نوارهای سفید که برخی پزشکان گفته‌اند با جراحی درمان میشود و برخی دیگر معتقدند درمانی ندارد، اما این ترکهای پوستی که خیلی از افراد به آن دچار می‌شوند، چیست؟
دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و قائم‌مقام مرکز تحقیقات کاربرد لیزر در علوم‌پزشکی در پاسخ به این پرسش به جام‌جم می‌گوید: ترکهای پوستی یا استریاها در اثر اتساع بیش از حد پوست به وجود می‌آید. این اتساع از میزان تحمل الیاف کلاژن و الاستین پوست بیشتر است و به نوعی پوست را دچار پارگی و جرخوردگی می‌کند.
این اتفاق در موارد متعددی می‌افتد؛ مثلا به‌علت بزرگ شدن شکم خانم باردار. دکتر باریک‌بین با بیان این مطلب می‌افزاید: در ورزشکاران حرفه‌ای که یکدفعه دچار افزایش حجم عضلات می‌شوند هم پوست با سرعتی که حجم عضلات زیاد میشود، نمی‌تواند باز شود و پاره میشود. همچنین این عارضه برای افراد در سنین رشد که اسکلتشان خیلی سریع‌تر از پوستشان رشد می‌کند، اتفاق می‌افتد بویژه در نوجوان‌های پسر که یکدفعه قد می‌کشند، در ناحیه پشت به صورت خط‌های عرضی به‌طور شایعی دیده میشود. علاوه بر اینها، در کسانی که به هر دلیلی یکدفعه چاق یا لاغر می‌شوند، ترکهای پوستی بروز می‌کند؛ بنابراین کاهش حجم پوست هم میتواند ترک ایجاد کند. این متخصص پوست ادامه می‌دهد: علاوه بر اینها، بخصوص افرادی که داروهای کورتونی مصرف می‌کنند، به‌علت مصرف کورتون بدنشان افزایش حجم و وزن پیدا می‌کند و دچار استریا می‌شوند.
دلیل دیگر بروز این مشکل در این بیماران، این است که کورتون باعث نازک‌شدن پوست و ضعیف شدن الیاف کلاژن و الاستین میشود و استریا در بازوها، شکم و ران‌های این اشخاص زیاد دیده میشود و برایشان مشکلات عدیده‌ای در ظاهر ایجاد می‌کند. حتی ممکن است عملکرد و شغلی و تحصیلی آنها را تحت‌الشعاع قرار دهد. به گفته دکتر باریک‌بین، مصرف موضعی داروهای کورتونی هم میتواند باعث بروز ترک پوستی شود و مشکلاتی ایجاد می‌کند. او می‌گوید: بکرات می‌بینیم کسانی که دچار مشکل در کشاله ران و قارچ هستند، به پزشکان غیرمتخصص پوست مراجعه می‌کنند و به اشتباه برای آنها درماتیت یا اگزما تشخیص داده و کورتون، بخصوص کورتون قوی تجویز میشود. این افراد هم دچار ترک پوست این ناحیه می‌شوند که متاسفانه قابل‌برگشت نیست.
استریا برگشت‌پذیر نیست
دکتر باریک‌بین معتقد است: وقتی الیاف‌های کلاژن و الاستین در اثر اتساع بیش از حد، مصرف داروها یا هر علت دیگری پاره و ترکهای پوستی ناشی از کشش یا استریاها ایجاد میشود، دیگر این وضع قابل‌برگشت نیست یعنی خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و روی بدن باقی خواهد ماند، اما خوشبختانه امروزه روش‌هایی برای اینکه حداقل این مشکل کمتر به چشم بیاید و تا حدی بهبود یابد، وجود دارد. او در این باره می‌افزاید: یکی از این روش‌ها که امروزه در دنیا تائید شده، استفاده از لیزرهای فراکشنال است که میتواند در بهتر شدن ظاهر پوست مبتلا به استریا موثر باشد و بجز کمی التهاب، هیچ مشکل و عارضه‌ای بعد از استفاده از آنها برای فرد پیش نمی‌آید. او ادامه می‌دهد: در یکی دیگر از روش‌های درمان ترک پوست، کلاژنسازی تحریک میشود که میتواند در روند بهبود نقش داشته باشد. علاوه بر اینها، متخصصان از دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که با تشدید فاکتورهای رشد و تحریک کلاژنسازی، به بهتر شدن ظاهر پوست دچار استریا کمک می‌کنند. او در ادامه از روش PRR هم برای درمان استریا نام می‌برد و یادآوری می‌کند: البته هنوز به‌کار بردن این روش در مراحل تحقیقاتی است، اما در برخی کشورها مثل اسپانیا از آن استفاده میشود.
بهترین درمان، پیشگیری است
دکتر باریک‌بین، بهترین راه مدیریت و درمان استریا را پیشگیری می‌داند و می‌گوید: کسانی که استعداد ژنتیکی ابتلا به استریا دارند، باید از اتساع ناگهانی یا کاهش ناگهان حجم بدنشان جلوگیری کنند یعنی مثلا اگر می‌خواهند ورزش کنند یا رژیم غذایی بگیرند، بدانند ممکن است این اتفاق برایشان بیفتد و از کاهش یا افزایش یکباره وزن جلوگیری کنند. این متخصص پوست می‌افزاید: البته کرم‌هایی هم وجود دارد که ادعا میشود برای درمان ترکهای پوست مفیدند؛ شاید این کرم‌ها تا حدی موثر باشد، ولی هیچ کدام درمان قطعی انجام نمی‌دهد و در خوشبینانه‌ترین حالت، تا حدی پیشگیری انجام می‌دهد؛ بنابراین خانم‌های باردار می‌توانند آنها را روی شکمشان بزنند تا از ایجاد ترک تا حدی جلوگیری شود.
چرا بعضی‌ها بیشتر دچار استریا می‌شوند؟
دکتر باریک‌بین در پاسخ به این پرسش می‌گوید: از نظر ژنتیکی برخی پوست‌ها خاصیت انعطاف‌پذیری محدودی دارند و اگر اتساع عضلات و بدن در زمان کمی اتفاق بیفتد، مقاومت الیاف کلاژن و الاستین شکسته میشود و پوست جر می‌خورد. او برای روشن شدن این موضوع مثالی می‌زند: یک کیسه فریزر را بردارید و شروع کنید به کشیدن آن، کیسه تا حدی کشیده میشود و اتفاقی نمی‌افتد ولی اگر کشش از حدی بیشتر شود، دقیقا حالتی پیدا می‌کند که مثل همان حالت پوست در اثر کشیده شدن است و الیاف پلاستیکی آن هم قدرت خود را از دست می‌دهد و تغییر شکل می‌دهد. در مورد پوست هم همین اتفاق می‌افتد و هر چقدر حالت ارتجاعی پوست بیشتر باشد، دیرتر ترک می‌خورد، ولی اگر ژنتیکی این حالت ارتجاعی وجود نداشته باشد، استریاهای زیادی به وجود می‌آید و معمولا در مادر و پدر و اقوام افراد دچار استریا چنین ترک‌هایی زیاد دیده میشود.