آب رفتن خانوارها

جام جم سرا: مروری خواهیم داشت به انواع خانوارها و خانواده‌ها از گسترده تا یک نفره. پیش از پرداختن به این موضوع لازم است که تفاوت میان خانواده و خانوار بیان شود. در خانوار لازم نیست که پیوند خویشاوندی وجود داشته باشد، در حالی‌که اصلی‌ترین عنصر در خانواده داشتن نوعی از خویشاوندی میان اعضای آن است. در اینجا می‌توان یک نفر را به عنوان یک خانوار مستقل تعریف کرد، اما نمی‌شود واژه خانواده را برای یک نفر به کار برد.

انواع خانواده:

یک: خانواده ‌هسته‌ای؛ در این نوع خانواده یک زن و شوهر با تعدادی از بچه‌ها که هنوز ازدواج نکرده‌اند با هم زندگی می‌کنند. به باور جامعه‌شناسان، حداکثر دو نسل در این خانواده وجود دارد.

دو: خانواده ‌گسترده؛ تفاوت این نوع خانواده با مورد قلبی این است که علاوه بر زن و مرد اصلی، فرزندان آنها که ازدواج کرده یا نکرده باشند نیز حضور دارند. امکان دارد که برخی از بستگان و خویشاوندان هم در کنار آنها زندگی کنند. به این نوع خانواده توسعه‌یافته نیز اطلاق می‌شود.

سه: خانواده‌ با ملحقات؛ همان‌گونه که از عنوان آن پیداست در این خانواده یک یا چند نفر از بستگان زن یا شوهر نیز در کنار آنها زندگی می‌کنند. این بستگان از نظر تصمیم‌گیری پیرو خانواده اصلی هستند.

چهار: خانواده ‌ناقص؛ چنانچه یکی از عناصر خانواده اعم از زن، مرد یا کودک وجود نداشته باشد، از آن به عنوان خانواده ناقص یاد می‌شود. برای خانواده ناقص زیرمجموعه‌هایی تعریف شده است، مانند خانواده نخستین، خانواده سومین، خانواده بی‌فرزند و خانواده گسسته.

انواع خانوار:

یک: خانوار معمولی؛ به یک یا چند نفر که دارای خرج مشترک، تغذیه و اقامتگاه مشترک باشند، خانوار معمولی گفته می‌شود.

دو: خانوار دسته‌جمعی یا مجازی؛ چنانچه افرادی به‌دلیل داشتن اهداف یا علاقه‌های مشترک مانند بیماری، اشتغال، تحصیل و... با هم زندگی کنند به آنها خانوار دسته‌جمعی اطلاق می‌شود. می‌توان به عنوان مثال به خوابگاه دانشجویی و سربازخانه اشاره کرد.

سه: خانوار مهمان‌وار؛ شما هزینه‌ای را به یک نفر پرداخت خواهید کرد و در برابر در منزل آنها سکونت خواهید کرد و تغذیه نیز به عهده خانوار اصلی خواهد بود. در این حالت خانوار در شکل مهمان‌وار قرار دارد.

چهار: خانوار اجاره‌نشین اتاق مبله؛ تفاوت چندانی با مورد پیشین ندارد و فرد یا افراد در یک خانه به صورت اجاره‌ای زندگی می‌کنند و غذا هم به عهده صاحبخانه خواهد بود.

با مرور انواع خانواده و خانوارهای اشاره شده به‌وضوح می‌توان دریافت بسیاری از این اشکال به دلایل مختلف یا ضرورت شرایط فعلی یا باقی نمانده یا در حال کمرنگ‌ شدن است. در این میان اما خانوارهای تک‌نفره به‌دلایلی همچون مهاجرت، طلاق، فوت، تغییر نگرش و... در حال گسترش بوده که توجه جامعه‌شناسان و دغدغه مسئولان را به خود معطوف داشته است. برخی از کارشناسان از آن به عنوان نوعی تهدید یاد می‌کنند و برخی آن را ناشی از مقتضیات شرایط کنونی می‌دانند.(فاطمه حامدی‌خواه/جام‌جم)