با وجود آن که گردن‌درد، عارضه‌ای است که دلایل متعددی دارد، اما شایع‌ترین علت آن ناشی از قرار گرفتن سر و گردن در حالت‌های ناصحیح و بد است که ممکن است در خواب و به دلیل ارتفاع کم یا زیاد بالش یا هنگام فعالیت‌های شغلی مانند نشستن‌های زیاد پشت میز و قرار گرفتن سر جلوتر از حد معمول، اتفاق بیفتد.
دکتر محمد اکبری، متخصص فیزیوتراپی با تاکید بر اینکه گاهی دردهای گردنی ناشی از عوامل و بیماری‌های دیگر است، می‌گوید: بسیاری از دردهای گردنی ناشی از برخورد انواع ضربه‌های مستقیم مانند مشت به سر و گردن، ضربه‌های ناشی از شیرجه زدن در استخر‌های کم عمق و تصادفات، بویژه آسیب‌های ناشی از جلو و عقب رفتن سر و گردن در صندلی‌های بدون حمایت‌کننده سر است. به‌علاوه گاهی درد گردن، به طور ثانویه در اثر بیماری‌های مختلف مانند آرتریت روماتوئید یا دیگر بیماری‌ها ایجاد میشود.
این متخصص در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: گردن درد از آن دست عوارضی است که به طور اولیه معمولا بعد از سن 45 سالگی در زنان و 55 سالگی در مردان بروز می‌کند که معمولا بستگی به شغل و برخی عوامل دیگر دارد. هرچه استرس‌های غیرطبیعی وارده به گردن ناشی از کار کردن درحالت‌های غیرطبیعی، کم فعالیتی و ضعف عضلات بیشتر باشد زمینه بروز گردن درد بیشتر فراهم خواهد بود.
بیماری‌هایی که گردن درد می‌آورد
دکتر اکبری با اشاره به بیماری‌ها و عوارضی که منجر به درد گردن میشود، توضیح می‌دهد: فتق حاد دیسک بین مهره‌های گردن یکی از این عوامل بیماری‌زاست که معمولا در سنین بین هجده تا پنجاه سالگی و در صورت وارد شدن نیروی فشاری گردن به حالت خم شده به جلو و به صورت یکطرفه بروز می‌کند.
این متخصص فیزیوتراپی می‌افزاید: گاهی دردهای گردنی ناشی از آسیب‌های عضلانی این ناحیه است. در برخی موارد نیز این دسته از آسیب‌ها به دلیل وجود آسیب در ارگان‌های داخل شکم و سینه و در بعضی موارد به دلیل فشار بر ریشه‌های عصبی مربوط به گردن عارض میشود که میتواند علائم متنوعی مانند درد در اندام بالایی و سر را ایجاد کند. از دیگر علائم این نوع از آسیب‌ها می‌توان به حالت تهوع، سرگیجه و ایجاد ورم خفیف در گردن اشاره کرد که هنگام صبح و بیدار شدن از خواب بیشتر نمود پیدا می‌کند.
وی تاکید کرد: در برخی موارد که البته کم تر شایع است نیز بیماری‌های سیستمی گرفتار کننده ستون مهره‌ها مانند آرتریت روماتوئید و التهاب‌های مفصلی عفونی منجر به بروز درد گردن میشود.همچنین گاهی نیز اختلالات ساختاری گردن مانند دنده گردنی و انحرافات ستون مهره‌ها در بروز گردن درد موثر است.
گردن‌دردهای ساده یا جدی؟
اما در چه مواردی درد گردن، خود به خود یا با تمهیدات ساده خوب میشود؟
دکتر اکبری در پاسخ می‌گوید: در مواردی که درد گردن حدود 12 تا 24 ساعت بعد از فعالیت غیرمعمول و به طور تدریجی، با شدت کم یا متوسط شروع شود، با مراقبت‌های ساده مانند بستن گردن و استفاده از مسکن‌های در دسترس یا تحمل درد بدون اقدام خاصی بعد از دو تا پنج روز بر طرف میشود. بی‌شک، در صورت بروز ناگهانی درد شدید و در صورتی که درد بیش از پنج روز استمراد داشته باشد، باید برای بررسی و درمان آن به پزشک متخصص مراجعه شود.
وی درباره روش‌های ساده برای کاهش درد گردن اظهار می‌کند: از جمله روش‌های ساده و در دسترس می‌توان به بستن دستمال به دور گردن، نگه داشتن سر و گردن در راستای مناسب و در خط وسط یا نزدیک به آن، استفاده از بالش‌های نرم و ارتفاع مناسب، هنگام خواب ( ارتفاع مناسب بالش در حالت طاقباز وقتی وزن سر بر آن وارد میشود باید پنج سانتی متر و در حالت به پهلو خوابیده 15 سانتی‌متر باشد)، قرار دادن بالش در زیر سر و گردن و نه شانه ها، استفاده از مسکن‌های ضد درد کم ضرر و یا بهره‌گیری از عوامل گرم‌کننده در این زمینه مفید است.
چه کنیم که گردن‌درد نگیریم؟
به گفته دکتر اکبری، حفظ دامنه حرکات طبیعی سر و گردن و قدرت عضلات اطراف سر و گردن با انجام ورزش‌های روزانه یا یک روز در میان و همچنین انجام فعالیت‌های روزانه در حد توان در پیشگیری از گردن درد موثر است. توجه داشته باشید که اگر فعالیت کمتر از حد توان فرد باشد در دراز مدت منجر به ضعف بیشتر و اگر خیلی بیش از حد توان و کنترل نشده باشد به بروز درد شدید و گاهی آسیب منجر خواهد شد. وی تاکید کرد: قرار ندادن سر و گردن در حالت‌های ثابت به مدت بیش از یک ساعت، عوض کردن حالت سر و گردن در حین انجام فعالیت‌های مداوم و استفاده از سر و گردن در راستای صحیح یعنی خط وسط میتواند از بروز گردن‌درد جلوگیری کند.
گردن‌های دردناک زیر تیغ جراحی
به گفته دکتر اکبری، در صورت بروز درد ناگهانی بعد از ضربه‌ها، درد غیر قابل کنترل حتی با وجود مصرف دارو یا حتی پس از انجام فیزیوتراپی و با وجود استفاده وسایل کمکی مانند گردن بندهای طبی باید روش‌های درمانی جدی تری از جمله جراحی مورد بررسی قرار بگیرد.
وی تاکید می‌کند: توجه داشته باشید که گاهی دردهای گردنی حادی که به درمانهای دارویی و کمکی پاسخ نمی‌دهد ناشی از تنگی کانال نخاعی است. درد ناشی از تنگی کانال نخاعی دارای علائمی چون بروز بی‌اختیاری کنترل ادرار و مدفوع، افزایش گرفتگی عضلات و وجود علائمی مبنی بر فشار بر عروق خونی است.
پونه شیرازی / گروه سلامت