با دلگرم همراه باشید تا با مضرات دگزامتازون آشنا شوید.
دگزامتازون و خطرات جدی این دارو
یکی از داروهایی است که برای تسکین درد و رفع التهابات مورد استفاده قرار می گیرد. تزریق خودسرانه و بیش از حد آمپول دگزامتازون عوارض و خطرات جبران ناپذیری را در استخوان ها و اعضای داخلی بدن برجا می گذارد.دگزامتازون و داروهای مشابه آن که از دسته کورتون‌ها هستند، چندین برابر کشورهای پیشرفته، در ایران مورد استفاده مردم قرار می‌گیرند.
یادم هست، در سال‌های دانشجویی استادان از مضرات کورتون بسیار می‌گفتند؛ عوارضی همچون پوکی استخوان، ضعیف شدن عضلات، ضعیف شدن سیستم ایمنی، چاقی و بسیاری مشکلات دیگر. بعد از فارغ‌التحصیلی، من و دیگر پزشکانی که سعی در ارائه خدمت علمی و صحیح داشتیم، بندرت از کورتون استفاده می‌کردیم ولی با کمال تعجب، پزشکانی را می‌دیدیم که برای هر درد ساده، آمپول دگزامتازون یا بتامتازون و قرص‌های پردنیزولون تجویز می‌کردند.
دردهای ساده‌ای مثل درد گلو، دندان و دردهای استخوانی که افراد مسن همه روزه با آن دست به گریبان هستند، با مصرف کورتون بهبود می‌یابند و هر روز به تعداد مشتریان این داروها افزوده میشود و مطب‌‌ها برای دریافت این داروها مملو از بیماران میشود.
اکنون سؤال این است که آیا تزریق یک آمپول دگزا واقعا این همه عوارض دارد؟
دگزامتازون و عوارض مصرف خودسرانه آن
- دگزامتازون را برای درد و رهایی از حساسیت تزریق می کنیم ولی همیشه هم می شنویم که می گویند:مراقب باش و زیاد از این دارو استفاده نکن چرا که خطرات و عوارض جدی دارد.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه گفت:مردم به توصیه ی پزشکان گوش کرده و مصرف داروهای تزریقی را به حداقل برسانند.
ایشان در رابطه با عوارض داروی دگزامتازون اظهار کرد:متأسفانه پزشکان و بیماران علاقه ی خاصی به این دارو دارند، چون به سرعت التهاب، تب و عوارض کوفتگی عضلانی را از بین می برد، داروی بتامتازون، دگزامتازون، تریامسینولون، داروهای تزریقی کورتون دار است، این دارو مانند شمشیر دو لبه عمل کرده و عوارض خطرناکی برای سیستم ایمنی بدن دارد. معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه افزود:کورتون هرچند علائم بیماری را کاهش می دهد اما بیماری را از میان نمی برد.
نخستین عارضه ی دگزامتازون را پوکی استخوان دانست و گفت:کورتون مانع رسوب کلسیم در استخوان ها می شود و فرآیند استخوان سازی را کاهش می دهد. وی گفت:فشار خون، چاقی، مشکلات بینایی از قبیل کاهش بینایی، آب مروارید، آب سیاه، خونریزی گوارشی، اختلالات بسیار شدید هورمونی از دیگر عوارض دگزامتازون است.
معاون غذا و داروی دانشگاه در رابطه با افرادی که از دیابت و فشار خون رنج می برند، خاطرنشان کرد:این افراد پیش از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنند. پزشکان و مردم مصرف داروهای تزریقی را به حداقل برسانند و بیشتر از داروهای خوراکی مصرف کنند.
داروهای کورتونی؛ مانند تیغ جراحی
داروهای کورتیکوستروئیدی که در لفظ عامیانه به کورتون ها معروف است، داروهای پرقدرتی است و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می کنند. یعنی در علاج بسیاری از بیماری ها قوی ترین ابزار درمانی محسوب می شود که البته می تواند عوارض جدی هم داشته باشد، اما نکته مهم کاربرد درست و بجای آنهاست.
دکتر هورمند با اشاره به تضعیف سیستم ایمنی بدن با مصرف طولانی مدت داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون می گوید: در واقع، زمانی که دچار ورم و التهاب می شویم مثلا در بیماری های التهابی ریه، روده و مفاصل بدن، کورتون ها قادر به فرونشاندن این التهاب و ورم هستند. اما از سوی دیگر، کورتون ها باعث فرونشاندن فعالیت دستگاه ایمنی می شوند و به این علت، این داروها و بویژه آمپول دگزامتازون درکنترل انواع آلرژی ها به کار می رود، اما مصرف طولانی مدت این داروها نیز شانس ابتلا به انواع عفونت ها و شدت آن را بالا می برد.
