نکاتی کوتاه درباره رد مظالم خساست به خرج ندهید!

همه ما ممکن است در طول زندگی مرتکب خطاهایی شده باشیم. این خطاها از دو حال خارج نیستند؛ یا حق الله است یعنی مثلا عبادتی از ما فوت شده باشد. یا حق الناس است مثلا حقی از کسی ضایع کرده ایم. در خصوص حق الله با خود خداوند رحیم طرف حساب هستیم و خیالمان راحت است.

اما در حق الناس چه باید کرد؟ چگونه ذمه خود را از حقی که بر گردنمان است بری نماییم؟ البته در حق الناس هم باز ممکن است حق مالی بر عهده ما باشد یا غیر مالی. بحث ما در خصوص حقوق مالی است که از قدیم بر گردن ما مانده است؛ قرض کردیم و یادمان رفته بدهیم، در بچگی چیزی از جایی برداشتیم و پس ندادیم و غیره. در این موارد توبه هم کارساز نیست. چاره ای جز ادای دِین نداریم.

یکی از سوالات این است که اگر مبلغی به کسی بدهکار بودیم و یادمان نیست پرداخت کرده ایم یا نه وظیفه مان چیست؟ (البته این در صورتی است که مثلا طلبکار هم نداند یا یادش نباشد.)

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای:

در فرض مذکور باید بپردازید.

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی:

اگر طلبکار هم نمی‌داند طلبش را پرداخت کرده‌اید یا خیر، باید بدهی خود را پرداخت نمایید.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی:

در فرض سوال اگر بدهی مورد مصالحه واقع نشود لازم است مجدداً پرداخت شود.

(استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، شبیری زنجانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست)

                                                                                                                        *** 

سه نکته:

* اگر بدهکار در دسترس نبود چه کنیم؟

اگر صاحب مال در دسترس نباشد یا اصلا ندانیم به چه کسی بدهکار بوده ایم حکم چیست؟ اگر به هیچ وجه انسان صاحبان آن ها را نمی شناسد، یا می شناسد ولی پیدا کردن صاحبان آن ها ممکن نیست، در این صورت با اجازه مرجع تقلید اموال و یا قیمت آن ها را (در صورتی که اموال از بین رفته باشد) به فقرا صدقه بدهد. به این عمل ردّ مظالم می گویند.

** هرچقدر یقین دارید بدهید

اگر مبلغ دِین را هم نمی دانستیم؟ اگر شخص مقدار آن را می داند همان مقدار را در صورت نومیدی از یافتن صاحبان آن با اجازه مرجع تقلید، صدقه بدهد، اگر مقدار آن را نمی داند به هر مقداری که یقین دارد، آن را صدقه بدهد.

*** خساست به خرج ندهید!

یک نکته ای را هم مد نظر داشته باشیم که در ردّ مظالم پولی که ما می دهیم در واقع از طرف کسی که حقی از او گردن ماست صدقه داده می شود. حال اگر احتیاطا بیشتر هم بدهیم راه دوری نمی رود و اضافی اش صدقه از طرف خود ما محسوب می شود. پس در دادن رد مظالم خیلی خساست به خرج ندهیم!