چندی پیش در کنفرانس نقش پزشکان در فرهنگسازی مصرف شیر که در آذر ماه سال گذشته برگزار شد، نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران مطرح کرد: «سرانه استفاده از نوشابه‌های گازدار در دنیا ده لیتر است. این در حالی است که [هر ایرانی] سالانه 42 لیتر نوشابه گازدار استفاده میکند. این برنامه غذایی سبب پوسیدگی دندان، چاقی، سوءتغذیه، اثرات مخرب بر کلیه، اختلال در خواب و... خواهد شد.»
ولی فقط در ایران نیست که از این حرف‌ها می‌زنند. یکی از مضراتی که همیشه مخالفان مصرف این نوشابه‌ها بر آن تاکید می‌کنند، قند بسیار زیادی است که این مواد صنعتی وارد بدن ما می‌کنند. همین حرف‌ها بود که یک آمریکایی به نام جورج پرایور را به این فکر انداخت که اثر مخرب نوشابه‌های گازدار را بر بدن خودش آزمایش کند.
به گزارش مجله پریونشن، جورج پنجاه‌ساله، تا همین دو ماه پیش فردی کاملا سالم و بسیار مراقب سلامت و سبک زندگی‌اش بود: وزن کاملا متناسبی داشت، برنامه غذایی‌اش کاملا سالم بود و برنامه کم‌وبیش منظمی هم برای ورزش و فعالیت جسمانی روزانه داشت، اما ناگهان تصمیم گرفت آزمایشی ترتیب دهد. او می‌خواست بداند دقیقا چه اتفاقی خواهد افتاد اگر به مدت 30 روز، روزی ده قوطی کوکاکولا مصرف کند؛ البته مشروط بر آن که هیچ تغییر دیگری در برنامه غذایی یا سبک زندگی همیشگی‌اش ندهد.
این فکر زمانی برای جورج پرایور جدی شد که مراجع رسمی آمار تکان‌دهنده‌ای درباره میزان مصرف قند و شکر افزوده آمریکایی‌ها منتشر کردند. پرایور می‌گوید پس از دیدن این آمارها به این فکر افتاد کاری کند مردم لحظه‌ای هم که شده به میزان بسیار زیاد قند و شکری که مصرف می‌کنند، فکر کنند. به این ترتیب او در بیست‌و‌چهارم اکتبر امسال (یعنی روز جمعه دوم‌آبان 1393) اولین قوطی نوشابه گازدار را سر کشید و آزمایش را آغاز کرد.
یک ماه بعد، جورج پرایور هنوز زنده بود، بله خوب انتظار نداشتید که جانش را از دست بدهد! اما اوضاع بسیار وخیم‌تر از آن بود که قبلا فکرش را می‌کرد: تنها ظرف 30 روز، بیش از ده کیلوگرم بر وزنش اضافه شده بود و چربی بدنش حدود 6 درصد افزایش یافته بود، اما کار به همین جا ختم نشد. فشار خونش نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته بود و از 12.9 روی 7/7 که تقریبا فشار خون طبیعی و سالمی به شمار می‌رود به 14.3 روی 9.6 رسیده بود که وضع چندان خوشایند و مطلوبی نیست.
ممکن است این جهش‌ها در نگاه نخست عجیب باشد، اما چندان هم نباید تعجب کرد. یک دو دو تا چهار تای سرانگشتی خیلی چیزها را روشن میکند. ده قوطی نوشابه گازدار تقریبا 1400 کالری انرژی و چیزی حدود 390 گرم قند دارد. مثل این است که فردی هر 2.5 روز حدود یک کیلوگرم قند بخورد. طبعا اگر به طور منظم این مقدار قند اضافه به بدن انسان وارد شود تبعات هولناکی خواهد داشت.
به نظر می‌رسد جورج پرایور توانسته به مقصودش برسد. بعید به نظر می‌رسد فردی از نتیجه آزمایش او مطلع شود و دست‌کم اندکی تامل نکند. بخصوص آن که دامنه این آزمایش وسیع‌تر از مصرف نوشابه و شاید بتوان گفت بیشتر متوجه مصرف قند و شکر است.
حال که دوباره به قند و شکر رسیدیم، اجازه دهید از زاویه‌ای دیگر به رژیم غذایی خودمان نگاهی بیندازیم.
دکتر هاشمی وزیر محترم بهداشت در بخشی از سخنرانی خود در بیست‌و‌سوم‌مهر‌امسال (روز جهانی غذا) گفته است: «طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت میزان دریافت شکر در افراد باید حداکثر 10درصد [کل] کالری دریافتی باشد. این در حالی است که آمار مصرف شکر طی سال‌های 78 تا 90 نشان داد میزان دریافت [قند و شکر در ایران] از 21.1 به 23.9 کیلوگرم افزایش یافته است. مشخص است که چنین رقمی مطلوب نیست و در این زمینه ما بیش از 30 درصد اضافه مصرف داریم.»
مسعود ایثاری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)