اما اگر دنیای ترک اعتیاد را از دید یک فرد معتاد نگاه کنیم، این فرآیند به این راحتی هم که عنوان شد، پیش نمی‌رود. همیشه هم این‌طور نیست که انسان اراده کند کاری انجام بدهد و بلافاصله هم اراده‌اش محقق شود، بلکه خیلی اوقات اراده معمول اغلب انسان‌ها در برابر ترک عادت‌های غلط چندان قوی نیست و به همین سبب هم اراده انسان مثل ماهیچه‌های او نیاز به تقویت و بازسازی دارد.
شکی نیست روش‌های دارویی میتواند در فرآیند ترک اعتیاد به فرد معتاد کمک کرده و از لحاظ جسمی، پیوندهای بدنی او را با دنیای مواد مخدر ضعیف‌تر کند؛ طوری که فرد از لحاظ جسمی، دیگر نیاز کمتری به مصرف مواد مخدر در خود احساس خواهد کرد.
این روش از نظر فیزیکی میتواند وابستگی جسمی فرد را به مواد مخدر کم کند، اما از نظر وابستگی روانی انسان به مواد مخدر، نیاز به مشاوره و روان درمانی حیاتی است.
یعنی از آنجا که میل به مصرف مواد مخدر، فقط پدیده‌ای جسمی و فیزیکی نیست، بنابراین باید فرد معتاد را از نظر روانی هم مورد پالایش قرار داد تا وابستگی‌های ذهنی و روانی او به مصرف مواد مخدر هم کاهش پیدا کند.
شناخت انگیزه‌های فرد معتاد برای مصرف مواد مخدر، تحلیل گذشته و سابقه زندگی او و پیدا کردن راهی جایگزین برای مصرف مواد مخدر در حیطه درمان‌های روانی قرار می‌گیرد. در این بین، انجمن‌هایی مثل معتادان گمنام نیز میتواند فرد معتاد را در این فرآیند روانی و درمانی کمک کند و او را به نقطه‌ای برساند که فرد معتاد، عاری از مواد مخدر یا به اصطلاح پاک شود. از آنجا که درمان‌های روانی بسیار مهم‌تر از درمان‌های دارویی است، به همین دلیل اگر فرد معتاد تلاش کند علایق و عادات روانی خود را به سمت و سویی که در آن مواد مخدر وجود ندارد سوق بدهد، در این وضع، درمان‌های دارویی هم میتواند مسیر درمان را شتاب بخشد، ولی اگر صرفا بر درمان‌های دارویی ترک اعتیاد تکیه شود، در آن صورت نباید انتظار داشت که فرد معتاد چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ روانی بتواند با مصرف مواد مخدر خداحافظی کند.
جدای از راه‌حل‌های جسمی و روانی که برای ترک اعتیاد معرفی میشود، راه‌حل مهم دیگری هم برای مهار این آسیب اجتماعی مطرح میشود که اجرای آن، این قابلیت را دارد که فرد را بدون کوچک‌ترین عوارضی از شر مواد مخدر خلاص کند.
راه‌حل جدید را با عنوان «هوشیاری» معرفی می‌کنند. پایه‌گذاران این روش ترک اعتیاد بر این باورند افرادی که سیگار و انواع مواد مخدر را مصرف می‌کنند، نسبت به مصرف این مواد هوشیاری ندارند و این کار را صرفا از روی عادت انجام می‌دهند.
مثلا اگر شما از فرد سیگاری بپرسید چند پک به سیگار زده است، بسیار بعید است بتواند پاسخ درستی به سوال شما بدهد. این حرف به این معنی است که بسیاری از افراد سیگاری یا افراد معتاد به مواد مخدر در شرایطی به استعمال این مواد اعتیادآور دست می‌زنند که در آن لحظه اصلا حواسشان به خود مواد مخدر یا دخانی نیست و در آن لحظه به چیز دیگری می‌اندیشند.
در روش هوشیاری در ترک سیگار گفته میشود اگر فرد معتاد همه کارهایش را با هوشیاری انجام دهد، خودش براحتی متوجه عبث و مضر بودن این کار میشود.
در این روش مثلا به افراد سیگاری گفته می‌شودهنگام سیگار کشیدن تمام مراحل را زیر نظر بگیرید.
یعنی از لحظه روشن کردن کبریت تا قرمز شدن سیگار و فرو رفتن دود در ریه‌ها را نظاره کنید و نسبت به همه این اعمال هوشیار باشید.
اگر چندین بار همه مراحل سیگار کشیدن را با هوشیاری و آگاهی انجام دهید، در نهایت به صورت خودکار به این نکته پی می‌برید که این کار تا چه حد مضر، بیهوده و آسیب‌رسان است.
این روش درمانی برای هزاران نفر از سراسر جهان جواب داده است و خیلی‌ها با همین روش ساده ولی بسیار پرکاربرد توانسته‌اند اعتیاد خود را ترک کنند.
راز این روش درمانی هم به این برمی‌گردد که انسان اگر در تمام مراحل استعمال دخانیات یا مواد مخدر، آگاه و هوشیار باشد، دیگر به طور ذاتی نمی‌تواند از آسیب رساندن به بدنش لذت ببرد، اما اگر مواد مخدر را بدون هوشیاری مصرف کند، یعنی مثلا در حالی که مواد مخدر مصرف می‌کند، در همان لحظه به مشکلات زندگی‌اش فکر کند یا اصلا به تماشای طبیعت یا تلویزیون مشغول باشد، در آن صورت بدرستی متوجه ماهیت رفتاری که انجام می‌دهد نخواهد شد.
انجام دادن این روش درمانی برای ترک اعتیاد، هیچ هزینه و ضرری ندارد و پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم از مشکل اعتیاد در عذاب هستید، حداقل برای چند دور متوالی، مصرف دخانیات یا مواد مخدر را با هوشیاری انجام دهید تا در آخر، خودتان معجزه این کار را با چشمتان ببینید.
امین جلالوند / گروه جامعه