مراقب باشید، آبله مرغان نگیرید
به گفته دکتر هورمند مورد خاصی که باید قبل از تزریق داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون مورد توجه قرار بگیرد، مساله ابتلا به آبله مرغان است، البته بجز کسانی که آبله مرغان گرفته اند، در چنین شرایطی، تظاهرات آن فقط به عوارض پوستی خلاصه نمی شود و می تواند علائم بسیار خطرناک دیگری نیز داشته باشد و این نکته بسیار مهمی است که باید در تجویز و مصرف کورتیکوستروئیدها از سوی پزشک و بیمار مورد توجه قرار بگیرد.
دگزامتازون درمان سرماخوردگی نیست
متاسفانه تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار، هنگام بروز سرماخوردگی در کشور ما بسیار شایع است، در حالی که دکتر فرشته علیمردانی، داروساز در این باره به جام جم می گوید: شاید در ظاهر با تزریق دگزامتازون، علائم سرماخوردگی بسرعت از بین برود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های عفونی نیز در بیمار افزایش می یابد. به همین علت، بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و بی حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند. زیرا ممکن است در معرض ابتلا به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.
مصرف دگزامتازون با وجود فواید درمانی میتواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد، و بیمار، بدون آن که خود بداند در معرض بروز اختلالات خطرناک متابولیکی قرار میگیرد
سراب بدنسازی با مصرف دگزامتازون
متاسفانه این روزها پای آمپول دگزامتازون به باشگاه های بدنسازی نیز باز شده است و علاقه مندان به بدنسازی نیز از دگزامتازون تزریقی به عنوان داروی کورتنی برای حجم دهی به عضلات استفاده می کنند.
در حالی که دکتر علیمردانی در این باره می گوید: دگزامتازون نه تنها به افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران منجر نمی شود، بلکه باعث افزایش تجزیه عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می شود. همچنین با مصرف این دارو امکان پارگی و آسیب دیدن تاندون ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی بشدت افزایش می یابد.
دگزامتازون همچنین باعث سرکوب کردن سیستم ایمنی نیز می شود که این اثرات می تواند اغلب سیستم های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد؛ افزود:به تاخیر انداختن ترمیم زخم ها ،ابتلاء به دیابت، اثر بر تعادل مایعات و الکترولیت های بدن که منجر به احتباس نمک و آب در بدن می شود،اثر بر توزیع چربی ها در بدن و به دنبال آن تجمع چربی ها در نواحی خاص بدن نظیر پشت گردن،افزایش فشار خون،قند خون و افزایش موهای زائد در نواحی مختلف بدن نظیر صورت به ویژه در خانم ها از دیگر عوارض نامطلوب ناشی از مصرف نابجا و بی رویه این آمپول است.
باید توجه داشت که برای رفع علائم حساسیت های ساده و مزمن نبایداز کورتیکو استروئیدهای سیستمیک (دگزامتازون) به عنوان درمان اولیه استفاده کرد و می توان این علائم را با داروهای کم عارضه تر نظیر آنتی هیستامین ها کنترل کرد.
دبیر دفتر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی یاسوج یادآور شد:در سرماخوردگی ها با وجود امکان رفع سریع ظاهر علائم، کورتیکو استروئیدها می توانند با تضعیف سیستم ایمنی بدن زمینه را برای تشدید حالات عفونی فراهم کرده و طول مدت بیماری را افزایش دهند.
دیابتی ها و فشار خونی ها مراقب باشند
به گفته دکتر علیمردانی، مصرف دگزامتازون با وجود فواید درمانی می تواند با مصرف نابجا، عوارض خطرناکی مثل تاخیر در بهبود زخم ها، افزایش فشار، چربی و قند خون را به همراه داشته باشد، زیرا این داروی کورتونی اثر بخشی داروهای کنترل قند، فشار و چربی خون را کاهش می دهد و بیمار، بدون آن که خود بداند در معرض بروز اختلالات خطرناک متابولیکی قرار می گیرد.
چنین اتفاقی حتی ممکن است برای بیمارانی که از داروهای ضد صرع استفاده می کنند نیز رخ بدهد. همچنین خانم ها در دوران یائسگی باید نسبت به عوارض دگزامتازون در بالا بردن شانس ابتلا به پوکی استخوان آگاه باشند.|جام جم|پونه شیرازی
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
+ 1 - 0 