشود و باید با پزشک مشورت شود. این نشانه‌ها عبارت است ریزش روزانه بیش از 80 تا 100 عدد تار مو و دیگر این که شخص احساس کند موهایش به صورت منطقه‌ای یا کلی کم شده است.
این متخصص تاکید می‌کند: اگر شخصی ریزش موی چندانی در خود نبیند،ولی احساس کند موهای جلوی سرش نسبت به قبل کمتر شده است، این ریزش اهمیت خواهد داشت حتی اگر روزانه کمتر از 50 تار مو را شامل شود.
ریزش موقتی موها
به طور کلی ریزش موها ممکن است موقتی یا غیرموقت باشد. برخی از ریزش‌های غیرموقت، امکان برگشت دارند و برخی دیگر غیرقابل برگشت است.
به گفته دکتر اربابی، روزانه بیش از 100 تار مو در ریزش موقت می‌ریزد که معمولا چنین شرایطی، اضطراب و تنش زیادی را برای شخص به همراه دارد، ولی خوشبختانه در اغلب موارد، این موقعیت‌ها طی چهار تا شش ماه به حالت قبلی بر می‌گردد.
وی با اشاره به برخی دلایل ریزش موقت موها می‌افزاید: استرس‌های ناگهانی مثل شنیدن ناگهانی خبر بد یا مواجهه با حادثه یا تصادف، به ریزش موقت موها منجر میشود. البته در چنین مواردی استرس‌های روزمره و طولانی مورد نظر نیست. از سوی دیگر، بیماری‌های شدید که در کنار استرس بیماری، فشار روانی زیادی را نیز به بیمار تحمیل می‌کند باعث ریزش موقت موها میشود. به عنوان مثال، چند هفته بعد از سرماخوردگی شدید می‌توان ریزش برگشت‌پذیر داشت. همچنین ریزش مویی که به دنبال جراحی‌ها رخ می‌دهد و بعد از مدتی اصلاح میشود نیز از ریزش‌های موقتی محسوب میشود.
فقر آهن یا اختلال هورمونی
به گفته دکتر اربابی، کمبود آهن، بویژه در خانم‌ها میتواند باعث ریزش برگشت‌پذیر مو شود که با مصرف قرص آهن درمان میشود. البته این مساله در مردان به هیچ وجه شایع نیست و خیلی بندرت، ریزش موی مردان به این علت است.
وی می‌افزاید: ریزش مو به دنبال مصرف دارو نیز گاهی در برخی افراد اتفاق می‌افتد که خوشبختانه در اغلب موارد، موقت است و بعد از قطع دارو متوقف میشود. از سوی دیگر، همه خانم‌ها حدود چهار تا شش ماه بعد زایمان، ریزش مو را تجربه می‌کنند که حداکثر شش ماه طول می‌کشد و برگشت‌پذیر است.
این متخصص پوست و مو با تاکید بر این که برخلاف تصور رایج ریزش مویی که در رژیم گرفتن غذایی اتفاق می‌افتد ناشی از کمبود مواد معدنی یا ویتامینی نیست، اظهار می‌کند: این نوع ریزش، بیشتر ناشی از فشار روانی رژیم است و بعد از مدتی بهبود می‌یابد. از سوی دیگر، اختلالات غدد تیروئید، اختلالات غدد هیپوفیز و فوق‌کلیه نیز میتواند با ریزش‌های موقت همراه باشد. در ریزش‌های موقت، کار اصلی که باید صورت گیرد صبر و انتظار است تا وضعی که منجر به ریزش موها شده پایان پذیرد. در این شرایط معمولا پزشک به بیمار نسبت به موقتی بودن این وضع اطمینان می‌دهد تا اضطراب بیمار کاهش یابد و این دوره، بدون مشکل طی شود.
وقتی ریزش مو متوقف نمی‌شود
خیلی‌ها نگران ریزش‌های غیرموقتی موهایشان هستند، اما نکته اینجاست که برخی از این نوع ریزش‌ها برگشت‌پذیر است.
دکتر اربابی با اشاره به نمونه‌هایی از این ریزش‌ها توضیح می‌دهد: ریزش سکه‌ای مو، مراحل اولیه ریزش ارثی و ریزش اسکار گذار، یعنی ریزشی که در آن هم مو خالی شود و هم پوست در منطقه‌ای که خالی شده تغییر کند، در زیر گروه ریزش‌های غیرموقتی مو قرار می‌گیرد. البته ریزش‌های سکه‌ای که در آنها یک یا چند منطقه خالی از مو میشود در اکثر موارد، برگشت‌پذیر است. گرچه این برگشت‌پذیری به واسطه درمان و مصرف دارو ممکن است، ولی گاهی نیز به صورت خودبه‌خودی و بدون درمان نیز اتفاق می‌افتد.
وی با تاکید بر این که ریزش‌های ارثی نیز اگر پیشرفته نباشد برگشت‌پذیر خواهد بود، می‌افزاید: ولی باید بدانیم درمان این نوع ریزش‌ها طولانی است و حتی ممکن است درمان آنها تا آخر عمر ادامه یابد. توجه داشته باشید که ریزش‌های ارثی بسیار شایع است، به طوری که حدود 80 درصد آقایان و 50 درصد خانم‌ها به آن دچار می‌شوند. مهمترین نشانه ریزش‌های ارثی در مردان و زنان به الگو دار بودن آن بر می گردد یعنی جلوی سر خالی میشود، اما پشت سر، پرپشت باقی می‌ماند.
این متخصص پوست و مو تاکید می‌کند: در ریزش‌های اسکار (ریزش مو به دلیل بروز جوشگاه) نیز تشخیص زود هنگام و درمان مناسب از سوی پزشک متخصص، نقش حیاتی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و ورود ریزش به مرحله غیرقابل برگشت دارد. البته در مورد ریزش‌های ارثی و اسکار گذار پیشرفته که در آنها ریشه موها آسیب‌‌دیده است، برگشتی در کار نخواهد بود. در این موارد، درمان از طریق کاشت موی طبیعی یا ترمیم مو با موی مصنوعی صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید که تشخیص نوع ریزش مو فقط با متخصص پوست و مو است.
باورهای غلط درباره ریزش مو
چند تصور خطا در مورد ریزش مو وجود دارد که آگاهی از آنها باعث میشود روند درمان ریزش مو به مسیر‌های اشتباه هدایت نشود.
ـ با این که به صورت شایعی در موارد ریزش مو، مکمل روی مصرف و تجویز میشود معمولا نه افرادی که ریزش مو دارند دچار کمبود روی هستند و نه مصرف روی اثر واقعی در ریزش مو دارد.
ـ اغلب موارد ریزش مو به کمبود ویتامین و مواد معدنی مثل کلسیم ارتباطی ندارد و هنوز مدارک قانع‌کننده‌ای مبنی بر اینکه مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی اثر واقعی در کاهش ریزش مو داشته باشند، وجود ندارد.
ـ شامپوها، نرم‌کننده‌ها و رنگ موها تقریبا هیچ اثری در کاهش و افزایش مو ندارند. در مورد فرآورده‌های گیاهی نیز تحقیقات برای اطمینان از اثر بخشی آنها در جریان است. بهتر است در صورت تمایل به استفاده از این نوع فرآورده‌ها با متخصص پوست مشورت شود.
پونه شیرازی / گروه سلامت