یکی از مسائلی که میتواند به ایجاد تفاهم و سازگاری بین همسران کمک کند، هم‌کفو بودن (شبیه‌بودن) به لحاظ تحصیلی است. یعنی دختر و پسری که می‌خواهند با یکدیگر ازدواج کنند، همخوانی تحصیلی داشته باشند اما گاهی در زمان انتخاب به این نکته توجه نمی‌کنیم و یکی از زوجین چند مقطع تحصیلی بالاتر است. گاهی هم دو نفر در یک مقطع هستند و بعد از ازدواج یکی تصمیم می‌گیرد ادامه تحصیل دهد و دیگری نه. در هر صورت نتیجه فرقی نمی‌کند؛ ما یک خانه داریم، یک زن، یک مرد و دو مدرک تحصیلی که با هم همخوانی ندارد. حال چه باید کرد؟
ارتباط معنادار یا بی‌معنی سواد و شعور
همین اول کار، تکلیفمان را با یک چیز روشن کنیم به نظر شما آیا سواد، شعور می‌آورد؟ اینکه بگوییم هر چه انسان باسواد‌تر باشد باشعورتر است، اشتباه خواهد بود؛ مگر فردی که هرچه علم می‌آموزد، تفکر کردن را نیز بیشتر تمرین کند. مساله فیثاغورث به خودی خود بر شعور زندگی فردی و اجتماعی نمی‌افزاید مگر کسی که حل این مساله را یاد می‌گیرد، حل مساله در زندگی را هم بیاموزد.
اما این یک واقعیت است که افراد تحصیلکرده، بیشتر اهل مطالعه و تفکر هستند. ولی این یک قانون کلی نیست.
از دیپلم ردی تا تخصص!
وقتی می‌گوییم دو نفر از نظر تحصیلی هم‌کفو نیستند، یعنی مقاطع تحصیلی آنها خیلی متفاوت است وگرنه آقایی لیسانس دارد و جذب بازار کار شده است اما همسرش بعد از لیسانس، ادامه تحصیل داده است.
به نظر نمی‌رسد که این دو دچار مشکل شوند، اما وقتی چند مقطع تحصیلی بین‌شان تفاوت باشد مثلا یکی دیپلم هم نداشته باشد و دیگری کارشناس ارشد باشد، ممکن است با مشکلات زیر رو‌به‌رو شوند:
- نفهمیدن حرف یکدیگر
- متفاوت بودن علایق، دوستان، اهداف و لذت‌ها
- از بین رفتن اعتماد به نفس همسری که مدرک پایین‌تر دارد و نارضایتی درونی
- حرف و حدیث دیگران
- بهانه‌گیری هرکدام از همسران به دلیل ناراحتی از این اختلاف سطح
زندگی بدون پیک سنجش
هرچند بحث هم‌کفو بودن در زمان انتخاب همسر پررنگ است اما وقتی همسرتان را انتخاب کردید و زیر یک سقف زندگی می‌کنید، دیگر باید به چگونه زندگی کردن فکر کنید. همین و بس!
سعی کنید با همسرتان همراه باشید. اگر او ادامه تحصیل داده است، شما هم رشته مورد علاقه‌تان را پیدا کرده و دست به کار شوید. اگر شما در مقطع بالاتر هستید، همسرتان را تشویق کنید ادامه تحصیل بدهد، اما مراقب باشید تا اصلا به عزت نفس او خدشه وارد نکنید. به گونه‌ای رفتار کنید که او بفهمد به خاطر خودش و زندگی‌تان دوست دارید همقدم یکدیگر باشید.
اگر علاقه‌ای به ادامه تحصیل ندارید یا همسرتان علاقه‌ای ندارد، یار مهربان میتواند کمک‌کننده باشد. بله، کتاب! از معجزه کتاب خواندن غافل نشوید. بالابردن سطح معلومات میتواند خلأ تحصیلات را پر کند. این روزها هم اینترنت یک یار کمکی برای کتاب محسوب میشود البته به شرطی که استفاده علمی از آن داشته باشید نه فقط فیسبوک و چت روم.
من چند نمونه از افرادی را می‌شناسم که با داشتن اختلاف تحصیلی بسیار، خوشبخت هستند. یک نمونه خانمی از اساتید دانشگاه که همسرشان پارچه‌فروشی دارد و با وجود اختلاف تحصیلات (دکتری و دیپلم) بسیار به هم علاقه‌مندند.
نکته جالب‌تر اینکه خانم بعد از ازدواج تمامی مدارج تحصیلی خود را طی کرده بود. رمز موفقیت آنها این است که همیشه در طول زندگی همکلام هم هستند، محیط خانه برایشان محلی برای آرامش است و قدرتلاش‌های یکدیگر را می‌دانند.
اینکه همسران بهتر است مدارک تحصیلی نزدیک به هم داشته باشند یک قانون غیرقابل تغییر نیست، اگر شما و همسرتان اختلاف تحصیلات دارید، سعی کنید نزدیک به هم باقی بمانید و این خلأ را جور دیگر پر کنید.
نه گامی جلوتر، نه گامی عقب‌تر، همسرم درکنار من باش و با من گام بردار. این‌گونه طی کردن مسیر برایمان آسان‌تر است.
(چاردیواری- ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)